Το ενδεχόμενο της νόσου Αλτσχάιμερ είναι τρομακτικό για τον καθένα. Αν έχετε οικογενειακό ιστορικό της πάθησης ή εμφανίζετε επίμονη απώλεια μνήμης, μπορεί να αναρωτιέστε μήπως είναι καιρός να κάνετε έναν έλεγχο. Συνήθως, η διαδικασία ξεκινά με μια επίσκεψη στον γιατρό και μια αξιολόγηση. Ωστόσο, τώρα μπορεί κάποιος/-α να παραγγείλει μόνος/μόνη του μια εξέταση αίματος για νόσο Αλτσχάιμερ. Το ερώτημα είναι: πρέπει να το κάνετε;
Παραγγελία χωρίς επίσκεψη σε γιατρό
Η εξέταση ονομάζεται AD-Detect. Στις ΗΠΑ διατίθεται από την Quest Diagnostics έναντι 399 δολαρίων, συν ένα κόστος 13 δολαρίων για ιατρικές υπηρεσίες. Οποιοσδήποτε 18 ετών και άνω μπορεί να παραγγείλει το AD-Direct στο διαδίκτυο, χωρίς επίσκεψη σε γιατρό, και ένας γιατρός που συνεργάζεται με την Quest θα εξετάσει την παραγγελία για να καθορίσει αν απαιτείται ιατρικά.
Η καταλληλότητα βασίζεται στους παράγοντες κινδύνου, όπως το οικογενειακό ιστορικό Αλτσχάιμερ, η έκπτωση των νοητικών ικανοτήτων (προβλήματα μνήμης ή απώλεια προσανατολισμού, για παράδειγμα), η ύπαρξη προηγούμενου τραυματισμού στο κεφάλι ή κάκωσης του εγκεφάλου ή η υπερβολική χρήση αλκοόλ.
Αν συνταγογραφήσουν σε κάποιον την εξέταση, τότε θα πρέπει να πάει στο πλησιέστερο εργαστήριο της Quest για δειγματοληψία αίματος. Η Quest θα αναλύσει το δείγμα, ελέγχοντας δύο τύπους πρωτεϊνών: το αμυλοειδές-β 40, το οποίο υπάρχει φυσιολογικά στον εγκέφαλο, και το αμυλοειδές-β 42, το οποίο εμπλέκεται στον σχηματισμό των πλακών του εγκεφάλου που παρατηρούνται στη νόσο Αλτσχάιμερ.
Για να δει κανείς τα αποτελέσματά του (μια σύγκριση του επιπέδων των πρωτεϊνών), συνδέεται στη διαδικτυακή πύλη της Quest. Μπορεί επίσης να συνομιλήσει με έναν γιατρό που συνεργάζεται με την Quest σχετικά με τα αποτελέσματα και σχετικά με τα επόμενα βήματα (αυτό καλύπτεται από το κόστος).
Ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη
Η παραγγελία της νέας εξέτασης για τη νόσο Αλτσχάιμερ εμπεριέχει κάποιους κινδύνους.
Δεν είναι εγκεκριμένη από τον FDA. Η εξέταση δεν χρειάζεται την έγκριση του FDA για να προωθηθεί στους καταναλωτές.
Είναι απλώς ένα εργαλείο προληπτικού ελέγχου. Ένα θετικό αποτέλεσμα σημαίνει ότι ο κίνδυνος να αναπτύξετε νόσο Αλτσχάιμερ είναι αυξημένος, αλλά δεν σημαίνει ότι θα εμφανίσετε σίγουρα Αλτσχάιμερ.
Εάν ανησυχείτε για νόσο Αλτσχάιμερ, συζητήστε με γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας και εξετάστε μαζί τον κίνδυνο που διατρέχετε.
Δεν γνωρίζουμε πόσο ακριβής είναι. Υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες διαθέσιμες για το κοινό σχετικά με το AD-Detect. Δεν έχει δημοσιευθεί έγκριτη έρευνα για την εξέταση. Έτσι, δεν γνωρίζουμε ποιος είναι ο κίνδυνος ψευδώς θετικών ή αρνητικών αποτελεσμάτων. Ένα ψευδώς αρνητικό αποτέλεσμα (το οποίο λέει ότι ο κίνδυνος είναι χαμηλός ενώ, στην πραγματικότητα, είναι αυξημένος) μπορεί να σας δώσει μια παραπλανητική αίσθηση ασφάλειας και να προκαλέσει καθυστέρηση στην αναζήτηση διάγνωσης και θεραπείας, ακόμη και αν έχετε συμπτώματα. Ένα ψευδώς θετικό αποτέλεσμα (το οποίο υποδηλώνει ότι ο κίνδυνος είναι αυξημένος ενώ, στην πραγματικότητα, είναι φυσιολογικός ή χαμηλός) μπορεί να σας κοστίσει περιττό στρες και άγχος, συν χρόνο και δαπάνες για περαιτέρω έλεγχο.
«Λίγες διαγνώσεις μπορώ να σκεφτώ που θα προκαλούσαν περισσότερο τρόμο. Η διάγνωση αυτή μπορεί να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη, ακόμη και αλλαγή των σχεδίων ζωής για ολόκληρη την οικογένεια», δηλώνει ο δρ Andrew Budson, λέκτορας Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής του Τμήματος Γνωστικής Λειτουργίας και Νευρολογίας της Συμπεριφοράς στο σύστημα υγείας βετεράνων της Βοστώνης.
Υπάρχει μια καθυστέρηση έως ότου μιλήσετε με γιατρό. Μπορεί να χρειαστούν μερικές ημέρες για να μιλήσετε με γιατρό συνεργαζόμενο με την Quest σχετικά με τα αποτελέσματά σας, κάτι το οποίο μπορεί να είναι στρεσογόνο.
Μπορεί να χρειαστείτε περαιτέρω έλεγχο. Αν τα αποτελέσματα δείξουν ότι χρειάζεστε πρόσθετο έλεγχο, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό. Θα έχετε άραγε πρόσβαση σε νευρολόγο ειδικευμένο στην αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ και σε εργαστήρια που προσφέρουν τις εξετάσεις που μπορεί να χρειαστείτε; Μήπως θα είναι δύσκολο να βρείτε ένα ραντεβού για να συζητήσετε για τα επόμενα βήματά σας; «Ο χρόνος αναμονής για να δείτε ειδικούς στην άνοια μπορεί να είναι έξι μήνες ή περισσότερο», επισημαίνει ο δρ Budson.
Λήψη διάγνωσης
Για τη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ απαιτούνται πολλά περισσότερα από μια εξέταση αίματος. Απαιτείται μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση των σημερινών και των παλαιότερων προβλημάτων υγείας σας, καθώς και κλινικές και νευρολογικές εξετάσεις, το οικογενειακό ιστορικό, εξετάσεις αίματος για να αποκλειστούν υποκείμενες παθήσεις που μπορεί να προκαλούν προβλήματα μνήμης (όπως ανεπάρκεια βιταμίνης B12) και απεικονιστικές εξετάσεις.
«Θα ξεκινούσα με μια μαγνητική ή αξονική τομογραφία εγκεφάλου προκειμένου να αναζητηθούν δομικά προβλήματα, όπως αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια ή όγκοι του εγκεφάλου. Αν αποκλειστούν όλα αυτά και εξακολουθώ να υποψιάζομαι την παρουσία νόσου Αλτσχάιμερ, μπορεί επίσης να ζητήσω απεικονιστική εξέταση αμυλοειδούς με ΡΕΤ ή εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, που θα μπορούσε να περιέχει δείκτες Αλτσχάιμερ», λέει ο δρ Budson.
Οι γιατροί μπορούν επίσης να ζητήσουν εξετάσεις αίματος που έχουν σχεδιαστεί για να βοηθούν στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Όπως και η εξέταση AD-Detect, οι εξετάσεις αυτές αναζητούν πρωτεΐνες αμυλοειδούς, αλλά επιπλέον ψάχνουν και για άλλους δείκτες Αλτσχάιμερ. «Ωστόσο, οι εξετάσεις αυτές δεν είναι ακόμη τόσο ακριβείς όσο ένας έλεγχος του εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή μια απεικονιστική εξέταση ΡΕΤ», δηλώνει ο δρ Budson.
Τι πρέπει να κάνετε
Οι εξετάσεις αίματος που παραγγέλνουμε μόνοι μας μπορεί κάποια μέρα να έχουν θέση σε μια πιθανή διάγνωση νόσου Αλτσχάιμερ, αλλά ο δρ Budson πιστεύει ότι η χρήση τους σήμερα δεν είναι καλή ιδέα. «Εάν ανησυχείτε για νόσο Αλτσχάιμερ, συζητήστε με τον γιατρό της πρωτοβάθμιας φροντίδας. Εξετάστε μαζί τον κίνδυνο που διατρέχετε. Εάν χρειάζεται, πάρτε συστάσεις για κάποιον ειδικό στη νόσο Αλτσχάιμερ», λέει ο δρ Budson. «Πρόκειται ίσως για μία από τις πιο σημαντικές αποφάσεις της ζωής σας. Προσεγγίστε την όσο το δυνατόν πιο προσεκτικά».
