Είναι τόσο κλισέ, που χαρακτηρίζεται ως «η χολιγουντιανή καρδιακή προσβολή»: ένας άνθρωπος που σφίγγει το στήθος του με δραματικό τρόπο και καταρρέει στο πάτωμα. Αντίθετα με τις ταινίες, όμως, σε πολλές περιπτώσεις ο πόνος στο στήθος –ιδίως όταν είναι παροδικός– δεν σχετίζεται καθόλου με την καρδιά.
Περισσότερα από 6,5 εκατομμύρια επισκέψεις στα τμήματα επειγόντων περιστατικών στις Ηνωμένες Πολιτείες κάθε χρόνο οφείλονται σε πόνο στο στήθος, καθώς και σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια επισκέψεις σε κλινικές για εξωτερικούς ασθενείς, σύμφωνα με την Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία (American Heart Association). Είναι ωστόσο αξιοσημείωτο πως τα περισσότερα από αυτά τα περιστατικά διαπιστώνεται ότι δεν σχετίζονται με την καρδιά.
Ας ξεκαθαρίσουμε πάντως ότι η δυσφορία στο στήθος οποιουδήποτε είδους –είτε πρόκειται για πόνο, είτε για σφίξιμο, πίεση, βάρος ή κάψιμο– δεν πρέπει ποτέ να αγνοείται.
Επίσης, εάν έχετε έναν πόνο στο στήθος που εμφανίζεται για πρώτη φορά, θα πρέπει να καλείτε αμέσως τον γιατρό σας.
Κατανοώντας όμως τα πολλά πιθανά αίτια τέτοιων συμπτωμάτων, μπορεί να κατευνάσει τους φόβους σας για τα χειρότερα δυνατά σενάρια και να σας βοηθήσει να βρείτε λύσεις, λέει ο δρ Daniel Sands, γιατρός Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center.
«Έχουμε εμπεδώσει ότι ο πόνος στο στήθος αποτελεί ένα σήμα κινδύνου που θα πρέπει να μας οδηγήσει στον γιατρό», λέει ο δρ Sands. Αυτή παραμένει μια σωστή και ασφαλής συμβουλή, αλλά η δυσφορία στο στήθος παρουσιάζεται συχνότερα για μη καρδιολογικούς λόγους.
Μια μακρά λίστα αιτίων
Όσον αφορά τις γυναίκες, τα καρδιολογικά αίτια αντιστοιχούν σε «μόλις ένα πολύ μικρό ποσοστό» του πόνου στο στήθος, επισημαίνει ο δρ Sands.
Αυτό εξαρτάται, φυσικά, από τους συγκεκριμένους παράγοντες κινδύνου κάθε γυναίκας για καρδιοπάθεια. Και ιδιαίτερα στις γυναίκες η καρδιακή προσβολή μπορεί να εκδηλωθεί χωρίς καθόλου πόνο στο στήθος.
Οποτεδήποτε δεν είστε σίγουρη γιατί αισθάνεστε πόνο στο στήθος ή στον θώρακα ή από πού προέρχεται, καλέστε τον γιατρό σας αμέσως
«Εάν μια γυναίκα 25 ετών έρθει στο ιατρείο με πόνο στο στήθος και είναι γενικά υγιής, χωρίς προηγούμενη στεφανιαία νόσο, η πιθανότητα να έχει καρδιοπάθεια είναι απειροελάχιστη», λέει. «Εάν όμως πρόκειται για μια γυναίκα 60 ετών, η οποία καπνίζει και έχει υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη, διαβήτη και οικογενειακό ιστορικό καρδιοπάθειας, το άτομο αυτό έχει τέτοιες πιθανότητες να πάσχει από καρδιοπάθεια, που θα την έστελνα αμέσως στα επείγοντα».
Ένας μακρύς κατάλογος άλλων παθήσεων –άλλες ελάσσονες και άλλες εξαιρετικά σοβαρές έως θανατηφόρες– είναι δυνατό να πυροδοτήσουν πόνο ή δυσφορία στο στήθος. Αυτός περιλαμβάνει:
• γαστροοισοφαγική παλινδρομική νόσος (ΓΟΠΝ)
• χολολιθίαση
• άσθμα
• κρίση άγχους ή πανικού
• έλκος
• COVID-19
• σπασμοί του οισοφάγου
• πλευροχονδρίτιδα (φλεγμονή του χόνδρου που συνδέει τις πλευρές με το στέρνο)
• πλευρίτιδα (φλεγμονή του υπεζωκότα, του υμένα που έχει δύο πέταλα και βρίσκεται ανάμεσα στους πνεύμονες και στο θωρακικό τοίχωμα)
• πνευμονική εμβολή (από θρόμβο αίματος στα αγγεία του πνεύμονα)
• διαχωρισμός αορτής (σχίσιμο του εσωτερικού στρώματος του τοιχώματος της αορτής)
• περικαρδίτιδα (φλεγμονή στον ινώδη σάκο που περιβάλλει την καρδιά)
Εντοπίστε τις ενδείξεις
Πώς μπορείτε να διακρίνετε εάν ο πόνος στον θώρακα πιθανότατα δεν σχετίζεται με την καρδιά; Ο δρ Sands προτείνει να έχετε τις παρακάτω ενδείξεις κατά νου:
• Είναι σύντομος, διαρκεί μόνο μερικές στιγμές.
• Μπορείτε να ανεβείτε σκάλες ή να κάνετε άσκηση χωρίς ο πόνος να επιδεινώνεται.
• Πυροδοτείται από το φαγητό και παρουσιάζεται αμέσως μετά από ένα γεύμα ή μόνο όταν καταναλώνετε ορισμένες τροφές.
• Παρουσιάζεται μόνο όταν κάνετε μια συγκεκριμένη κίνηση, όπως όταν σκύβετε ή τεντώνεστε.
• Παρουσιάζεται μόνο όταν βήχετε ή αναπνέετε βαθιά.
• Εντοπίζεται σε ένα μικρό σημείο ή τον αισθάνεστε καλύτερα ή χειρότερα όταν πιέζετε την περιοχή.
Ανεξάρτητα από το πώς εμφανίζεται, κάθε είδους πόνος στο στήθος ή στον θώρακα θα πρέπει να σας οδηγήσει στον γιατρό σας, λέει ο δρ Sands. Μπορεί να χρειάζεστε θεραπεία για κάποιο άλλο πρόβλημα.
«Μην πανικοβάλλεστε», συμβουλεύει. «Ο γιατρός σας μπορεί να σας αξιολογήσει ώστε να διαπιστώσει εάν συμβαίνει κάτι σοβαρό και να συνεργαστεί μαζί σας ώστε να βρείτε έναν τρόπο να νιώσετε καλύτερα».
Αντίθετα, μια καρδιακή προσβολή ή ένα άλλο πρόβλημα με καταστροφικές συνέπειες «συνήθως εμφανίζεται με πόνο στο στήθος ο οποίος διαρκεί για ένα μεγάλο διάστημα και δεν υποχωρεί έτσι απλά», λέει ο δρ Sands.
Παρατηρήστε εάν ο πόνος στο στήθος παραμένει για περισσότερο από λίγα λεπτά, για δύσπνοια, πόνο στις σιαγόνες, στον αυχένα ή στην πλάτη, για πόνο στον ένα ή και στους δύο βραχίονες, καθώς και για αίσθημα ναυτίας, αδυναμίας, λιποθυμίας ή ζάλης.
Καλέστε το 166 ή ζητήστε από κάποιον να σας μεταφέρει σε ένα τμήμα επειγόντων περιστατικών εάν παρουσιάζετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα.
Οποτεδήποτε όμως δεν είστε σίγουρη γιατί αισθάνεστε πόνο στο στήθος ή στον θώρακα ή από πού προέρχεται, «καλέστε τον γιατρό σας αμέσως», λέει ο δρ Sands. «Μερικές φορές, απαντώντας σε ορισμένες ερωτήσεις, ακόμη και στο τηλέφωνο, μπορεί να προσδιορίσει εάν χρειάζεται να σας εξετάσουν ή όχι».
