Η έναρξη μιας νέας χρονιάς είναι πάντα μια σπουδαία ευκαιρία να ασχοληθείτε ξανά με την υγεία σας, και το πρώτο που πρέπει να κάνετε είναι να προγραμματίσετε μια γενική αξιολόγηση της υγείας σας. «Είναι ένας τρόπος να ελέγξετε την τρέχουσα κατάσταση της υγείας σας, να ορίσετε τους στόχους που θέλετε να πετύχετε και να σχεδιάσετε μια στρατηγική σε συνεργασία με τον γιατρό σας, χαράσσοντας την πορεία για την επίτευξη αυτών των στόχων», λέει ο δρ Jeremy Whyman, γηρίατρος και ειδικός παθολόγος με εξειδίκευση στην Παρηγορητική Ιατρική στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Beth Israel Deaconess Medical Center.
Η διαδικασία της γενικής αξιολόγησης υγείας αποτελείται από τρία βήματα: συγκέντρωση πληροφοριών για την τρέχουσα κατάσταση της υγείας σας, καταγραφή των στόχων σας και πλήρη ενημέρωση του γιατρού κατά τη διάρκεια του προγραμματισμένου ραντεβού σας για τον σκοπό αυτόν.
Συγκεντρώστε τις πληροφορίες
Πρώτα απ’ όλα, καταγράψτε σε μια λίστα σημαντικά στοιχεία για την υγεία σας από την προηγούμενη χρονιά. «Καταγράψτε κάθε λεπτομέρεια, από τις επισκέψεις ρουτίνας σε άλλους ειδικούς έως τις έκτακτες επισκέψεις για διαγνωστικές εξετάσεις», λέει ο Whyman. «Να είστε όσο το δυνατόν πιο λεπτομερής και ακριβής. Τίποτα δεν είναι ασήμαντο όταν εξετάζετε τη συνολική υγεία σας».
Μερικά παραδείγματα των πληροφοριών που θα πρέπει να συγκεντρώσετε είναι:
• Έχετε επισκεφθεί κάποιον καινούργιο γιατρό ή ειδικό για οποιονδήποτε λόγο;
• Ποιες εξετάσεις κάνατε και ποια ήταν τα αποτελέσματα και τα συμπεράσματα;
• Ποια φάρμακα λαμβάνετε στην παρούσα φάση; Τα λαμβάνετε σε τακτική βάση; Μήπως αρχίσατε να λαμβάνετε νέα φάρμακα; Διακόψατε μήπως τη χρήση οποιωνδήποτε φαρμάκων ή έγινε προσαρμογή της δόσης σας;
• Έχετε κάνει ελέγχους ρουτίνας (οδοντιατρικό, οφθαλμολογικό, ακοολογικό, δερματολογικό, ποδολογικό); Ποια ήταν τα αποτελέσματα; Σας δόθηκαν οποιεσδήποτε συστάσεις;
• Έχετε υποβληθεί σε οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση ή θεραπεία;
• Έχετε υποστεί τραυματισμό, ακόμη και μη σημαντικό;
Άλλες σημαντικές πληροφορίες τις οποίες θα πρέπει να καταγράψετε αφορούν ζητήματα που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής σας, όπως η ρουτίνα άσκησης, τα χαρακτηριστικά του βάρους σας, η διατροφή και η ψυχική σας υγεία. Διαβάστε παρακάτω ποιες παραμέτρους θα πρέπει να συμπεριλάβετε και πώς μπορείτε να τις εντάξετε στους μελλοντικούς στόχους για την υγεία σας.
Άσκηση: Περιγράψτε τις συνηθισμένες σας δραστηριότητες άσκησης (τι κάνετε καθημερινά και κάθε εβδομάδα, και τη διάρκεια. Για παράδειγμα, προπόνηση ενδυνάμωσης, αεροβική γυμναστική, ασκήσεις για ευλυγισία ή συνδυασμός αυτών). Επίσης, επισημάνετε αν πρόκειται για δραστηριότητες που τις δοκιμάζετε για πρώτη φορά ή αν τις συνεχίζετε από παλιά και πόσο έντονο είναι το κίνητρο που νιώθετε συνολικά στην προσπάθειά σας να γυμνάζεστε.
Στο ραντεβού για τον ετήσιο έλεγχο της υγείας σας, ο γιατρός σας θα μπορέσει να εντοπίσει τομείς οι οποίοι χρειάζονται βελτίωση ή αλλαγές και θα σχεδιάσει τη στρατηγική που θα ακολουθήσει.
«Ίσως να είστε έτοιμοι να εντείνετε τις προσπάθειές σας σε ορισμένους τομείς ή να είστε πρόθυμοι να προσαρμόσετε τη συνήθη προπόνησή σας σε κάτι νέο για να έχετε ισχυρότερο κίνητρο», λέει ο δρ Whyman.
«Εξηγήστε με σαφήνεια στον γιατρό σας τι είστε ή δεν είστε πρόθυμοι να δοκιμάσετε, για να μην ξεφεύγει η συζήτηση κατά τη διάρκεια του ραντεβού σας».
Επίσης, αναφέρετε τυχόν τραυματισμούς ή συχνούς πόνους που μπορεί να εμποδίζουν τις προπονήσεις σας, όπως οι πόνοι στο γόνατο ή στη μέση. «Εάν έχετε κάνει φυσικοθεραπεία για ένα πρόβλημα, φροντίστε να αναφέρετε και αυτή την πληροφορία», λέει ο δρ Whyman.
Βάρος: Μήπως έχετε πάρει ή χάσει βάρος κατά τον τελευταίο χρόνο; Μήπως το βάρος σας αυξομειώνεται; Νιώθετε άνετα με το βάρος σας; «Αν ο στόχος είναι η απώλεια βάρους, θέστε έναν λογικό στόχο για τα κιλά που θέλετε να χάσετε», λέει ο δρ Whyman.
Διατροφή: Μήπως ακολουθείτε συγκεκριμένη διατροφή ή διατροφικό πλάνο, όπως η μεσογειακή διατροφή; Εάν όχι, τι περιλαμβάνουν τα καθημερινά σας γεύματα;
«Είναι δύσκολο να δώσετε λεπτομερή αναφορά για κάθε γεύμα που καταναλώνετε καθημερινά, αλλά προσπαθήστε να δώσετε μια εικόνα των καθιερωμένων διατροφικών συνηθειών σας. Προσπαθήστε να είστε όσο το δυνατόν πιο ειλικρινείς.
Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζει ο γιατρός σας τι κάνετε καλά και τι όχι», λέει ο δρ Whyman. Σε ποιον(ους) τομείς κρύβονται τα δυνατά σας σημεία (για παράδειγμα, καταναλώνετε τροφές ολικής άλεσης για πρωινό και φρούτα για σνακ) και σε ποιους παρουσιάζετε αδυναμίες (για παράδειγμα, παραλείπετε γεύματα ή καταναλώνετε παραπάνω ποσότητες κόκκινου κρέατος ή σνακ);
Ψυχική υγεία. Πώς ήταν η διάθεσή σας το τελευταίο έτος; Έχετε περάσει περιόδους μελαγχολίας ή άγχους; Βιώσατε κάποια προσωπική απώλεια ή ατυχία;
«Όλοι μπορεί κατά καιρούς να έχουν και μια ημέρα με πεσμένη διάθεση, αλλά σκεφτείτε αν είναι συγκεκριμένες οι φορές που νιώσατε “πεσμένοι” ή αγχωμένοι για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, ή εάν αυτό επηρέασε τη ζωή σας, εμποδίζοντάς σας να βρεθείτε με φίλους ή συγγενείς, να φέρετε εις πέρας σημαντικά καθήκοντα ή ακόμη και να ολοκληρώσετε εργασίες ρουτίνας που συνήθως σας φαίνονται απλές», λέει ο δρ Whyman.
«Πολλοί άνδρες αποφεύγουν συνήθως να μιλήσουν για την ψυχική τους υγεία, αλλά ίσως υποβόσκει κάποιο εμπόδιο που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν».
Περιγράψτε τους στόχους σας
Στη συνέχεια, επιλέξτε τρεις στόχους για την υγεία σας και ιεραρχήστε τους. «Καλό είναι να μην το παρακάνετε, αλλά η επιλογή τριών στόχων είναι διαχειρίσιμη, ενώ η προτεραιοποίησή τους θα βοηθήσει εσάς και τον γιατρό σας να αποφασίσετε ποιες αλλαγές πρέπει να προηγηθούν», λέει ο δρ Whyman.
Μερικά παραδείγματα: αυξήστε τη δύναμη και την αντοχή σας, για να μπορείτε να παίζετε με τα εγγόνια σας, βελτιώστε τη λειτουργική φυσική σας κατάσταση, για να μπορείτε να εκτελείτε τις καθημερινές εργασίες και να συνεχίσετε να είστε ανεξάρτητοι.
«Σκεφτείτε τι θα θέλατε να επιτύχετε βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα», λέει ο δρ Whyman.
Προγραμματίστε τον ετήσιο έλεγχο της υγείας σας
Όταν προγραμματίζετε το ραντεβού για τον ετήσιο έλεγχο της υγείας σας με τον γιατρό σας πρωτοβάθμιας φροντίδας, ελέγξτε αν ο έλεγχος καλύπτεται πλήρως από τον φορέα κοινωνικής ασφάλισης.
Σε αυτό το ραντεβού ο γιατρός σας θα μπορέσει να εντοπίσει τομείς οι οποίοι χρειάζονται βελτίωση ή αλλαγές και θα σχεδιάσει τη στρατηγική που θα ακολουθήσει. «Ο γιατρός σας είναι ο πλέι μέικερ που επιβλέπει ολόκληρη την άμυνα», λέει ο δρ Whyman.
Για παράδειγμα, αν γνωρίζετε τι άλλη περίθαλψη έχετε λάβει, περιλαμβανομένων των φαρμάκων που σας έχουν συνταγογραφηθεί, καλό είναι να ενημερώσετε τον γιατρό σας, ώστε να αποφασίσει κατά πόσον οι ειδικοί που σας παρακολουθούν θα πρέπει να πραγματοποιήσουν οποιαδήποτε αλλαγή στις δόσεις που λαμβάνετε, για να ανταποκρίνονται στους στόχους που έχετε θέσει για την υγεία σας.
Όσον αφορά την άσκηση, ο γιατρός σας μπορεί να σας προτείνει στρατηγικές με τις οποίες θα μπορέσετε να ξεπεράσετε τα εμπόδια και θα επιτύχετε τους στόχους σας.
Για παράδειγμα, να αποκτήσετε έναν βηματομετρητή που θα σας παρακινεί να περπατάτε περισσότερο, να αρχίσετε να χρησιμοποιείτε τον διάδρομο ή ένα ελλειπτικό μηχάνημα γυμναστικής, ή να προσλάβετε έναν προσωπικό προπονητή, για περισσότερη άσκηση ενδυνάμωσης.
«Ο προσωπικός προπονητής ή προπονήτρια μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε προβλήματα ή εμπόδια που ίσως σας δυσκολεύουν να ασκηθείτε, όπως η αρθρίτιδα ή η τενοντίτιδα», λέει ο δρ Whyman.
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να σας προτείνει να κάνετε αλλαγές στις διατροφικές συνήθειές σας, για παράδειγμα να αυξήσετε την πρόσληψη πρωτεϊνών για να καταπολεμήσετε τη φυσική απώλεια μυϊκής μάζας και να σας προσφέρει υγιεινές εναλλακτικές, για να ικανοποιείτε τις λιγούρες.
Θα ήταν ενδεδειγμένο να συμβουλευτείτε έναν διατροφολόγο εάν δυσκολεύεστε να κάνετε υγιεινές επιλογές.
Εάν αντιμετωπίζετε προβλήματα με το βάρος σας (σημαντική απώλεια ή αύξηση βάρους), η συζήτηση με τον γιατρό μπορεί να φέρει στο φως άλλες διαταραχές που δεν είχαν διαγνωστεί, όπως η κατάθλιψη ή προβλήματα με τον θυρεοειδή.
Ο γιατρός σας θα θέλει επίσης να βεβαιωθεί ότι έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε προσυμπτωματικό έλεγχο για καρκίνο, ανάλογα με την ηλικία και το οικογενειακό ιστορικό σας. Για τους άνδρες, οι εξετάσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και πιθανώς αιματολογική εξέταση του PSA για τον καρκίνο του προστάτη.
Ο γιατρός σας θα εξετάσει επίσης το ιστορικό εμβολιασμού σας και θα σας συστήσει εμβόλια ή ενισχυτικές δόσεις εμβολίων που θα πρέπει να κάνετε.
