Οι ειδικοί διαφωνούν εδώ και χρόνια σχετικά με το ποια είναι η συχνότερη αιτία των εμβοών – ενός ήχου που μοιάζει με κουδούνισμα, σφύριγμα, βρυχηθμό ή φύσημα στα αυτιά χωρίς να υπάρχει εξωτερική πηγή ήχου.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι εμβοές προκαλούνται από την απώλεια ακοής: καθώς εισέρχεται λιγότερος ήχος, ο εγκέφαλος αντισταθμίζει την απουσία ήχου με το να γίνεται υπερδραστήριος και να παράγει έναν θόρυβο-φάντασμα.
Ωστόσο, η θεωρία αυτή δεν εξηγεί το πρόβλημα στα άτομα με φυσιολογικό τεστ ακοής τα οποία έχουν εμβοές. Τι προκαλεί τις εμβοές σε αυτές τις περιπτώσεις;
Αυξανόμενα στοιχεία
Όλο και περισσότερο, επιστήμονες της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ εντοπίζουν στοιχεία που δείχνουν ότι ορισμένα άτομα έχουν «κρυφή» απώλεια ακοής: βλάβη στο ακουστικό νεύρο –το οποίο μεταφέρει σήματα από το αυτί στον εγκέφαλο– η οποία δεν φαίνεται στα κλασικά τεστ ακοής. Οι ερευνητές ανακάλυψαν για πρώτη φορά αυτό το φαινόμενο σε ποντίκια του εργαστηρίου το 2009.
«Μετά από αυτή την παρατήρηση, δεν ήταν δύσκολο να πουν ότι ένα συν ένα κάνει δύο και να υποθέσουν ότι η απώλεια αυτών των νευρικών ινών σε άτομα με φυσιολογικό τεστ ακοής θα μπορούσε να σχετίζεται με τις εμβοές», αναφέρει o Stéphane Maison, ερευνητής που ασχολείται με τις εμβοές και αναπληρωτής καθηγητής Ωτορινολαρυγγολογίας και Χειρουργικής Κεφαλής και Αυχένα στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Επόμενες μελέτες άρχισαν να κάνουν τη σύνδεση. Η τελευταία –που πιστεύεται ότι είναι η μεγαλύτερη και πλέον διαφοροποιημένη έως σήμερα– δημοσιεύθηκε στις 30 Νοεμβρίου 2023 στο Scientific Reports.
Ο Maison και οι συνάδελφοί του στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ νοσοκομείο Massachusetts Eye and Ear συγκέντρωσαν σχεδόν 300 άτομα (ηλικίας 18 έως 72 ετών) με φυσιολογικό τεστ ακοής τα οποία είχαν χρόνιες εμβοές, δεν είχαν καθόλου εμβοές ή είχαν διαλείπουσες εμβοές.
Οι επιστήμονες κατέγραψαν την ανταπόκριση του ακουστικού νεύρου και τη δραστηριότητα του εγκεφαλικού στελέχους των συμμετεχόντων. Σε σύγκριση με την απουσία εμβοών, η παρουσία χρόνιων εμβοών συσχετίστηκε με απώλεια ακουστικών νευρικών ινών, καθώς και με αυξημένη δραστηριότητα του εγκεφάλου. «Αυτό συμφωνεί με την άποψη ότι, λόγω της απώλειας ακοής, ο εγκέφαλος αυξάνει τη δραστηριότητά του και αυτός είναι ενδεχομένως ο λόγος που ακούτε έναν ήχο που δεν υπάρχει», εξηγεί ο Maison.
Τι σημαίνει αυτό για τη θεραπεία
Στα άτομα με μετρήσιμη απώλεια ακοής, η χρήση βοηθημάτων ακοής μειώνει ορισμένες φορές τις εμβοές. Ωστόσο, τα βοηθήματα ακοής δεν συνιστώνται για άτομα με φυσιολογικά αποτελέσματα στα τεστ ακοής –ακόμη και αν ο γιατρός υποπτεύεται κρυφή απώλεια ακοής–, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν τεστ για τη μέτρηση της κρυφής απώλειας ακοής εκτός των ερευνητικών εργαστηρίων.
Παρ’ όλα αυτά, τα νέα στοιχεία που συνδέουν την κρυφή απώλεια ακοής με τις εμβοές δίνουν ελπίδα στα άτομα με εμβοές.
«Όταν έχεις κρυφή απώλεια ακοής, μόνο ένα μέρος του ακουστικού νεύρου έχει εκφυλιστεί. Ένα άλλο τμήμα παραμένει ζωντανό για χρόνια ή δεκαετίες. Αρκετά πειράματα που έχουν πραγματοποιήσει άλλοι επιστήμονες έχουν οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι είναι δυνατή η αναγέννηση των νευρικών ινών σε ζώα», αναφέρει ο Maison.
«Αν κάποια μέρα μπορέσουμε να επιτύχουμε αναγέννηση αυτών των νευρικών ινών στους ανθρώπους, μπορεί να επανέλθουν χαμένες πληροφορίες στον εγκέφαλο, με αποτέλεσμα να μειωθεί η υπερδραστηριότητά του και η δημιουργία εμβοών». Έως ότου έρθει εκείνη η ημέρα –και δεν είναι σαφές πότε και αν θα έρθει– έχουμε περιορισμένους μόνο τρόπους για να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα.
Τι μπορείτε να κάνετε
Αν έχετε εμβοές παρά το γεγονός ότι έχετε φυσιολογικό τεστ ακοής, πείτε το στον γενικό σας γιατρό ή σε έναν ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο. Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο θόρυβος μπορεί να προκαλείται από έναν όγκο ή μια κύστη που πιέζει το ακουστικό νεύρο, από τη συσσώρευση κεριού στο αυτί ή από βλάβη σε αιμοφόρο αγγείο. Κάποιες φορές, η αντιμετώπιση μιας τέτοιας υποκείμενης πάθησης μπορεί να μειώσει ή και να εξαλείψει τον θόρυβο. Τις περισσότερες φορές, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι απλώς να μάθουμε να ζούμε με τις εμβοές ή να τις περιορίζουμε.
Οι παρακάτω μέθοδοι μπορεί να βοηθήσουν.
Απασχολήστε τον εγκέφαλό σας. Η ακρόαση λευκού θορύβου ή ήχων της φύσης μπορεί να μειώνει την αίσθηση των εμβοών. Χρησιμοποιήστε μια συσκευή λευκού θορύβου, ακουστικά ύπνου, ακουστικά τύπου «ψείρας» ή μια φορητή συσκευή κάλυψης ήχων.
Χρησιμοποιήστε θεραπείες νου-σώματος. Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία, η βασισμένη στην ενσυνειδητότητα θεραπεία για τις εμβοές και η βιοανάδραση μπορούν να σας βοηθήσουν να ανακατευθύνετε τις αρνητικές σας σκέψεις και τα αρνητικά συναισθήματα που σχετίζονται με τις εμβοές.
Γίνετε μέλος μιας ομάδας διαδικτυακής υποστήριξης. Αναζητήστε ομάδες για τις εμβοές στο Facebook ή στον ιστότοπο της Αμερικανικής Εταιρείας για τις Εμβοές [www.ata.org, κάντε κλικ στο “Support” (Υποστήριξη)]. Μπορεί να βρείτε συμβουλές που βοηθούν άλλα άτομα ή τουλάχιστον να βρείτε συμπαράσταση.
Μειώστε το στρες. Το στρες μπορεί να αυξήσει τόσο την αντίληψη των εμβοών όσο και την αντίδρασή σας σε αυτές. Δοκιμάστε γιόγκα ή τάι τσι για να διαχειριστείτε το στρες. Καθώς θα επικεντρώνεστε στην κίνηση και στην αναπνοή, μπορεί να μην προσέχετε τις εμβοές τόσο πολύ.
Ακολουθήστε πιο υγιεινό τρόπο ζωής. Φροντίστε να έχετε καλή υγιεινή στον ύπνο, να ασκείστε καθημερινά και να περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ. Κάθε μία από αυτές τις υγιεινές συνήθειες μπορεί να συμβάλει στη μείωση της συχνότητας και της έντασης των εμβοών, ενώ επίσης μειώνει και το στρες.
Δοκιμάστε τη διπλή διέγερση. Αυτές οι νέες συσκευές για κατ’ οίκον χρήση παρέχουν δύο τύπους διέγερσης – για παράδειγμα, ήχο μαζί με απαλά χτυπήματα στον καρπό τα οποία παρέχονται από ένα περικάρπιο (βραχιόλι). «Δεν συνιστώνται ευρέως, καθώς δεν υπάρχουν αρκετές αποδείξεις ότι έχουν αποτέλεσμα, αλλά τα προκαταρκτικά αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά», δηλώνει ο Maison. «Ρωτήστε τον γιατρό σας για τις επιλογές σας».
