Τα άτομα με διαγνωσμένη ισχιαλγία δεν δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν μια έξαρση. Εμφανίζεται ως μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή πόνος στους γλουτούς και στο πόδι, που προκαλείται από ερεθισμό του ισχιακού νεύρου, ο οποίος ξεκινά στη σπονδυλική στήλη και προχωρά προς τα κάτω στο πόδι.
Μια έξαρση είναι εύκολο να αναγνωριστεί, αλλά είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί θεραπευτικά. Μπορεί να απαιτείται ένας συνδυασμός προσεγγίσεων για να μειωθεί η ενόχληση.
Τρόποι αντιμετώπισης χωρίς φάρμακα
Η αντιμετώπιση της ενόχλησης της ισχιαλγίας ξεκινά με μη φαρμακευτικές μεθόδους, τις οποίες μπορείτε να δοκιμάσετε αμέσως.
Μείνετε δραστήριοι. Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε μια έξαρση ισχιαλγίας είναι να αποφύγετε την ξεκούραση στο κρεβάτι. «Ο πόνος στη μέση σχετίζεται εν μέρει με τους μυς, πιθανότατα επειδή οι μύες που περιβάλλουν τις ερεθισμένες νευρικές ρίζες συστέλλονται, προσπαθώντας να προστατεύσουν την περιοχή. Η κίνηση βοηθά τους μυς να μείνουν χαλαροί και να λειτουργούν σωστά. Αν δεν κινείστε, μπορεί να σφίξουν και να αυξηθεί ο πόνος», δηλώνει ο δρ Max Epstein, φυσιοθεραπευτής στο Κέντρο Αποκατάστασης Spaulding, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Τροποποιήστε τις δραστηριότητές σας. Αν κάποια δραστηριότητα είναι επώδυνη, κάντε μόνο ό,τι μπορείτε να ανεχτείτε. «Φανταστείτε μια πράσινη, κίτρινη ή κόκκινη ζώνη πόνου. Η πράσινη ζώνη είναι ένας ήπιος πόνος στη διάρκεια μιας δραστηριότητας. Δεν υπάρχει πρόβλημα με αυτήν.
Αν όμως εισέλθετε στην κίτρινη ζώνη, είναι ώρα να κάνετε πίσω και να τροποποιήσετε τη δραστηριότητα», λέει ο δρ Epstein. «Για παράδειγμα, αν πονάτε όταν μεταφέρετε ένα γεμάτο καλάθι με ρούχα της μπουγάδας, αφαιρέστε μερικά ρούχα.
Ή αν πονάτε όταν στέκεστε στον νεροχύτη για να πλύνετε τα πιάτα, ανοίξτε το ντουλάπι κάτω από τον νεροχύτη και ξεκουράστε το πόδι σας ακουμπώντας το στη βάση του ντουλαπιού. Η κίνηση αυτή θα αφαιρέσει μέρος της πίεσης στο νεύρο».
Κάντε διατάσεις. Κρατήστε τους μυς χαλαρούς και ευλύγιστους με απαλές διατάσεις, αλλά μόνο στην πράσινη ζώνη του πόνου. Για παράδειγμα, μπορείτε να σταθείτε όρθιοι και να δοκιμάσετε να αγγίξετε τα δάχτυλα των ποδιών σας για να τεντώσετε τους μυς της πλάτης και των ποδιών. Ή δοκιμάστε κάποιες στάσεις της γιόγκα.
Ένα από τα σημαντικότερα πράγματα που μπορείτε να κάνετε σε μια έξαρση ισχιαλγίας είναι να αποφύγετε την ξεκούραση στο κρεβάτι.
Ο δρ Epstein συνιστά τη στάση της γάτας-αγελάδας: Στηριχτείτε στα τέσσερα στο πάτωμα, με τις παλάμες ακριβώς κάτω από τους ώμους και τα γόνατα κάτω από τα ισχία. Εισπνεύστε και σηκώστε το κεφάλι και τον κόκκυγα προς το ταβάνι, χαμηλώνοντας συγχρόνως τη μέση σας προς το πάτωμα. Καθώς εκπνέετε, στρογγυλέψτε την πλάτη σας φέρνοντας το πιγούνι σας προς τον θώρακα και μαζεύοντας τον κόκκυγα προς τα μέσα. Επαναλάβετε την άσκηση 10 φορές.
Χρησιμοποιήστε θερμοθεραπεία ή ψυχροθεραπεία. Η θερμοθεραπεία ή ψυχροθεραπεία για την ισχιαλγία μπορεί να λάβει πολλές μορφές. Για παράδειγμα, μπορείτε να βυθιστείτε σε μια μπανιέρα με ζεστό νερό ή να εφαρμόσετε μια θερμοφόρα ή μια κομπρέσα με πάγο στο πόδι ή στην πλάτη σας. «Κάτι που λειτουργεί για ένα άτομο μπορεί να μη λειτουργεί σε κάποιο άλλο, οπότε θα πρέπει να πειραματιστείτε για να δείτε τι είναι καλύτερο για εσάς», αναφέρει ο δρ Epstein. Πώς αυτό βοηθά στην ισχιαλγία;
«Η θερμότητα μπορεί να χαλαρώνει τους μυς και η ψυχρότητα μπορεί να μειώνει τη φλεγμονή, αλλά δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τι συμβαίνει», εξηγεί ο δρ Epstein.
Χαλαρώστε. Η χαλάρωση είναι σημαντικό μέρος του ελέγχου τόσο του οξέος πόνου (του αιφνίδιου και παροδικού πόνου) όσο και του χρόνιου πόνου (του συνεχιζόμενου πόνου).
«Κάθε πόνος υφίσταται επεξεργασία στον εγκέφαλο. Αν μπορείτε να ηρεμήσετε τα κέντρα επεξεργασίας του εγκεφάλου, η αντίληψη του πόνου μπορεί να μειωθεί», εξηγεί ο δρ Epstein. Συνιστά να δοκιμάσετε ασκήσεις αναπνοών, διαλογισμό, γιόγκα ή τάι τσι. Η εξάσκηση στην ενσυνειδητότητα –την εστίαση στην παρούσα στιγμή– μπορεί επίσης να μειώσει την ενόχληση βοηθώντας σας να την αποδεχτείτε.
Φάρμακα
Αρκετά μη συνταγογραφούμενα φάρμακα μπορούν επίσης να παίξουν ρόλο στην ανακούφιση από την ισχιαλγία.
Παυσίπονα που λαμβάνονται από το στόμα. Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) που λαμβάνονται από το στόμα, όπως η ιβουπροφαίνη, βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής, οδηγώντας σε μείωση του πόνου. Μπορεί όμως να προκαλέσουν έλκη και αιμορραγία στο στομάχι, βλάβη στο ήπαρ (συκώτι) ή στους νεφρούς ή αυξημένο κίνδυνο καρδιακής προσβολής.
Θα πρέπει, λοιπόν, να λάβετε την έγκριση του γιατρού σας προτού τα χρησιμοποιήσετε και να ρωτήσετε ποια δόση και συχνότητα λήψης είναι ασφαλής για εσάς.
Η ακεταμινοφαίνη είναι συνήθως λιγότερο αποτελεσματική στην ανακούφιση από τον πόνο της ισχιαλγίας, σε σύγκριση με τα ΜΣΑΦ, αλλά είναι επίσης λιγότερο επικίνδυνη – εκτός και αν λάβετε πολύ υψηλές δόσεις, οι οποίες μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο ήπαρ.
Το συνηθισμένο όριο είναι 3.000 χιλιοστόγραμμα (mg) ημερησίως το πολύ, αλλά ο γιατρός σας μπορεί να ορίσει κάποιο χαμηλότερο όριο, ανάλογα με την υγεία σας.
Τοπικά παυσίπονα. Η εφαρμογή αναλγητικών προϊόντων στο δέρμα σε μορφή κρέμας, γέλης (τζελ) ή επιθεμάτων μπορεί επίσης να προσφέρει ανακούφιση από την ισχιαλγία. Τα τοπικά ΜΣΑΦ, όπως η γέλη δικλοφαινάκης, μπορεί να έχουν λιγότερους κινδύνους από τα δισκία ΜΣΑΦ, καθώς τα τοπικά προϊόντα μένουν στην περιοχή της θέσης εφαρμογής και δεν απορροφώνται καλά από το υπόλοιπο σώμα. Ωστόσο, καλό είναι να ρωτάτε πάντα τον γιατρό σας προτού τα χρησιμοποιήσετε.
Άλλοι τύποι τοπικών προϊόντων με λιγότερους κινδύνους από τα ΜΣΑΦ είναι κρέμες, σπρέι και επιθέματα που περιέχουν αναισθητικούς παράγοντες, όπως λιδοκαΐνη, παράγοντες που διακόπτουν τα σήματα πόνου, όπως η μενθόλη ή η καψαϊκίνη ή η γέλη άρνικας, ενός βοτάνου που θεωρείται ότι έχει αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
Συμπληρώματα κουρκουμά. Ο κουρκουμάς (ένα χρυσοκίτρινο μπαχαρικό) περιέχει κουρκουμίνη, η οποία φαίνεται ότι διαθέτει αντιφλεγμονώδεις και αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
«Αν και δεν έχουν πραγματοποιηθεί ακόμη μελέτες που να αποδεικνύουν τα οφέλη της, είναι το συμπλήρωμα που θα πρότεινα για την ανακούφιση από τον πόνο. Δεν υπάρχει σαφής σύσταση για τη δοσολογία, αλλά τα 1.000 mg ημερησίως μπορεί να βοηθήσουν. Μπορείτε να πάρετε όλη την ποσότητα σε μία δόση ημερησίως ή να τη χωρίσετε σε πρωινή και βραδινή δόση», αναφέρει ο δρ Epstein.
Καλέστε τον γιατρό σας
Μια τυπική έξαρση διαρκεί λίγες ημέρες έως μία ή δύο εβδομάδες. Αν δεν βελτιώνεται ή δεν ανταποκρίνεται στα σπιτικά γιατροσόφια, είναι καιρός να κλείσετε ραντεβού με τον γιατρό σας.
Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει απεικονιστικές εξετάσεις και να σας συνταγογραφήσει αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως χορηγούμενη από το στόμα ή ενέσιμη πρεδνιζόνη. «Αυτό θα σας δώσει ένα χρονικό περιθώριο για να δυναμώσετε τους μυς χωρίς πόνο και να τους κρατήσετε εύκαμπτους», λέει ο δρ Epstein. «Θα κρατήσει το σώμα σας δυνατό και προστατευμένο και θα είστε σε καλύτερη κατάσταση από την αρχική».
Τι θα συμβεί αν δεν ζητήσετε βοήθεια; «Κάποιες φορές, το νεύρο παραμένει ερεθισμένο για χρόνια», δηλώνει ο δρ Epstein. «Προσπαθήστε, λοιπόν, να μην καθυστερήσετε τη θεραπεία. Συνήθως οι παρεμβάσεις μας μπορούν να “σβήσουν τη φωτιά” ή τουλάχιστον να μειώσουν σημαντικά την ένταση των συμπτωμάτων».
Αν χρειάζεστε περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε την Ειδική Έκθεση Υγείας του Χάρβαρντ με τίτλο Finding Relief for Sciatica (Βρίσκοντας ανακούφιση από την ισχιαλγία) (www.health.harvard.edu/frfsc).
Τι είναι η ισχιαλγία;
Η ισχιαλγία είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει την ενόχληση που προκαλείται από τον ερεθισμό του ισχιακού νεύρου. Το νεύρο αυτό ξεκινά από κάθε πλευρά του κάτω μέρους της πλάτης και εκτείνεται προς τα κάτω στους γλουτούς, στο πίσω μέρος των μηρών και στις γάμπες. Ο ερεθισμός συνήθως εμφανίζεται στη σπονδυλική στήλη, σε μία από τις νευρικές ρίζες που τελικά σχηματίζουν το ισχιακό νεύρο. Οτιδήποτε πιέζει μια νευρική ρίζα –όπως μια οστική μάζα από αρθρίτιδα στη σπονδυλική στήλη ή ένας δίσκος μεταξύ των σπονδύλων ο οποίος προβάλλει– μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή στη νευρική ρίζα και να προκαλέσει πόνο, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα σε όλη τη διαδρομή του ισχιακού νεύρου προς τα κάτω. «Αν δεν είχατε εμφανίσει ισχιαλγία ποτέ πριν, είναι σύνηθες να ανησυχείτε ότι μπορεί να έχετε υποστεί βλάβη στο ισχιακό νεύρο. Συνήθως ωστόσο πρόκειται περισσότερο για ερεθισμό παρά για σαφή κάκωση», δηλώνει ο δρ Max Epstein, φυσιοθεραπευτής στο Κέντρο Αποκατάστασης Spaulding. «Αν όμως εμφανίζετε μυϊκή αδυναμία ή σημαντικές αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης, αυτό θα μπορούσε να αποτελεί ένδειξη νευρικής βλάβης. Σε κάθε περίπτωση, θα πρέπει να μιλήσετε σε έναν πάροχο φροντίδας υγείας το νωρίτερο δυνατό».
