Oταν κάνετε εξέταση χοληστερόλης (γνωστή επίσης ως εξέταση λιπιδίων ή προφίλ λιπιδίων), η πιο σημαντική τιμή είναι αυτή που αφορά τη λιποπρωτεΐνη χαμηλής πυκνότητας (LDL), τη λεγόμενη «κακή» χοληστερόλη. Το υψηλό επίπεδο της LDL σχετίζεται στενά με τη διαδικασία απόφραξης των αρτηριών, η οποία βρίσκεται στη ρίζα των περισσότερων καρδιοπαθειών.
Όμως, το προφίλ λιπιδίων αποκαλύπτει επίσης το επίπεδο των τριγλυκεριδίων στο αίμα, τα οποία είναι η πιο συχνή μορφή λίπους τόσο στην τροφή όσο και στην κυκλοφορία του αίματος. Επειδή το επίπεδό τους αυξάνεται μετά την κατανάλωση τροφής, τα τριγλυκερίδια πρέπει να μετριούνται μετά από τουλάχιστον οκτώ ώρες νηστείας, προκειμένου να έχετε μια ορθή μέτρηση για να λάβετε θεραπευτικές αποφάσεις. Πότε και γιατί πρέπει να δίνετε προσοχή στην τιμή των τριγλυκεριδίων;
Για τους υγιείς ενήλικες, φυσιολογικό θεωρείται ένα επίπεδο που είναι κάτω από 150 χιλιοστόγραμμα ανά δεκατόλιτρο (mg/dL), αλλά 25% έως 30% των Αμερικανών έχουν τιμές που υπερβαίνουν αυτό το επίπεδο. Οι τιμές από 151 έως 200 mg/dL είναι οριακά υψηλές, οι τιμές από 201 έως 499 είναι υψηλές και οι τιμές άνω των 500 είναι πολύ υψηλές.
Πότε αρχίζει ο κίνδυνος να αυξάνεται;
Πολλές μελέτες έχουν συνδέσει τα υψηλά τριγλυκερίδια με αυξημένο κίνδυνο καρδιοπάθειας. «Μετά, όμως, από προσαρμογή για την παρουσία σχετιζόμενων προβλημάτων, όπως η παχυσαρκία ή ο διαβήτης τύπου 2, η συσχέτιση δεν είναι τόσο ισχυρή», δηλώνει ο δρ Nicholas Marston, ειδικός στην Προληπτική Καρδιολογία στο Brigham and Women’s Hospital, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Ωστόσο, πρόσφατη μελέτη βρήκε ότι ο κίνδυνος καρδιολογικών προβλημάτων αρχίζει να αυξάνεται ήδη από ένα επίπεδο τριγλυκεριδίων άνω των 89 mg/dL – πολύ χαμηλότερο από την τιμή των 150 mg/dL που θεωρείτο φυσιολογική για πολύ καιρό.
Η μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2024 στο Journal of the American Heart Association, περιλάμβανε περισσότερους από 14.000 ενήλικους Ιταλούς που υποβλήθηκαν σε παρακολούθηση για λίγο πάνω από 11 χρόνια, κατά μέσο όρο.
Πώς να μειώσετε τα τριγλυκερίδια
Τα καλά νέα είναι ότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να έχουν μεγάλη επίδραση στο επίπεδο των τριγλυκεριδίων.
«Αν τα άτομα με υψηλά τριγλυκερίδια ακολουθήσουν μια πιο υγιεινή διατροφή, αρχίσουν να ασκούνται τακτικά και χάσουν βάρος, μπορούν να μειώσουν το επίπεδο κατά περισσότερο από 50%», λέει ο δρ Marston. Οι παρακάτω συμβουλές μπορούν να βοηθήσουν:
Επιλέξτε προσεκτικά τους υδατάνθρακες. Μειώστε τους εύπεπτους υδατάνθρακες, όπως το λευκό ψωμί, το λευκό ρύζι, τα πατατάκια, τα σακχαρούχα δημητριακά πρωινού και οτιδήποτε άλλο –συμπεριλαμβανομένων των αναψυκτικών– που περιέχει πολλή πρόσθετη ζάχαρη.
Παρακολουθείτε τα λίπη. Μειώστε τα κορεσμένα λίπη από κρέας και βούτυρο, τα οποία μπορούν να αυξήσουν τα τριγλυκερίδια. Προσπαθείτε να τρώτε περισσότερα μη κορεσμένα λίπη από φυτικές τροφές, έλαια και ψάρι, τα οποία μειώνουν τα τριγλυκερίδια.
Αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Η μέτρια κατανάλωση ποτών (ένα ποτό την ημέρα για τις γυναίκες, δύο για τους άνδρες) μπορεί να είναι λογική. Αλλά η ακόμη λιγότερη είναι καλύτερη αν έχετε υψηλά τριγλυκερίδια.
Κινηθείτε. Η τακτική άσκηση μειώνει τα τριγλυκερίδια.
Στοχεύστε σε ένα υγιές βάρος. Εάν είστε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, η επίτευξη ενός υγιούς σωματικού βάρους μπορεί να μειώσει τα τριγλυκερίδια σε ένα φυσιολογικό εύρος. Ακόμη και η απώλεια του 5% έως 10% του βάρους σας μπορεί να βοηθήσει.
Φάρμακα για τα υψηλά τριγλυκερίδια
Οποιοσδήποτε με επίπεδο τριγλυκεριδίων 150 έως 499 πρέπει να ελέγχεται και να αντιμετωπίζεται για τυχόν υποκείμενα προβλήματα υγείας, όπως είναι ο διαβήτης, η παχυσαρκία, η μειωμένη λειτουργία του θυρεοειδούς (υποθυρεοειδισμός) και η ηπατική ή νεφρική νόσος.
Όταν όμως τα τριγλυκερίδια παραμένουν υψηλά μετά την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων και μετά από αλλαγές στον τρόπο ζωής, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να είναι καλή ιδέα, ιδίως για άτομα με κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου.
Πολλά άτομα σε αυτή την κατηγορία λαμβάνουν ήδη στατίνη για τη μείωση της χοληστερόλης, η οποία μειώνει τα τριγλυκερίδια κατά περίπου 30%.
Τα φάρμακα που είναι γνωστά ως φιμπράτες, συμπεριλαμβανομένης της φαινοφιμπράτης και της γεμφιβροζίλης, μειώνουν το επίπεδο των τριγλυκεριδίων κατά περίπου 50%, αλλά δεν μειώνουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής ή αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου όταν προστίθενται σε μια στατίνη. Ο αιθυλεστέρας του εικοσιπεντανοϊκού οξέος, που περιέχει μια εξαιρετικά κεκαθαρμένη μορφή ενός συγκεκριμένου λίπους που συναντάται στο ιχθυέλαιο, μειώνει τα τριγλυκερίδια κατά περίπου 30%
Όταν άτομα με διαβήτη ή καρδιοπάθεια λαμβάνουν αιθυλεστέρα του εικοσιπεντανοϊκού οξέος μαζί με μια στατίνη, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής, αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου και θανάτου από καρδιακά αίτια μειώνεται κατά περίπου 25%.
Τι υπάρχει στον ορίζοντα
Το πολύ υψηλό επίπεδο τριγλυκεριδίων (500 mg/dL και άνω) έχει κάποιες φορές μια γενετική συνιστώσα.
Ένα ακραίο παράδειγμα είναι το σύνδρομο οικογενούς υπερχυλομικροναιμίας (FCS), το οποίο αφορά μόλις ένα με δύο άτομα στο εκατομμύριο. Τα άτομα αυτά –των οποίων το αίμα εμφανίζεται γαλακτόχρωμο λόγω του υψηλού επιπέδου λίπους– έχουν τάση για φλεγμονή του παγκρέατος (παγκρεατίτιδα).
Οι σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή. Δύο ερευνητικά φάρμακα, τα plozasiran και olezarsen, είναι θεραπείες που στοχεύουν στο RNA για να αναστείλουν μια πρωτεΐνη που ελέγχει τον μεταβολισμό των τριγλυκεριδίων. Και τα δύο αυτά φάρμακα μειώνουν δραστικά το επίπεδο των τριγλυκεριδίων και εξαλείφουν τον κίνδυνο παγκρεατίτιδας, εξηγεί ο δρ Marston.
Τα φάρμακα αυτά μπορεί επίσης να αποδειχθούν χρήσιμα στην αντιμετώπιση ατόμων με μετρίως αυξημένο επίπεδο τριγλυκεριδίων, προσθέτει.
