Πολύς θόρυβος γίνεται στους ποδηλατικούς κύκλους σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της ποδηλασίας: τα ηλεκτρικά ποδήλατα. Οι πωλήσεις τους εκτοξεύτηκαν, καθώς ο αριθμός των ηλεκτρικών ποδηλάτων που πωλούνται ετησίως στις ΗΠΑ τετραπλασιάστηκε μεταξύ των ετών 2018 και 2022 (φθάνοντας το 1,1 εκατομμύριο) και εξακολουθεί να αυξάνεται.
Τι συμβαίνει λοιπόν; Τα δίτροχα αυτά κινούνται με τη δύναμη των ποδιών και με έναν ηλεκτρικό κινητήρα, ο οποίος είναι βολικός σε ανηφορικό δρόμο και χρήσιμος για άτομα με σωματικούς περιορισμούς. Ωστόσο, τα ηλεκτρικά ποδήλατα κρύβουν και ορισμένους κινδύνους. Δείτε τι πρέπει να γνωρίζετε για την υποβοηθούμενη κίνηση των ηλεκτρικών ποδηλάτων.
Πώς λειτουργεί;
Το ηλεκτρικό ποδήλατο μοιάζει με ένα κανονικό ποδήλατο. Διαθέτει όμως έναν ενσωματωμένο ηλεκτρικό κινητήρα, ο οποίος τροφοδοτείται από μια μπαταρία ιόντων λιθίου.
Όταν ο κινητήρας είναι σβηστός, το ποδήλατο λειτουργεί όπως ένα κανονικό ποδήλατο. Όταν ενεργοποιείται ο κινητήρας –το οποίο συμβαίνει όταν φθάσετε μια ορισμένη ταχύτητα ή όταν γυρίσετε έναν διακόπτη–, το πετάλι γίνεται πιο εύκολο. «Με το ηλεκτρικό ποδήλατο αισθάνεστε σαν να χρησιμοποιείτε μια ευκολότερη ταχύτητα, ενώ στην πραγματικότητα χρησιμοποιείτε μια δυσκολότερη. Προκαλεί λιγότερη πίεση στις αρθρώσεις από ένα συμβατικό ποδήλατο και, επομένως, χρειάζεται λιγότερη προσπάθεια για να κινηθείτε με μια ορισμένη ταχύτητα. Αυτό είναι χρήσιμο αν έχετε πόνο στις αρθρώσεις ή μειωμένη δύναμη ή αντοχή. Έτσι, όταν κάνετε ποδήλατο μαζί με φίλους σας ή με τα εγγόνια σας, μπορείτε να ακολουθήσετε τον ρυθμό τους», αναφέρει η Karen Zunti, φυσικοθεραπεύτρια στο Ιατρικό Πρόγραμμα Ποδηλασίας του Κέντρου Αποκατάστασης Spaulding, το οποίο συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Το ηλεκτρικό ποδήλατο σας επιτρέπει να συνεχίσετε την ποδηλασία για περισσότερο καιρό από ό,τι ένα συμβατικό ποδήλατο. Έτσι, μπορεί να καταβάλετε λιγότερο έντονη προσπάθεια, αλλά από την άλλη μπορείτε να συνεχίσετε να δρέπετε τα οφέλη της άσκησης.
Η ταχύτητα του ηλεκτρικού ποδηλάτου
Η ταχύτητα του ηλεκτρικού ποδηλάτου εξαρτάται από την κατηγορία του. Η χαμηλότερη κατηγορία (Κατηγορία 1) έχει έναν κινητήρα που λειτουργεί μόνο όσο κάνετε πετάλι και σταματά να βοηθά μόλις φθάσετε τα 32 χιλιόμετρα (χλμ.) την ώρα. Η υψηλότερη κατηγορία (Κατηγορία 3) λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο, αλλά ο κινητήρας θα συνεχίσει να σας ενισχύει έως ότου φθάσετε τα 45 χλμ./ώρα.
Τα ηλεκτρικά ποδήλατα της Κατηγορίας 2 σας βοηθούν επίσης την ώρα που κάνετε πετάλι έως τα 32 χλμ./ώρα, αλλά, αντίθετα με τα άλλα, λειτουργούν ακόμη και αν θέλετε να κάνετε ποδηλασία χωρίς καθόλου πετάλι: υπάρχει ένας μοχλός ισχύος στο τιμόνι, ο οποίος παρέχει άμεση ισχύ στον κινητήρα (όπως σε μια μηχανοκίνητη βέσπα).
Το να τρέχετε σαν βολίδα με 32 χλμ./ώρα ή περισσότερο μπορεί να είναι επικίνδυνο αν έχετε να ανεβείτε στο ποδήλατο από τον καιρό που ήσασταν παιδί. «Αν δεν είστε συνηθισμένοι να κάνετε ποδήλατο με 16 ή 20 χλμ./ώρα –δηλαδή την ταχύτητα που θα χρησιμοποιούσατε πιθανότατα για μια βόλτα στη γειτονιά σας–, δεν θα μπορείτε να ελέγξετε το ποδήλατο στα 32 χλμ./ώρα και μάλλον δεν θα έχετε την ικανότητα να σταματήσετε, να στρίψετε ή να αποφύγετε κάτι την τελευταία στιγμή», επισημαίνει η Zunti. «Τότε είναι που συμβαίνουν συνήθως τα ατυχήματα».
Σημείωση: Οι κανονισμοί για τα ηλεκτρικά ποδήλατα (άδεια κυκλοφορίας, απαιτήσεις για ασφάλιση, νόμοι για το κράνος) διαφέρουν από πολιτεία σε πολιτεία στις ΗΠΑ.
Άλλα μειονεκτήματα του ηλεκτρικού ποδηλάτου
Εκτός από την ταχύτητα, στην οποία μπορεί να μην είστε συνηθισμένοι, τα ηλεκτρικά ποδήλατα έχουν και μερικά άλλα μειονεκτήματα που πρέπει να λάβετε υπόψη:
Τιμή. Τα ηλεκτρικά ποδήλατα είναι ακριβά και η τιμή τους στις ΗΠΑ κυμαίνεται από περίπου 400 έως 6.000 δολάρια ή και παραπάνω. Μια μέση τιμή για ένα καλό ποδήλατο είναι περίπου 1.500 έως 2.000 δολάρια. Ορισμένες πολιτείες των ΗΠΑ προσφέρουν επιδοτήσεις που μπορεί να φθάνουν το 30% του κόστους.
Βάρος. Επειδή τα ηλεκτρικά ποδήλατα έχουν κινητήρα και μπαταρία, το μέσο βάρος τους είναι 22 κιλά, έναντι των μόλις 9 κιλών των συμβατικών ποδηλάτων. Αν χρειαστεί να φορτώσετε ένα βαρύ ηλεκτρικό ποδήλατο σε μια σχάρα ποδηλάτου, μπορεί να τραυματίσετε την πλάτη, τους ώμους, τους καρπούς ή τους αγκώνες σας.
Μπαταρίες. Πρέπει να φροντίζετε να είναι φορτισμένη η μπαταρία του ηλεκτρικού ποδηλάτου σας. Αν σας τελειώσει η μπαταρία ενώ είστε στον δρόμο, θα ξεμείνετε με ένα βαρύ ποδήλατο, στο οποίο θα πρέπει να κάνετε πετάλι για να επιστρέψετε στο σπίτι ή στο αυτοκίνητό σας. Επιπλέον, η ασφάλεια της μπαταρίας των ηλεκτρικών ποδηλάτων δεν υπόκειται ακόμη παντού σε ρυθμίσεις (αν και υπάρχουν σχετικά σχέδια). Κάποιες αναφορές για μπαταρίες που έπιασαν φωτιά έχουν οδηγήσει ορισμένους δήμους να εφαρμόσουν νόμους για την ασφάλεια και να προσφέρουν δωρεάν αλλαγή μπαταρίας.
Πρέπει άραγε να το δοκιμάσετε;
Για να κάνετε ηλεκτρικό ποδήλατο, θα πρέπει να έχετε την ικανότητα να ισορροπείτε στις δύο ρόδες, να μπορείτε να στρίψετε το κεφάλι σας και να είστε σε θέση να βλέπετε αριστερά και δεξιά σας (να έχετε, δηλαδή, καλή περιφερική όραση). Επομένως, τα ηλεκτρικά ποδήλατα δεν είναι κατάλληλα για άτομα με σοβαρά προβλήματα όρασης ή ισορροπίας.
Είναι επίσης πολύ σημαντικό να φοράτε κράνος, να τηρείτε τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και να κάνετε σήματα με τα χέρια. Αν μπορείτε να ικανοποιήσετε όλους αυτούς τους όρους, η χρήση ενός ηλεκτρικού ποδηλάτου μπορεί να είναι ένας τρόπος να συνεχίσετε να κάνετε πετάλι εκεί που νομίζατε ότι οι ημέρες της ποδηλασίας έχουν τελειώσει για εσάς.
Ρυθμίστε σωστά το ποδήλατό σας
Είτε θέλετε να χρησιμοποιήσετε ηλεκτρικό ποδήλατο είτε συμβατικό, προσπαθήστε να βρείτε κάποιον που θα κάνει επαγγελματική ρύθμιση στο ποδήλατό σας. «Θα πρέπει να έχετε εύκολη πρόσβαση στα φρένα και στην αλλαγή ταχυτήτων και, επομένως, μπορεί να χρειαστούν ρυθμίσεις στο τιμόνι. Επίσης, θα χρειαστείτε μια σέλα σε κατάλληλο ύψος και φάρδος και σωστά ρυθμισμένη. Αυτό θα σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε τυχόν σωματικούς περιορισμούς, όπως περιορισμένο εύρος κίνησης του γόνατος ή αρθρίτιδα στη σπονδυλική στήλη. Ρωτήστε σε ένα κατάστημα ποδηλάτων πού μπορείτε να βρείτε κάποιον πιστοποιημένο υπεύθυνο ρύθμισης», προτείνει η Karen Zunti, φυσικοθεραπεύτρια στο Ιατρικό Πρόγραμμα Ποδηλασίας του Κέντρου Αποκατάστασης Spaulding, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
