Τι κοινό έχουν η καρδιαγγειακή νόσος και οι ημικρανίες; Κατά πρώτον, και οι δύο παθήσεις σχετίζονται με μεταβολές στα αιμοφόρα αγγεία, τη ροή του αίματος και φλεγμονή. Μια άλλη διασύνδεση: οι πάσχοντες/πάσχουσες από ημικρανία κάτω των 45 ετών, που εμφανίζουν διαταραχές της όρασης ή άλλων αισθήσεων πριν από τον πονοκέφαλο (βλ. «Τι είναι η αύρα της ημικρανίας;»), ίσως αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου. Τέλος, η πιο συνήθης και αποτελεσματική κατηγορία φαρμάκων για την αντιμετώπιση της ημικρανίας, οι τριπτάνες, έχουν συνδεθεί με υψηλότερο κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής σε άτομα που ανήκουν σε ομάδες κινδύνου για αυτές τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Όμως, εάν είστε μία/ένας στους έξι ανθρώπους που αντιμετωπίζει την επώδυνη, παραλυτική κεφαλαλγία, υπάρχουν καθησυχαστικά νέα: και οι δύο παραπάνω κίνδυνοι είναι εξαιρετικά μικροί.
Περισσότερες όψεις του θέματος παρουσιάζονται στη συνέχεια, καθώς και συμβουλές για τους πάσχοντες από ημικρανίες.
Η ανατομία μιας ημικρανίας
«Κατά τη διάρκεια μιας ημικρανίας, υπάρχει διαστολή αιμοφόρων αγγείων στο εσωτερικό του εγκεφάλου ως απόκριση σε μη φυσιολογική δραστηριότητα των κυττάρων του εγκεφαλικού φλοιού, της μεγαλύτερης περιοχής του εγκεφάλου», λέει η δρ Natalia Rost, καθηγήτρια Νευρολογίας στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ και επικεφαλής του Τμήματος Εγκεφαλικών Επεισοδίων στο Massachusetts General Hospital.
Για τον λόγο αυτό, οι ημικρανίες είναι δυνατό να προκαλέσουν μεγάλο εύρος συμπτωμάτων, μεταξύ των οποίων ναυτία, κόπωση ή φωτοευαισθησία. Οι ασθενείς συνήθως παρουσιάζουν τον δικό τους ειδικό συνδυασμό συμπτωμάτων, τα οποία εξελίσσονται σταδιακά κατά τη διάρκεια της ημικρανίας, συχνά βάσει ενός προβλέψιμου μοτίβου.
Αντίθετα, τα συμπτώματα ενός εγκεφαλικού επεισοδίου εμφανίζονται αιφνίδια. «Εάν αισθάνεστε μούδιασμα ή αδυναμία στη μία πλευρά του προσώπου ή του σώματός σας, δεν είστε σε θέση να μιλήσετε κανονικά ή έχετε απώλεια όρασης, πρόκειται για ένα επείγον περιστατικό και πρέπει να καλέσετε το 166», λέει η δρ Rost.
Στα άτομα που εμφανίζουν ημικρανίες, τα ίδια συμπτώματα μπορεί να σχετίζονται με την ημικρανική αύρα. Όμως, για να είστε ασφαλείς, καλύτερα αναζητήστε ιατρική βοήθεια αμέσως, συμβουλεύει.
Πιο κοινές στις γυναίκες
Οι ημικρανίες είναι περίπου τρεις φορές πιο συνηθισμένες στις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες, για λόγους που δεν είναι απόλυτα σαφείς. Ένα ποσοστό που φθάνει το 30% των γυναικών ηλικίας 20 έως 40 ετών εμφανίζουν ημικρανίες, αλλά τα εγκεφαλικά επεισόδια είναι πολύ σπάνια στις νέες γυναίκες.
Οι ημικρανίες είναι περίπου τρεις φορές πιο συνηθισμένες στις γυναίκες συγκριτικά με τους άνδρες.
Ακόμη κι αν ο κίνδυνος εγκεφαλικού διπλασιαζόταν (όπως βρήκε μια μελέτη σε άτομα με ημικρανίες με αύρα), η συνολική συχνότητα εμφάνισης είναι και πάλι αρκετά μικρή. Ωστόσο, οι γυναίκες που έχουν ημικρανίες με αύρα θα πρέπει οπωσδήποτε να ενημερώσουν τον γιατρό πρωτοβάθμιας φροντίδας ή τον γυναικολόγο τους σχετικά με τις κεφαλαλγίες που έχουν.
Η λήψη αντισυλληπτικών που περιέχουν οιστρογόνα ή ορμονικής θεραπείας μπορεί να αυξήσει περαιτέρω τον κίνδυνο για εγκεφαλικό σε αυτές τις γυναίκες. Συνεπώς, μπορεί να επιθυμούν να εξετάσουν τις επιλογές μη ορμονικών θεραπειών ή αγωγών χωρίς οιστρογόνα.
Η αντιμετώπιση των ημικρανιών
Την περασμένη χρονιά, μια μελέτη η οποία βασίστηκε σε «δεδομένα πραγματικού κόσμου» (real-world data) από ασθενείς κατέταξε μια κατηγορία φαρμάκων που ονομάζονται τριπτάνες ως την πιο χρήσιμη θεραπευτική επιλογή για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων της ημικρανίας τους.
Όμως τα φάρμακα αυτά –που περιλαμβάνουν την ελιτριπτάνη και τη ζολμιτριπτάνη– δεν συνιστώνται για άτομα με καρδιαγγειακή νόσο, βάσει των δεδομένων που δείχνουν ότι τα παραπάνω ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου και καρδιακής προσβολής. Στις αρχές του έτους, ευρήματα από μια μελέτη σε περισσότερα από 400.000 άτομα στα οποία συνταγογραφήθηκε μια τριπτάνη επιβεβαίωσαν αυτή την παρατήρηση. Ωστόσο, ο απόλυτος κίνδυνος για ένα καρδιαγγειακό πρόβλημα ήταν πολύ μικρός, περίπου ένα στις 30.000.
Τα περισσότερα εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιακές προσβολές παρουσιάστηκαν σε άτομα με παράγοντες κινδύνου για καρδιοπάθεια, όπως η υπέρταση, η υψηλή χοληστερόλη και ο διαβήτης.
«Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν πόσο σπάνια ήταν αυτά τα περιστατικά σε αυτόν τον τεράστιο πληθυσμό», δηλώνει η δρ Rost. Συνιστά, ωστόσο, μια εξατομικευμένη προσέγγιση κατά την επιλογή φαρμάκων για τους πάσχοντες/πάσχουσες από ημικρανίες που έχουν καρδιαγγειακά προβλήματα ή ανήκουν σε ομάδες κινδύνου για αυτά.
Τα νεότερα φάρμακα για την ημικρανία, που είναι γνωστά ως ανταγωνιστές πεπτιδίου που σχετίζεται με το γονίδιο της καλσιτονίνης (CGRP), δεν φαίνεται να έχουν σημαντικές παρενέργειες σε σχέση με τα αιμοφόρα αγγεία, αλλά οι μακροχρόνιες δράσεις τους είναι ακόμη άγνωστες.
Οι ανταγωνιστές CGRP που έχουν λάβει έγκριση για την αντιμετώπιση της οξείας ημικρανίας στις ΗΠΑ είναι οι από του στόματος ριμεγκεπάντη και ουμπρογκεπάντη και το ρινικό σπρέι ζαβεγκεπάντη.
Τι είναι η αύρα της ημικρανίας;
Περίπου το ένα τρίτο των ατόμων με ημικρανίες εμφανίζουν αύρα: μια οπτική διαταραχή ή διαταραχή άλλων αισθήσεων η οποία παρουσιάζεται σε απόσταση περίπου μίας ώρας από την κεφαλαλγία. (Ορισμένα άτομα εμφανίζουν αύρα χωρίς να ακολουθεί πονοκέφαλος.) Οι μεταβολές της όρασης μπορεί να περιλαμβάνουν σκούρες κηλίδες (σκοτώματα), φωτεινά σημεία, τεθλασμένες γραμμές που κινούνται μέσα στο οπτικό πεδίο και λάμψεις φωτός.
Η αύρα μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα παρόμοια με αυτά του εγκεφαλικού, όπως μυρμήγκιασμα στη μία πλευρά του σώματος, ιδίως στο πρόσωπο ή στο ένα χέρι. Πολύ σπάνια, τα άτομα που εμφανίζουν αύρα έχουν δυσκολία στην ομιλία ή αδυναμία στη μία πλευρά του σώματος, στο πόδι, στο χέρι ή στο πρόσωπο.
