Οι περισσότεροι άνθρωποι αντιμετωπίζουν περιστασιακά μυοσκελετικούς πόνους, οι οποίοι είναι πόνοι στους μυς, στις αρθρώσεις, στους συνδέσμους και στους τένοντες. Παραδείγματος χάριν, μπορεί να έχουν πιαστεί οι μύες σας ή να πονούν οι αρθρώσεις σας μετά τη γυμναστική ή τις εργασίες στην αυλή σας. Ο πόνος συνήθως περνάει αφού ξεκουραστείτε ή πάρετε ένα μη συνταγογραφούμενο αναλγητικό φάρμακο.
Πότε όμως ο πόνος αποτελεί ένδειξη προβλημάτων;
«Δεν είναι κάθε πόνος το ίδιο και δεν θα πρέπει ποτέ να τον αγνοείτε εάν αρχίσει να επηρεάζει την καθημερινότητά σας», λέει ο δρ Mohammed Issa, ιατρικός διευθυντής του Κέντρου Διαχείρισης πόνου στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. «Αν και ένας προσωρινός πόνος είναι κάτι φυσιολογικό, δεν είναι όμως ποτέ φυσιολογικό να ζείτε με πόνο».
Πόνος και εγκέφαλος
Οι έρευνες έχουν διαπιστώσει ότι ηλικιωμένοι που εμφανίζουν μεγαλύτερη σαρκοπενία (απώλεια μυϊκής μάζας σχετιζόμενη με την ηλικία) διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο μυοσκελετικού πόνου. (Η μυϊκή μάζα τείνει να μειώνεται κατά περίπου 3% με 5% ανά δεκαετία μετά την ηλικία των 30 ετών.) Οι ηλικιωμένοι είναι επίσης πιθανότερο να παρουσιάσουν μυοσκελετικό πόνο που συνδέεται με τη γενική φθορά της γήρανσης, καθώς και πόνο που οφείλεται σε ορισμένες παθήσεις.
Όμως οι άνθρωποι γίνονται πιο ευαίσθητοι στον πόνο καθώς γερνούν. «Οι υποδοχείς του πόνου στον εγκέφαλο αλλάζουν, κατά συνέπεια νιώθουμε πόνο πιο συχνά και τον νιώθουμε πιο έντονο», λέει ο δρ Issa. Πολλοί ηλικιωμένοι, ωστόσο, πιστεύουν ότι μπορούν να ζήσουν με τον πόνο και να προσαρμόσουν τον τρόπο ζωής τους ώστε να τον εντάξουν σε αυτήν. «Επίσης, δεν θέλουν να φανεί πως παραπονιούνται και για τον λόγο αυτόν κρατούν τον πόνο τους κρυφό», λέει ο δρ Issa. «Το αποτέλεσμα είναι η αίσθηση του πόνου τους να καταλήγει να είναι χειρότερη από ό,τι θα έπρεπε και η αντιμετώπισή του δυσκολότερη για αυτούς».
Οξύς ή χρόνιος;
Ένας τρόπος για να προσδιορίσετε εάν ο μυοσκελετικός πόνος σας αποτελεί αιτία ανησυχίας είναι να εντοπίσετε εάν είναι οξύς (βραχυχρόνιος) ή χρόνιος (μακράς διάρκειας).
Οξύς. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο οξύς πόνος προέρχεται από βλάβη σε ιστούς του σώματος η οποία έχει προκληθεί από φυσικό τραυματισμό, όπως μια κάκωση από άθλημα ή άσκηση, ή ένα ατύχημα στο σπίτι, όπως μια επώδυνη πτώση ή πρόσκρουση σε ένα αντικείμενο. Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος, συνεχής ή σφύζων, και συχνά επέρχεται ίαση εντός λίγων ημερών ή εβδομάδων. Ο οξύς πόνος από τους παραπάνω τύπους τραυματισμού θα πρέπει να ελαττώνεται, αν συνδυαστεί ξεκούραση, σπιτικές θεραπείες και μη συνταγογραφούμενα αναλγητικά.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο οξύς πόνος προέρχεται από βλάβη σε ιστούς του σώματος η οποία έχει προκληθεί από φυσικό τραυματισμό, όπως μια κάκωση από άθλημα ή άσκηση, ή ένα ατύχημα στο σπίτι.
Χρόνιος. Ο χρόνιος πόνος διαρκεί περισσότερο από τον οξύ πόνο. Ενδέχεται να σχετίζεται με ιστικές βλάβες που είναι σε εξέλιξη, με επίμονη φλεγμονή ή ερεθισμό νεύρων. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν διάχυτο πόνο, σουβλιές, αίσθηση καψίματος, πόνο που μοιάζει σαν να σας χτυπά ηλεκτρικό ρεύμα, και αισθήσεις όπως μυρμηγκιάσματα και μουδιάσματα. Ο χρόνιος πόνος διαρκεί τουλάχιστον δύο ή τρεις μήνες, συχνά για πολύ καιρό αφού έχετε αναρρώσει από οποιονδήποτε τραυματισμό ή νόσο που αποτέλεσε την αφορμή του πόνου, και μπορεί να καταστεί ακόμη και μόνιμος.
Αντιμετώπιση του πόνου
Στις περισσότερες περιπτώσεις ο οξύς μυοσκελετικός πόνος από κάκωση είναι δυνατό να αντιμετωπιστεί με σπιτικές θεραπείες. Ο δρ Issa συνιστά να ξεκινήσετε με την αγωγή που ονομάζεται RICE – από τα αρχικά στα αγγλικά των λέξεων ανάπαυση, πάγος, συμπίεση, ανύψωση. Η αγωγή περιλαμβάνει ανάπαυση του σώματος, εφαρμογή κρύων επιθεμάτων στην επώδυνη περιοχή, συμπίεση της περιοχής με έναν ελαστικό επίδεσμο και ανύψωση της επώδυνης περιοχής, π.χ. ακουμπώντας το πόδι σας πάνω σε μαξιλάρια.
Πολλοί ασθενείς ανακουφίζονται από τον πόνο με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ) που χορηγούνται χωρίς συνταγή, όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη. Προκειμένου να αποφύγετε παρενέργειες, λάβετε τη χαμηλότερη δραστική δόση για τη συντομότερη δυνατή περίοδο. Άτομα με νεφροπάθεια, με έλκος στομάχου στο παρελθόν ή που λαμβάνουν αντιθρομβωτικά φάρμακα δεν θα πρέπει να λαμβάνουν ΜΣΑΦ, εκτός εάν τους τα χορηγήσει ο γιατρός τους.
Μια άλλη επιλογή είναι η ακεταμινοφαίνη. Υψηλές δόσεις ακεταμινοφαίνης μπορεί να προκαλέσουν βλάβη στο ήπαρ, επομένως είναι σημαντικό να μη λαμβάνετε περισσότερα από 3.000 χιλιοστόγραμμα (mg) σε ένα 24ωρο. Πολλά αναλγητικά φάρμακα περιέχουν ακεταμινοφαίνη χωρίς να το υπογραμμίζουν στη συσκευασία, για αυτό φροντίστε να διαβάζετε όλες τις λεπτομέρειες της ετικέτας.
Το συμπέρασμα είναι ότι δεν θα πρέπει ποτέ να αγνοείτε έναν πόνο που παρουσιάζεται. Κάντε τις κατάλληλες ενέργειες για να αντιμετωπίσετε τον οξύ πόνο ώστε να μην εξελιχθεί σε χρόνιος. «Κάθε πόνος που παραμένει, ακόμη κι αν υποχωρεί μερικώς με φάρμακα, χρειάζεται ιατρική αξιολόγηση», λέει ο δρ Issa. «Ο πόνος είναι ο τρόπος με τον οποίο το σώμα σας σας λέει ότι κάτι δεν πάει καλά».
Εξηγώντας τον πόνο
Μπορεί να είναι δύσκολο να περιγράψει κανείς τον πόνο. Όσο περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε όμως να παράσχετε στον γιατρό σας, τόσο ευκολότερο είναι να διαγνώσει το πρόβλημα. Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους μπορείτε να εξηγήσετε τον πόνο:
Κλίμακα 10 βαθμών. Χρησιμοποιήστε μια αριθμητική κλίμακα, όπου το μηδέν σημαίνει καθόλου πόνος και το 10 σημαίνει αφόρητος πόνος.
Συχνότητα και διάρκεια. Πότε εμφανίζεται ο πόνος, όπως την ώρα της ημέρας ή αν συμβαίνει έπειτα από ορισμένες δραστηριότητες ή κινήσεις.
Ο πόνος έρχεται τακτικά ή εμφανίζεται απροειδοποίητα; Περνάει μετά από λίγο ή παραμένει;
Περιγραφή. Χρησιμοποιήστε επιθετικούς προσδιορισμούς που περιγράφουν καλύτερα την αίσθησή σας. Ο πόνος είναι διάχυτος, οξύς, καυστικός, επίμονος, σφύζων;
Θέση. Πού ακριβώς στο σώμα πονάτε; Ο πόνος μετακινείται ή εντοπίζεται σε ένα μέρος;
