Η απόλαυση της λιακάδας μοιάζει να κερδίζει πόντους ενάντια στην καθημερινή χρήση του αντηλιακού. Όταν βγαίνουμε έξω μια ηλιόλουστη μέρα, οι υπεριώδεις ακτίνες του ήλιου προτρέπουν τον οργανισμό μας να παραγάγει ενδορφίνες, οι οποίες μειώνουν το στρες και βελτιώνουν τη διάθεσή μας. Τα σώματά μας αναγνωρίζουν το φως της ημέρας και προσαρμόζουν αναλόγως τον κύκλο των ωρών που κοιμόμαστε και εκείνων που είμαστε ξύπνιοι.
Για κάποιους ανθρώπους, αυτό είναι από μόνο του αρκετά δυνατό επιχείρημα ώστε να παραλείψουν τη χρήση αντηλιακού. Πράγματι, οι δερματολόγοι πολύ συχνά αναφέρουν ότι οι ασθενείς τους φοβούνται ότι μπορεί να χάσουν τις ευεργετικές ιδιότητες από το φως του ήλιου με τη χρήση αντηλιακού. «Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια στο μυαλό των ανθρώπων: η ιδέα πως δεν πρέπει να χρησιμοποιούν αντηλιακό, διότι σε διαφορετική περίπτωση δεν θα απορροφήσουν την απαραίτητη βιταμίνη D», λέει ο Στίβεν Κ. Γουάνγκ, διευθυντής Δερματολογίας στο Hoag Memorial Hospital Presbyterian στο Νιούπορτ Μπιτς της Καλιφόρνια.
Πρόσφατες έρευνες αποτυπώνουν αυτόν τον φόβο: Σε μία από αυτές, όπου συμμετείχαν περισσότεροι από 1.000 ενήλικες στις ΗΠΑ, το 11% των ερωτηθέντων δήλωσε πως θεωρούσε τη χρήση αντηλιακού περισσότερο βλαβερή από την απευθείας έκθεση στον ήλιο. Σε μια άλλη, το 15% είπε ότι πίστευε πως ο μοναδικός τρόπος πρόσληψης της βιταμίνης D ήταν το ηλιακό φως. Όμως, το αντηλιακό είναι το πιο αποτελεσματικό όπλο που διαθέτουμε ενάντια στον καρκίνο του δέρματος, ο οποίος μπορεί να αποβεί μοιραίος. Οι υπεριώδεις ακτίνες καταστρέφουν το DNA στα κύτταρα του δέρματος, μια καταστροφή που μπορεί να είναι αθροιστική όσο περνούν τα χρόνια. Έτσι, κάθε φορά που το DNA επανορθώνει τις βλάβες που έχει υποστεί, υπάρχει ο κίνδυνος να αναπτυχθεί μια μετάλλαξη που θα οδηγήσει σε καρκίνο.
Ζητήσαμε από ειδικούς να μας πουν κατά πόσο πρέπει ή όχι να χρησιμοποιούμε καθημερινά αντηλιακό και κατά πόσο οι ευεργετικές ιδιότητες του ηλιακού φωτός ξεπερνούν τους κινδύνους που εμπεριέχει. Όλοι τους απάντησαν ότι η απευθείας έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακό δεν είναι καθόλου ασφαλής, ακόμα και για πολύ μικρά διαστήματα. Θα πρέπει, λοιπόν, να φοράμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας (τουλάχιστον 30) σε καθημερινή βάση. Ακολουθούν αναλυτικά τα όσα μας είπαν για το φως του ήλιου, τη χρήση αντηλιακού και πώς αυτή επηρεάζει την υγεία μας.
Εμποδίζει το αντηλιακό τις ευεργετικές ιδιότητες του ήλιου για τον ψυχισμό μας;
Όχι απαραίτητα, σύμφωνα με την δρα Ελίσαμπεθ Ρίτσαρντ, αναπληρώτρια καθηγήτρια στη Σχολή Ιατρικής του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Ακόμα και αν χρησιμοποιείτε καθημερινά αντηλιακό, αυτό δεν παρεμποδίζει τη βελτίωση της διάθεσής σας από το ορατό φως του ήλιου, αφού, σε αντίθεση με τις υπεριώδεις ακτίνες, εκείνο δεν καταστρέφει το DNA, αλλά, αντίθετα, αυξάνει τη σεροτονίνη, μια χημική ουσία στον εγκέφαλο η οποία ρυθμίζει την ψυχολογική διάθεση. Γι’ αυτό και η χρήση συσκευής φωτισμού που προσομοιώνει το φως του ήλιου μπορεί να βοηθήσει ενάντια στην κακή διάθεση λόγω της έλλειψης ηλιοφάνειας, λέει η Ντέμπορα Σάρνοφ, καθηγήτρια Δερματολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Η Ρίτσαρντ πάλι σχολιάζει ότι, αν φοβάστε ότι δεν παράγετε αρκετή ενδορφίνη επειδή δεν κάθεστε πολλή ώρα στον ήλιο, μπορείτε πάντα να αναπληρώσετε το πιθανό κενό με λίγο περισσότερη άσκηση. Σε κάθε περίπτωση, το να είστε έξω –είτε για περπάτημα, είτε ασχολούμενοι με τον κήπο σας, είτε κάνοντας πικνίκ με φίλους– αποτελεί από μόνο του έναν τρόπο για να βελτιώσετε τη διάθεσή σας, ακόμα και αν έχετε βάλει μια γενναιόδωρη ποσότητα αντηλιακού στο δέρμα σας. «Οι άνθρωποι είναι πιο χαρούμενοι όταν τους “βλέπει” ο ήλιος», λέει ο Γουάνγκ. «Κάτω από το φως του ήλιου είναι περισσότερο πιθανό να επιλέξουν έναν τρόπο ζωής που αγκαλιάζει την άσκηση, αλλά και να απολαμβάνουν με μεγαλύτερη ευκολία τις κοινωνικές συγκεντρώσεις».
Επηρεάζει το αντηλιακό τον κύκλο του ύπνου;
Το εσωτερικό σας ρολόι βασίζεται στο φως του ήλιου. Όταν ο ήλιος δύει, το σώμα σας απελευθερώνει μια ορμόνη που λέγεται μελατονίνη και σας βοηθά να πέσετε για ύπνο. Όταν ο ήλιος ανατέλλει, κάνει ακριβώς το αντίθετο, ώστε να σας βοηθήσει να ξυπνήσετε. Δεν χρειάζεται, όμως, να έρχεστε σε απευθείας επαφή με το φως του ήλιου, αρκεί να το δείτε με τα μάτια σας, παρατηρεί η Ρίτσαρντ.
«Λαμβάνουμε τα οφέλη του ηλιακού φωτός μέσα από την όραση και όχι μέσα από το δέρμα μας», τονίζει. Ακόμη και όταν φοράτε γυαλιά ηλίου –που προστατεύουν τα μάτια σας από τις υπεριώδεις ακτίνες–, βλέπετε αρκετό φως για να έχετε τα οφέλη του ηλιακού φωτός που προάγουν τον κιρκάδιο ρυθμό, συμπληρώνει.
Τι συμβαίνει με τη βιταμίνη D;
Το σώμα μας χρειάζεται βιταμίνη D για να απορροφήσει το ασβέστιο και να αποφύγει καταστάσεις όπως η οστεοπόρωση, λέει ο δρ Ρόμπερτ Άσλεϊ, γιατρός στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο UCLA Health. Όταν ερχόμαστε σε επαφή με την υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου, το σώμα μας παράγει βιταμίνη D. Μπορείτε όμως να λάβετε την εν λόγω βιταμίνη και μέσα από τη διατροφή σας. Τροφές όπως ο σολομός, ο τόνος, το σκουμπρί αλλά και το γάλα και τα δημητριακά την περιέχουν.
Ακόμα και με καθημερινή χρήση του αντηλιακού, σύμφωνα με την Σάρνοφ, οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται αρκετά στην υπεριώδη ακτινοβολία ώστε να παράγουν όλη τη βιταμίνη D που χρειάζονται. Αυτό συμβαίνει επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βάζουν αρκετό αντηλιακό για να θωρακίσουν πλήρως το δέρμα τους και, κυρίως, δεν το κάνουν όσο συχνά χρειάζεται.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν βάζουν αρκετό αντηλιακό για να θωρακίσουν πλήρως το δέρμα τους και, κυρίως, δεν το κάνουν όσο συχνά χρειάζεται.
«Ακόμα και αν χρησιμοποιείτε το καλύτερο δυνατό αντηλιακό και βάζετε κάθε δύο ώρες μία γερή στρώση από αυτό, και πάλι ένα μικρό ποσοστό υπεριώδους ακτινοβολίας περνάει», λέει η Σάρνοφ, η οποία είναι επίσης πρόεδρος του αμερικανικού Οργανισμού ενάντια στον Καρκίνο του Δέρματος. «Ο κίνδυνος του καρκίνου του δέρματος είναι πολύ πιο άμεσος από τον κίνδυνο ανεπάρκειας της βιταμίνης D», προσθέτει ο Γουάνγκ. Εκείνος αλλά και άλλοι ειδικοί συμφωνούν ότι ο συγκεκριμένος κίνδυνος είναι πολύ μεγάλος και ότι η έκθεση στις υπεριώδεις ακτίνες απλώς δεν αξίζει το ρίσκο. «Οι άνθρωποι θέλουν να ακούσουν ότι μπορούν να εκτεθούν απευθείας στον ήλιο για λίγο χρόνο, ίσως για πέντε λεπτά με μισή ώρα, και ότι αυτός ο χρόνος είναι αρκετός», σχολιάζει η Σάρνοφ. «Αλήθεια, όμως, γιατί να κάνει κάποιος κάτι τέτοιο;»
