Κάθε χρόνο, πάνω από ένα εκατομμύριο άτομα στις ΗΠΑ υφίστανται την ταλαιπωρία της ανάρρωσης μετά από μια καρδιακή προσβολή, μια καρδιοχειρουργική επέμβαση ή κάποιο άλλο καρδιαγγειακό πρόβλημα, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύθηκε στο The New England Journal of Medicine στις αρχές του έτους.
Ωστόσο, μόνο περίπου 25% αυτών των ατόμων συμμετέχουν σε πρόγραμμα καρδιαγγειακής αποκατάστασης, ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα επιτηρούμενης άσκησης και εκπαίδευσης στον υγιεινό τρόπο ζωής.
Η καρδιακή αποκατάσταση δεν εγγυάται απόλυτα ότι θα περάσετε ομαλά την περίοδο της ανάρρωσης. Μπορεί όμως να σας στρέψει στη σωστή κατεύθυνση και να σας προσφέρει μακροχρόνια οφέλη.
«Η καρδιακή αποκατάσταση μειώνει τον μελλοντικό κίνδυνο για καρδιολογικές παθήσεις και νοσηλείες και μπορεί να σας βοηθήσει να ζήσετε περισσότερο», σημειώνει ο δρ Hicham Skali, διευθυντής του προγράμματος καρδιακής αποκατάστασης στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Καθώς σας βοηθά να ανακτήσετε με ασφάλεια την αντοχή σας, η αποκατάσταση μπορεί να σας επιτρέψει να κάνετε διάφορα πράγματα πιο εύκολα, όπως να μεταφέρετε τα ψώνια του σούπερ μάρκετ, να ανεβείτε σκάλες και να επιστρέψετε στις αγαπημένες σας δραστηριότητες.
Επιπλέον, το πρόγραμμα αυτό μπορεί να ενισχύσει τη διάθεσή σας, μειώνοντας το στρες και την κατάθλιψη.
Καθώς σας βοηθά να ανακτήσετε με ασφάλεια την αντοχή σας, η αποκατάσταση μπορεί να σας επιτρέψει να κάνετε διάφορα πράγματα πιο εύκολα και να επιστρέψετε στις αγαπημένες σας δραστηριότητες.
Ένα τυπικό πρόγραμμα διαρκεί 12 εβδομάδες, με συναντήσεις δύο φορές την εβδομάδα για μία έως δύο ώρες. Μια ομάδα γιατρών και άλλων ειδικών αξιολογεί τις ανάγκες υγείας του συμμετέχοντος και αναπτύσσει ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα θεραπείας που εστιάζεται στην άσκηση, στην υγιεινή διατροφή για την καρδιά, στον έλεγχο του βάρους, στη μείωση του στρες και στη συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή.
Για να μάθετε αν μπορείτε ή πρέπει να το ακολουθήσετε, δείτε την παράγραφο «Είμαι κατάλληλος/η για καρδιακή αποκατάσταση;».
Δύο άνθρωποι που ολοκλήρωσαν πρόσφατα το πρόγραμμα καρδιακής αποκατάστασης του Brigham and Women’s Hospital στο Foxborough της Μασαχουσέτης περιγράφουν την εμπειρία τους και επισημαίνουν τις παρεμβάσεις που θεώρησαν πιο αξιόλογες.
Η ιστορία του Κέβιν
Ο Κέβιν, 76 ετών, υποβλήθηκε σε επέμβαση αντικατάστασης μιας αορτικής βαλβίδας με στένωση και τοποθέτησης βηματοδότη. Βρήκε πολύ χρήσιμα όλα τα βασικά μέρη του προγράμματος: διατροφή, άσκηση και μείωση του στρες.
«Γνώριζα σε γενικές γραμμές ότι έπρεπε να βελτιώσω τη διατροφή μου. Δεν αντιλαμβανόμουν όμως τη συνδυαστική επίδραση όλων των μικρών αλλαγών που μάθαμε. Για παράδειγμα, τώρα συνειδητοποιώ πολύ περισσότερο πόσο πολύ αλάτι κατανάλωνα. Όπως πολλοί Αμερικανοί, έτεινα να τρώω κρέας και μπέργκερ στα γεύματά μου. Τώρα τρώω περισσότερα θαλασσινά και σαλάτες με ελαιόλαδο και λεμόνι», δηλώνει. Οι γεύσεις του Κέβιν άλλαξαν και η τροποποιημένη διατροφή του είναι η καινούργια του καθημερινότητα.
Ο Κέβιν, ο οποίος περνούσε πολλές ώρες κάθε μέρα φροντίζοντας τον κήπο του, ανυπομονούσε να ξαναρχίσει τον δραστήριο τρόπο ζωής του. Αλλά όπως συμβαίνει με πολλούς καρδιολογικούς ασθενείς, δεν ένιωθε εντελώς άνετα να ξεκινήσει ξανά την άσκηση μετά την επέμβαση.
«Στην αρχή δεν είσαι σίγουρος πόσο πολύ μπορείς να πιέσεις τον εαυτό σου», αναφέρει. Όμως το πρόγραμμα αποκατάστασης τον καθησύχασε. Ξεκινάς με ένα τεστ κοπώσεως, κάνοντας άσκηση σε έναν ηλεκτρικό διάδρομο ή σε ένα στατικό ποδήλατο υπό στενή παρακολούθηση. «Οι γιατροί σε βοηθούν να βρεις το σωστό επίπεδο έντασης, σε κρατούν στο σωστό εύρος και σε βοηθούν να αυξήσεις σταδιακά την ένταση καθώς δυναμώνεις βδομάδα με τη βδομάδα», δηλώνει ο Κέβιν.
Λόγω της απασχόλησής του στον τομέα των επιχειρήσεων, ήταν ήδη εξοικειωμένος με τις στρατηγικές διαχείρισης του στρες, μάλιστα είχε δοκιμάσει μια τεχνική με τον ενθουσιώδη και γεμάτο ενέργεια νεαρό εγγονό του. «Του είπα ότι, αν μπορούσε να μείνει ακίνητος σαν βουδιστής μοναχός, με τα μάτια κλειστά, για ένα ολόκληρο λεπτό, θα του έδινα ένα βραβείο», λέει ο Κέβιν. Ανακάλυψε ότι η επανάληψη αυτής της ηρεμιστικής πρακτικής ήταν ευεργετική. Το να κάνεις μια παύση και να παραμερίσεις τις σκέψεις για όλα τα πράγματα που έχεις να κάνεις, ακόμη και για λίγα μόνο λεπτά, σου θυμίζει ότι έχεις την ικανότητα να αισθανθείς πιο χαλαρός και λιγότερο αγχώδης οποιαδήποτε στιγμή, σε οποιοδήποτε μέρος, προσθέτει.
Η ιστορία της Σουζάνας
Στα τέλη του 2022, στη Σουζάνα τοποθετήθηκε ένα stent μετά από καρδιακή προσβολή, ενώ το επόμενο έτος υποβλήθηκε σε τριπλό bypass, σε ηλικία 60 ετών. Δεν είχε καπνίσει ποτέ και δεν ήταν ποτέ υπέρβαρη.
Ο μεγαλύτερος καρδιολογικός παράγοντας κινδύνου που είχε ήταν το επιβαρυμένο οικογενειακό ιστορικό πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου – από ασθένειες της κατηγορίας αυτής είχαν νοσήσει και οι δύο γονείς της, καθώς και αρκετά αδέρφια της.
Γι’ αυτήν, τα μαθήματα γυμναστικής υπό επίβλεψη ήταν το πιο αξιόλογο μέρος του προγράμματος καρδιακής αποκατάστασης. «Ήμουν πολύ προσεκτική σχετικά με το τι μπορούσα και τι δεν μπορούσα να κάνω. Το γεγονός ότι ήμουν υπό στενή παρακολούθηση μου έδωσε αυτοπεποίθηση, καθώς γνώριζα ότι τα πράγματα γίνονταν σωστά», δηλώνει.
Για να παραμείνει δραστήρια, κάνει καθημερινά έναν μεγάλο περίπατο στη γειτονιά της – ο οποίος περιλαμβάνει και μερικούς λόφους.
Τα μαθήματα του προγράμματος σχετικά με τη διατροφή ήταν επίσης χρήσιμα, καθώς βελτίωσαν την αντίληψή της για τις ποσότητες και τους τύπους των τροφών που πρέπει να τρώει.
«Περίπου το ένα τέταρτο του πιάτου πρέπει να είναι πρωτεϊνούχος τροφή, άλλο ένα τέταρτο πρέπει να είναι υδατάνθρακες και το άλλο μισό πρέπει να είναι φρούτα και λαχανικά. Ήδη έτρωγα φρούτα και λαχανικά, αλλά πρόσθεσα ακόμη περισσότερα και μείωσα τους υδατάνθρακες», δηλώνει.
Αποφεύγει τις επεξεργασμένες τροφές όσο το δυνατόν περισσότερο και διαβάζει τις ετικέτες σε οτιδήποτε αγοράζει.
«Η συσκευασία μπορεί να είναι παραπλανητική, δεδομένου ότι όροι όπως “light” ή “λιγότερο αλάτι” δεν σημαίνουν απαραίτητα ότι ένα προϊόν έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο», επισημαίνει.
Ορισμένα άτομα δυσκολεύονται να διαχειριστούν την πληθώρα νέων φαρμάκων που πρέπει να λάβουν μετά από ένα καρδιολογικό πρόβλημα. Το μόνο παράπονο της Σουζάνας ήταν ο συχνός μωλωπισμός εξαιτίας της λήψης δύο αντιπηκτικών φαρμάκων για ένα έτος μετά την τοποθέτηση του stent.
Σήμερα, λαμβάνει ένα φάρμακο για την αρτηριακή πίεση, μαζί με δύο φάρμακα για τη χοληστερόλη, προκειμένου να κρατάει την LDL (κακή) χοληστερόλη σε μια τιμή κάτω από 55 mg/dL – τον στόχο που συνιστούν σήμερα πολλοί καρδιολόγοι για τα άτομα που έχουν υποστεί καρδιακή προσβολή.
Όπως και ο Κέβιν, εκτίμησε επίσης την εκπαίδευση στη διαχείριση του στρες. «Στο τέλος των μαθημάτων, μας καθοδηγούσαν σε μια σύντομη συνεδρία διαλογισμού», αναφέρει. «Έχω μια τάση να σωματοποιώ το στρες και συνήθως το αισθάνομαι στο πάνω μέρος της πλάτης. Ο διαλογισμός σε βοηθά να χαλαρώσεις ολόκληρο το σώμα».
Σε όσους διστάζουν να κάνουν καρδιακή αποκατάσταση, τη συνιστά ανεπιφύλακτα. «Είναι σίγουρο ότι θα φύγετε έχοντας αποκομίσει σωματικά, ψυχικά και συναισθηματικά οφέλη», δηλώνει η Σουζάνα.
Είμαι κατάλληλος/η για καρδιακή αποκατάσταση;
Το κρατικό πρόγραμμα Medicare στις ΗΠΑ καλύπτει μια ολοκληρωμένη καρδιακή αποκατάσταση εάν έχετε παραπομπή από τον γιατρό σας και έχετε οτιδήποτε από τα παρακάτω:
Καρδιακή προσβολή κατά τους τελευταίους 12 μήνες.
Τρέχουσα σταθερή στηθάγχη.
Επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης (bypass).
Αγγειοπλαστική στεφανιαίων ή τοποθέτηση stent σε στεφανιαία αρτηρία.
Επιδιόρθωση ή αντικατάσταση καρδιακής βαλβίδας.
Μεταμόσχευση καρδιάς ή μεταμόσχευση καρδιάς-πνεύμονα.
Σταθερή χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια με μειωμένο κλάσμα εξώθησης.
Για να βρείτε ένα πρόγραμμα κοντά στο σπίτι σας, πραγματοποιήστε αναζήτηση στον διαδικτυακό κατάλογο προγραμμάτων καρδιακής αποκατάστασης που διατηρεί η Αμερικανική Εταιρεία Καρδιαγγειακής και Πνευμονικής Αποκατάστασης (www.aacvpr.org/Program-Directory).
