Το περπάτημα μπορεί να παρεμποδίζεται για διάφορους λόγους, όπως αρθρίτιδα, τραυματισμός μιας άρθρωσης ή μυϊκή θλάση. Όταν υπάρχουν αυτές oι παθήσεις, συνήθως ο πόνος είναι παρών ήδη πριν ξεκινήσετε το περπάτημα.
Εάν όμως δεν πονάτε και ο πόνος εμφανίζεται στη συνέχεια, καθώς περπατάτε γρηγορότερα ή για περισσότερη ώρα, το αίτιο μπορεί να είναι αγγειακό ή νευρολογικό.
Πιο συγκεκριμένα, μπορεί να πρόκειται για περιφερική αρτηριοπάθεια, ισχιαλγία ή οσφυϊκή σπονδυλική στένωση.
Η ειρωνεία είναι πως η καλύτερη στρατηγική όταν αντιμετωπίζετε τα παραπάνω είναι να συνεχίσετε να περπατάτε και να παραμείνετε δραστήριος, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει λίγο περισσότερο πόνο με την κίνηση.
Περιφερική αρτηριοπάθεια (ΠΑ)
Η ΠΑ παρουσιάζεται όταν οι αρτηρίες που διοχετεύουν αίμα στους μυς των κάτω άκρων στενεύουν, συνήθως λόγω συσσώρευσης λιπώδους πλάκας.
Το πρώτο σύμπτωμα της ΠΑ είναι συνήθως πόνος σε ένα ή και στα δύο πόδια κατά το περπάτημα, ο οποίος υποχωρεί όταν επιβραδύνετε ή σταματάτε. Όταν περπατάτε, οι μύες των ποδιών σας χρειάζονται περισσότερη αιμάτωση, προκειμένου να μεταφερθεί οξυγόνο στους μυς. Οι αρτηρίες των κάτω άκρων στις οποίες υπάρχει στένωση δεν επιτρέπουν την αύξηση της ροής αίματος κι έτσι οι μύες πονούν από έλλειψη οξυγόνου. Τα άτομα με σοβαρή ΠΑ είναι δυνατό να εμφανίσουν πόνο στα κάτω άκρα και σε ανάπαυση.
Η ανάπτυξη πλάκας μπορεί να επηρεάσει κι άλλα σημεία εκτός από τα κάτω άκρα. «Εάν έχετε εμφράξεις στις αρτηρίες των ποδιών, πιθανότατα έχετε και στις αρτηρίες που οδηγούν στην καρδιά και στον εγκέφαλό σας, οι οποίες μπορεί να αυξάνουν τον κίνδυνο που διατρέχετε για καρδιακή προσβολή ή εγκεφαλικό επεισόδιο», λέει ο δρ Mohamad Hussain, αγγειοχειρουργός και ειδικός ενδοαγγειακής χειρουργικής στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
Εάν έχετε εμφράξεις στις αρτηρίες των ποδιών, πιθανότατα έχετε και στις αρτηρίες που οδηγούν στην καρδιά και στον εγκέφαλό σας.
Η διάγνωση της ΠΑ ξεκινά με μια λεπτομερή εξέταση των συμπτωμάτων σας και φυσική εξέταση. Ο γιατρός σας εξετάζει τον παλμό και στα δύο πόδια και στα πέλματα προκειμένου να εντοπίσει ενδεχόμενη μείωση της ροής του αίματος. Η επόμενη αξιολόγηση είναι συχνά μια σύγκριση της αρτηριακής πίεσης και της αιμάτωσης των ποδιών σας έναντι των χεριών, με τη βοήθεια υπερήχων και μιας περιχειρίδας για τη μέτρηση της πίεσης. Αυτό επιτρέπει τον υπολογισμό του σφυροβραχιόνιου δείκτη, μιας πιο ακριβούς ένδειξης ΠΑ.
Ανάλογα με τα αποτελέσματα, ο γιατρός μπορεί επίσης να σας παραπέμψει για μια απεικονιστική εξέταση, όπως υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία, προκειμένου να εντοπίσει εμφράξεις των αρτηριών.
Δυστυχώς, η ΠΑ δεν είναι ιάσιμη από τη στιγμή που εμφανιστεί. Ο στόχος είναι να ελέγξετε την εξέλιξή της αντιμετωπίζοντας τους κύριους παράγοντες κινδύνου. Αυτό σημαίνει να υιοθετήσετε μια υγιεινή για την καρδιά διατροφή, να μην καπνίζετε και να ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα για τακτικό περπάτημα. «Το περπάτημα αυξάνει τη ροή του αίματος στις μικρότερες αρτηρίες των κάτω άκρων και βοηθά στη δημιουργία νέων, παράπλευρων διαύλων, ώστε να διοχετεύεται αίμα γύρω από τις εμφράξεις», εξηγεί ο δρ Hussain. «Αυτό, ουσιαστικά, αυξάνει τη ροή του αίματος και το οξυγόνο στους μυς των ποδιών σας».
Φυσικά, εάν πάσχετε από ΠΑ, το περπάτημα συνιστά τον ορισμό της αντίφασης: ενώ βοηθά στην πάθηση, μπορεί επίσης να προκαλέσει πόνο. Η λύση είναι να αρχίσετε αργά και να βρείτε τον ρυθμό σας. Περπατήστε αρχικά μέρα παρά μέρα και στη συνέχεια προσθέστε σταδιακά περισσότερες μέρες, με μεγαλύτερη διάρκεια.
«Καθώς η κατάστασή σας βελτιώνεται, θα διαπιστώσετε ότι το περπάτημα γίνεται ευκολότερο και ότι χρειάζεστε λιγότερα διαστήματα στάσης και ανάπαυσης», λέει ο δρ Hussain. «Εν τέλει, θέλετε προοδευτικά να πετύχετε να περπατάτε για τουλάχιστον 30 λεπτά τη φορά, πέντε φορές την εβδομάδα. Αυτός είναι ένας καλός στόχος και για την πρόληψη της ΠΑ».
Ισχιαλγία
Ισχιαλγία ονομάζεται ο πόνος που παρουσιάζεται λόγω συμπίεσης ή ερεθισμού σε οποιοδήποτε σημείο της πορείας του ισχιακού νεύρου, το οποίο πορεύεται από τη βάση της σπονδυλικής στήλης και τον γλουτό έως σχεδόν όλο το μήκος του ποδιού.
Τα συμπτώματα της ισχιαλγίας κυμαίνονται από ένα διάχυτο πιάσιμο, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα έως αίσθηση ηλεκτρικού ρεύματος, παλλόμενου καύσου ή πόνου σαν μαχαιριά.
Αν και ο αυξημένος πόνος με το περπάτημα μπορεί να είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα ενός πάσχοντα, συνήθως συνυπάρχουν και άλλα συμπτώματα, όπως πόνος στη μέση και δυσκολία στο κάθισμα.
Συχνά υπεύθυνη για την ισχιαλγία είναι η δισκοκήλη (ή αλλιώς κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου, ρήξη δίσκου, συμπίεση ή παγίδευση νεύρου, ολίσθηση δίσκου). Όμως ο πόνος μπορεί επίσης να προέρχεται από αρθρίτιδα, μια φλεγμονή ή στένωση ισχιακού τρήματος στο οστό της πυέλου ή σύνδρομο απιοειδούς, κατά το οποίο ο απιοειδής μυς μέσα στον γλουτό συμπιέζει το ισχιακό νεύρο.
Ο γιατρός σας συχνά μπορεί να διαγνώσει την ισχιαλγία αποκλειστικά βάσει του ιστορικού σας και της φυσικής εξέτασης. Εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά ή ασυνήθιστα, ο γιατρός μπορεί να σας γράψει μια απεικονιστική εξέταση, τις περισσότερες φορές μαγνητική τομογραφία. Και σε αυτή την περίπτωση, πρέπει να βρείτε τρόπους να παραμείνετε σωματικά δραστήριος.
«Πολλοί άνθρωποι φοβούνται πως η δραστηριότητα θα προκαλέσει ή θα επιδεινώσει την ισχιαλγία, αλλά η δραστηριότητα και η άσκηση χαμηλής έντασης μπορούν να συμβάλουν στην ενδυνάμωση των περιοχών κατά μήκος της πορείας του νεύρου και να προλάβουν κρίσεις πόνου στο μέλλον ή τουλάχιστον να περιορίσουν την ένταση και τη συχνότητά τους», λέει ο δρ Jeffrey N. Katz, καθηγητής Ιατρικής και Ορθοπεδικής Χειρουργικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ.
Μερικά παραδείγματα είναι η χρήση στατικού ποδηλάτου, οι καθημερινές διατάσεις για τη μέση και η γιόγκα. «Η φυσικοθεραπεία μπορεί επίσης να βοηθήσει στην ενδυνάμωση των μυών γύρω από τη σπονδυλική στήλη, γεγονός που μπορεί να ελαφρύνει την πίεση από τους δίσκους σας σε έναν βαθμό», λέει ο δρ Katz.
Η φυσικοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην ενδυνάμωση των μυών γύρω από τη σπονδυλική στήλη και να ελαφρύνει την πίεση από τους δίσκους σας.
Εάν ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος ή επίμονος, ίσως να προτιμήσετε μια ένεση κορτικοστεροειδούς ή μια σύντομη αγωγή από στόματος κορτικοστεροειδούς, συνήθως πρεδνιζόνης.
Οσφυϊκή σπονδυλική στένωση
Στην οσφυϊκή σπονδυλική στένωση, στενεύει ο χώρος στο κατώτερο τμήμα του σπονδυλικού σωλήνα, συνήθως λόγω εκφύλισης των δίσκων, συνδέσμων ή κάποιων από τις αρθρώσεις ανάμεσα στους συνδεόμενους μεταξύ τους σπονδύλους που σχηματίζουν τη σπονδυλική στήλη. Λόγω αυτής της κατάστασης, πιέζονται ο νωτιαίος μυελός και τα νεύρα.
Ο πόνος που παρουσιάζεται μόνο κατά το περπάτημα μπορεί να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα της οσφυϊκής σπονδυλικής στένωσης. Πολλοί πάσχοντες ανακαλύπτουν ότι το άμεσο βαθύ κάθισμα ή το απλό κάθισμα βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• οσφυαλγία,
• πόνο στη βουβωνική χώρα, στους γλουτούς και στο άνω τμήμα του μηρού – ο πόνος δεν μετακινείται κατά μήκος του ποδιού, αντίθετα με τον πόνο της ισχιαλγίας,
• πόνο που επιδεινώνεται όταν κάνετε έκταση προς τα πίσω και η έντασή του μειώνεται εάν σκύψετε προς τα εμπρός.
Για την οριστική διάγνωση της οσφυϊκής σπονδυλικής στένωσης συνήθως απαιτείται μια απεικονιστική εξέταση, όπως μαγνητική ή αξονική τομογραφία.
Όπως και με την οσφυαλγία, την ΠΑ και την ισχιαλγία, η διατήρηση της φυσικής δραστηριότητας είναι επιβεβλημένη. Περπατάτε όσο περισσότερο είναι ανεκτό για εσάς. «Η άσκηση σε στατικό ποδήλατο μπορεί επίσης να είναι χρήσιμη», λέει ο δρ Katz.
Η φυσικοθεραπεία είναι επίσης βοηθητική: ένας φυσικοθεραπευτής μπορεί να σας καθοδηγήσει στην εκτέλεση χειρισμών και ασκήσεων, έτσι ώστε να διατηρήσετε τη δύναμη του κορμού και των κάτω άκρων.
Μη συνταγογραφούμενα ή συνταγογραφούμενα αναλγητικά μπορούν να ανακουφίσουν από τον πόνο. Ο γιατρός σας ίσως να σας προτείνει ενέσεις κορτικοστεροειδών, αν και τα δεδομένα είναι ανάμεικτα όσον αφορά την αποτελεσματικότητά τους.
Εάν τα συμπτώματά σας δεν βελτιώνονται, μια επέμβαση που ονομάζεται πεταλεκτομή μπορεί να είναι το επόμενο βήμα. Σε αυτή την περίπτωση, ο χειρουργός αφαιρεί την οστεώδη πλάκα στο πίσω μέρος του σπονδύλου όπου εντοπίζεται η στένωση, ελευθερώνοντας έτσι περισσότερο χώρο για τα σπονδυλικά νεύρα.
