O ιός του Δυτικού Νείλου προβληματίζει φέτος τους ειδικούς της υγείας, καθώς τα κρούσματα είναι αυξημένα σε σχέση με άλλες χρονιές.
Το πρώτο περιστατικό που σημειώθηκε για φέτος στη χώρα μας στις αρχές Ιουλίου παρουσίασε εικόνα ήπιας εγκεφαλίτιδας και είχε έναρξη συμπτωμάτων εντός του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουνίου.
Σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ, ο αριθμός των φετινών καταγεγραμμένων κρουσμάτων είναι υψηλότερος σε σύγκριση με τα πέντε προηγούμενα έτη για την ίδια χρονική περίοδο. Φέτος, στην Ελλάδα έχουν διαγνωσθεί και διερευνηθεί 55 εγχώρια κρούσματα λοίμωξης, εκ των οποίων τα 33 τον Ιούλιο. Επίσης, μόνο τις πρώτες ημέρες του Αυγούστου καταγράφηκαν 22 νέα κρούσματα.
Εχουν επίσης καταγραφεί μέχρι στιγμής για το 2024, 8 θάνατοι ασθενών με λοίμωξη από τον ιό. Σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα τα κρούσματα έχουν πενταπλασιαστεί, καθώς είχαν καταγραφεί 11 περιστατικά ενώ είχαν σημειωθεί και 2 θάνατοι. Η δε περσινή περίοδος έκλεισε με 163 κρούσματα και 23 θανάτους. Το πρώτο καταγεγραμμένο περιστατικό ανέφερε έναρξη συμπτωμάτων στις 5 Ιουλίου 2023 και το τελευταίο στις 6 Οκτωβρίου 2023.
Οσον αφορά στα φετινά νούμερα, οι 42 ασθενείς νόσησαν βαριά, με εκδηλώσεις από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός). Η συντριπτική πλειονότητα (49 άτομα) χρειάστηκαν νοσηλεία στο νοσοκομείο. Οι 30 έχουν λάβει εξιτήριο, ενώ εξακολουθούν να νοσηλεύονται 11. Οι πέντε από αυτούς νοσηλεύονται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ). Οι οκτώ ασθενείς που έχασαν τη ζωή τους ήταν ηλικιωμένοι (ηλικία από 68 έως 92 ετών).
Ο νεότερος από τους ασθενείς με εκδηλώσεις από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) είχε ηλικία 36 ετών. Ο γηραιότερος ήταν 92 ετών.
Σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ «το προσεχές διάστημα, αναμένονται και άλλα περιστατικά της λοίμωξης στη χώρα, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες».
Οσο για τη γεωγραφική κατανομή του ιού είναι ευρεία, με κρούσματα σε πέντε Περιφέρειες της χώρας, στη βόρεια, κεντρική και δυτική Ελλάδα και περιστατικά σε οικισμούς στις περιφερειακές ενότητες Λάρισας, Καρδίτσας, Λευκάδας, Χαλκιδικής, Πέλλας, Σερρών, Αχαΐας, Θεσπρωτίας καθώς και στη μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης.
Τη φετινή περίοδο και έως τις 24 Ιουλίου είχαν εντοπιστεί, εκτός από την Ελλάδα, κρούσματα σε Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία και Σερβία.
Ο καθηγητής Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής και αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ, Δημήτρης Παρασκευής, ο καθηγητής Πνευμονολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης, Νίκος Τζανάκης και ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λάρισας, Ντίνος Γιαννακόπουλος, απαντούν σε τέσσερις βασικές ερωτήσεις για τον ιό του Δυτικού Νείλου.
1. Πώς μεταδίδεται ο ιός;
Οπως εξηγεί ο κ. Παρασκευής: «Μεταφέρεται στα κοινά κουνούπια μέσω των άγριων πτηνών. Επιδημιολογικά, από την αρχή της εμφάνισης του ιού στην Ελλάδα, οι μολύνσεις ξεκίνησαν από τη Βόρεια Ελλάδα. Αυτό σχετίζεται με την πορεία της κίνησης των άγριων πτηνών».
Ο κ. Τζανάκης συμπληρώνει: «Οι άνθρωποι είναι οι τελικοί ξενιστές και είναι αδιέξοδοι ξενιστές. Δεν μπορούν δηλαδή να μεταφέρουν σε άλλο άτομο τον ιό. Το ίδιο συμβαίνει και με τα ζώα όταν τσιμπηθούν με μολυσμένο κουνούπι. Σκυλιά ή άλογα για παράδειγμα, είναι κι αυτά αδιέξοδοι ξενιστές». Ο ΕΟΔΥ τονίζει πως σε κάθε κρούσμα με προσβολή του ΚΝΣ, αντιστοιχούν περίπου 140 άλλοι ασθενείς που είναι ασυμπτωματικοί ή έχουν πολύ ήπια συμπτώματα και έτσι δεν αναφέρονται.
2. Γιατί φέτος είναι αυξημένα τα κρούσματα;
Σύμφωνα με τον κ. Παρασκευή, μέχρι στιγμής έχουμε ελαφρώς αυξημένα περιστατικά σε σχέση με πέρυσι. Η γεωγραφική κατανομή του ιού αφορά πέντε κυρίως περιφέρειες, με τον μεγαλύτερο αριθμό περιστατικών να εντοπίζεται στην Κεντρική Μακεδονία.
«Μια υπόθεση που κάνουμε για τη φετινή αύξηση των μολύνσεων, είναι πως έχει παίξει ρόλο ο ήπιος χειμώνας που προηγήθηκε. Οι ήπιες κλιματολογικές συνθήκες, η ζέστη και η υγρασία αυξάνουν την κυκλοφορία των κουνουπιών και ευνοούν τη διασπορά της νόσου για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα» λέει ο κ. Παρασκευής.
Σημειώνεται πως στη Σεβίλλη της Ισπανίας το πρώτο κρούσμα σε άνθρωπο αναφέρθηκε στις αρχές του περασμένου Μαρτίου, γεγονός που ξάφνιασε τους ειδικούς με δεδομένο ότι η περίοδος εκδήλωσης κρουσμάτων είναι συνήθως από Ιούνιο έως Οκτώβριο.
Ο κ. Τζανάκης προσθέτει με τη σειρά του: «Πρόκειται για ένα θέμα που μας απασχολεί εδώ και 10-15 χρόνια και όχι μόνο στην Ελλάδα και το οποίο σχετίζεται με την κλιματική αλλαγή. Ο ιός σταμάτησε δηλαδή να εμφανίζεται μόνο στα υποτροπικά κλίματα και άρχισε να κάνει την εμφάνισή του και σε χώρες όπως η Ελλάδα. Οι περιοχές με περισσότερες λίμνες, ποτάμια, λιμνάζοντα νερά κ.τ.λ. αποτελούν πιο γόνιμο περιβάλλον για την εμφάνιση του ιού».
Ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Λάρισας, Ντίνος Γιαννακόπουλος σημειώνει πως από τα 8 κρούσματα που έχουν καταγράφει μέχρι στιγμής φέτος στη Λάρισα, όλα νοσηλεύτηκαν στο νοσοκομείο και μάλιστα τα 2 σε ΜΕΘ. Στα 4 από τα 8 περιστατικά έκαναν την εμφάνισή τους συμπτώματα του κεντρικού νευρικού συστήματος. Σύμφωνα με τον κ. Γιαννακόπουλο ο λόγος που ο ιός κάνει έντονη φέτος την παρουσία του στη Λάρισα οφείλεται στο γεγονός πως «από τον Daniel και μετά τα στάσιμα νερά έχουν αυξηθεί στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας όπως και όλης της Θεσσαλίας. Επίσης το Δέλτα του Πηνειού όπως και η λίμνη Κάρλα, αποτελούν σημείο επίσκεψης για άγρια πτηνά από την Αφρική. Μην ξεχνάτε πως η Λάρισα ήταν φέτος η πόλη όπου καταγράφηκε το πρώτο κρούσμα της σεζόν».
3. Τι πρέπει να κάνουν οι πολίτες;
Και οι δύο καθηγητές τονίζουν ότι πρέπει να δίνεται μεγάλη βαρύτητα στα προληπτικά μέτρα προστασίας. Οι πολίτες πρέπει να φορούν μακριά ρούχα στους εξωτερικούς χώρους και να χρησιμοποιούν εγκεκριμένα εντομοαπωθητικά. Τα ευπαθή άτομα, οι μακροχρόνια νοσούντες και οι άνω των 50 πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί.
Επίσης, οι πολίτες πρέπει να φροντίζουν έτσι ώστε να μην υπάρχουν καθόλου λιμνάζοντα νερά στις βεράντες και τις αυλές τους (π.χ. μέσα σε γλάστρες) καθώς και να αλλάζουν συχνά το νερό στο μπολάκι του κατοικίδιου ζώου τους. Επίσης να μην παραθερίζουν κοντά σε σημεία με λιμνάζοντα νερά. Οι πισίνες πρέπει να φιλτράρονται πολύ προσεκτικά έτσι ώστε να μην υπάρχουν εντός του νερού προνύμφες κουνουπιών.
4. Πώς εξελίσσεται η νόσος;
«Το 80% των ατόμων που θα φέρουν τον ιό θα είναι ασυμπτωματικοί κι ένα 20% θα εμφανίσει ήπια συμπτώματα» λέει ο κ. Παρασκευής και συνεχίζει: «Μόλις το 1% θα εκδηλώσει σοβαρά συμπτώματα τα οποία “χτυπούν” το κεντρικό νευρικό σύστημα προκαλώντας μηνιγγίτιδα, εγκεφαλίτιδα, οξεία χαλαρή παράλυση».
Σύμφωνα με τον κ. Τζανάκη, 9 στους 10 νοσούντες θα περάσουν τη νόσο σαν μια ήπια γριπώδη συνδρομή ή και χωρίς να το αντιληφθούν. Το 1% που θα νοσήσει σοβαρά θα εμφανίσει μια βαριά κλινική εικόνα η οποία μπορεί να οδηγήσει και στον θάνατο.
