Δεν χρειάστηκε παρά μιάμιση με δύο ώρες, από τη στιγμή που ξέσπασε η πυρκαγιά στον Βαρνάβα στις 15:00 το μεσημέρι της 11ης Αυγούστου και η οποία εξαπλώνεται με τη μορφή ντόμινο σε όλη τη Βορειοανατολική Αττική, για να αρχίσει να βάφεται πορτοκαλί και μαύρος όλος ο ουρανός του λεκανοπεδίου. Και δυστυχώς, πίσω από αυτές τις εξωπραγματικές εικόνες κρύβεται μια πολύ τοξική ατμόσφαιρα, άκρως επικίνδυνη για την ανθρώπινη υγεία.
Σύμφωνα με το δίκτυο παρακολούθησης ποιότητας του αέρα που λειτουργεί στο πλαίσιο της Εθνικής Ερευνητικής Υποδομής ΠΑΝΑΚΕΙΑ, η οποία καταγράφει σε συνεχή βάση τις συγκεντρώσεις σωματιδίων PM2.5, η εικόνα των μέσων ωριαίων επιπέδων των αιωρούμενων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα της Αττικής χτύπησε, ειδικά κατά τη διάρκεια της νύχτας, κόκκινες τιμές.
Η σταδιακή τους άνοδος ξεκίνησε στις 16:00 την Κυριακή, ωστόσο από τις 3:00 μετά τα μεσάνυχτα άρχισε να σημειώνεται πολύ μεγάλη επιβάρυνση των επιπέδων όχι μόνο στον Νότιο Τομέα Αθηνών -χαρακτηριστική η περίπτωση της Γλυφάδας όπου οι συγκεντρώσεις ξεπέρασαν τα 200 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο τις πρώτες πρωινές ώρες- αλλά και σε άλλες θέσεις μέτρησης στο ανατολικό τμήμα του Λεκανοπεδίου (Βριλήσσια, Χαλάνδρι, Βύρωνας, Ηλιούπολη) όπου οι συγκεντρώσεις έφτασαν μέχρι και τα 70 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.
Ο ρόλος του Υμηττού
Μιλώντας στην «Κ», ο Νίκος Μιχαλόπουλος, καθηγητής και διευθυντής Ερευνών του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών και συντονιστής της ερευνητικής ομάδας ΠΑΝΑΚΕΙΑ, εξηγεί πώς η ραχοκοκαλιά του Υμηττού επηρεάζει το σύννεφο των μικροσωματιδίων.
«Η ραχοκοκαλιά του Υμηττού πάνω στην οποία «γλιστρά» το νέφος των μικροσωματιδίων, καταλήγει πάνω σε Γλυφάδα και Βουλιαγμένη και σκάει σαν ένα μεγάλο ωστικό κύμα εκτινάσσοντας τις τιμές των σωματιδίων ακόμα και στα 200 μικρογραμμάρια σε ωριαία τιμή».
«Φανταστείτε το σαν μια γλώσσα, ένα κανάλι, το οποίο “κατεβάζει” τα μικροσωματίδια και τη ρύπανση που προκαλούνται από την πυρκαγιά, κατά μήκος της ραχοκοκαλιάς του Υμηττού, στέλνοντας αυτό το σύννεφο ανατολικά και νότια», λέει χαρακτηριστικά.
Οπως προσθέτει «αυτή η γλώσσα έχει απλώσει το μέτωπο από τα Βριλήσσια, το Χαλάνδρι, του Παπάγου, τον Βύρωνα ως και την Ηλιούπολη κρατώντας το σταθερά πάνω από αυτές τις περιοχές, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν επηρεάζεται και η υπόλοιπη Αττική. Σε αυτόν τον άξονα είναι που έχουμε και τις πιο υψηλές και επικίνδυνες συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων».
Η ραχοκοκαλιά του Υμηττού πάνω στην οποία «γλιστρά» το νέφος των μικροσωματιδίων, καταλήγει πάνω σε Γλυφάδα και Βουλιαγμένη και σκάει σαν ένα μεγάλο ωστικό κύμα εκτινάσσοντας τις τιμές των σωματιδίων ακόμα και στα 200 μικρογραμμάρια σε ωριαία τιμή -αυτό σημαίνει δηλαδή ότι για μια ολόκληρη ώρα τα μικροσωματίδια στην ατμόσφαιρα βρίσκονται σταθερά σε αυτή την τιμή.
«Μάλιστα αυτή η τιμή διατηρήθηκε για τρεις ώρες σε Γλυφάδα και Βουλιαγμένη. Μπορείτε να φανταστείτε πόσο επιβλαβές είναι αυτό για την ανθρώπινη υγεία, όταν το μέσο ημερήσιο επιτρεπτό όριο σύμφωνα με τον ΠΟΥ είναι τα 20 μικρογραμμάρια», τονίζει ο κ. Μιχαλόπουλος.
«Πρόκειται για τιμές άκρως επικίνδυνες για τον πληθυσμό σε αυτές τις δύο περιοχές. Οι κάτοικοι εκεί δεν πρέπει να κυκλοφορούν καθόλου έξω», σχολιάζει ο κ. Μιχαλόπουλος, σημειώνοντας πως η κορύφωση των τιμών σημειώθηκε από τις 01:00 τα ξημερώματα έως τις 07:00 περίπου το πρωί. «Αυτές τις ώρες όταν κι οι άνεμοι κοπάζουν είναι που το σύννεφο μένει στάσιμο πάνω από τις περιοχές κατακλύζοντας την ατμόσφαιρα τους με μικροσωματίδια».
«Είναι αρκετά πιθανό αυτές οι υψηλές τιμές των μικροσωματιδίων να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα της Αττικής για άλλες δύο ημέρες».
Διευκρινίζει επίσης ότι «όταν οι άνεμοι ξεκινούν ξανά να φυσούν έντονα, το σύννεφο του καπνού αρχίζει να ταξιδεύει ολοένα και πιο μακριά, με την απόσταση στην οποία έχει μεταφερθεί νοτιοδυτικά ο καπνός να εκτιμάται σε περισσότερα από 300 χιλιόμετρα. «Στην ουσία, η ταχύτητα και η διεύθυνση των ανέμων είναι αυτές που καθορίζουν και τις συγκεντρώσεις των μικροσωματιδίων σε συγκεκριμένες περιοχές», λέει χαρακτηριστικά.
Φυσικά, πιο επιβαρυμένη από οπουδήποτε αλλού είναι σύμφωνα με τον κ. Μιχαλόπουλο η ατμόσφαιρα σε αυτές καθαυτές τις περιοχές που καίγονται. Είναι μάλιστα αρκετά πιθανό, εξηγεί, αυτές οι υψηλές τιμές των μικροσωματιδίων να παραμείνουν στην ατμόσφαιρα της Αττικής για άλλες δύο ημέρες.
«Δυστυχώς, κάθε ένα με δύο χρόνια, τον Αύγουστο, η Αθήνα πνίγεται για λιγότερες ή περισσότερες μέρες σε ένα τοξικό κοκτέιλ επικίνδυνων μικροσωματιδίων. Το είδαμε το 2021, το 2023, επαναλαμβάνεται και φέτος με πολύ έντονο τρόπο. Είναι ένα φαινόμενο που σχετίζεται άμεσα με την κλιματική κρίση και το πόσο πιο ευνοϊκή κάνει την εκδήλωση των περιαστικών πυρκαγιών».
*Οι πολίτες μπορούν να ενημερώνονται σε συνεχή βάση για την κατάσταση, παρακολουθώντας τη διαδικτυακή πλατφόρμα air-quality.gr.
