Η φωνή σας, αυτή η υπέροχη δυνατότητά σας να μιλάτε, να τραγουδάτε, να φωνάζετε και να εκφράζετε συναισθήματα, μπορεί να κινδυνεύει. Μπορεί να γίνει πιο αδύναμη ή να υποστεί βλάβη καθώς μεγαλώνετε. Για τον λόγο αυτό είναι σημαντικό να κρατήσετε τη φωνή σας όσο το δυνατόν πιο δυνατή και υγιή.
Τι συμβαίνει στη φωνή με την αύξηση της ηλικίας;
Ακριβώς όπως και το υπόλοιπο σώμα, έτσι και η φωνή σας και τα διάφορα συστήματα που σας βοηθούν να μιλάτε υφίστανται αλλαγές στην πάροδο του χρόνου.
Για παράδειγμα, οι φωνητικές χορδές τείνουν να συρρικνώνονται. Οι χορδές αυτές είναι δύο δίδυμες μυϊκές ταινίες στον λάρυγγα, οι οποίες ανοίγουν όταν αναπνέετε και κλείνουν όταν καταπίνετε, ενώ κλείνουν και πάλλονται όταν εκπνέετε ή μιλάτε (παράγοντας ήχο). Όταν μεγαλώνουμε, οι φωνητικές χορδές συχνά γίνονται πιο λεπτές και πλέον δεν έρχονται κοντά μεταξύ τους και δεν πάλλονται τόσο καλά όσο πρώτα. Αυτό μπορεί να κάνει τη φωνή λεπτή, οξεία ή τραχιά.
Η ηλικία μπορεί επίσης να αλλάξει τη συχνότητα που πάλλονται οι φωνητικές χορδές, η οποία συνήθως γίνεται πιο αργή στις γυναίκες (κάνοντας τη φωνή πιο μπάσα) και πιο γρήγορη στους άνδρες (κάνοντας τη φωνή πιο οξεία).
«Οι πνεύμονες –τα μεγάλα αυτά “φυσερά” που ωθούν αέρα μέσω της τραχείας και των φωνητικών χορδών– μπορεί να μην προσλαμβάνουν και να μην αποβάλλουν τόση ποσότητα αέρα όσο πρώτα, μειώνοντας ενδεχομένως τον όγκο της φωνής και την ικανότητά της να προβάλλει πάνω από άλλους ήχους», λέει ο δρ Matthew Naunheim, λαρυγγολόγος που ειδικεύεται στην αντιμετώπιση ασθενών με προβλήματα φωνητικά, αναπνευστικά ή κατάποσης στο νοσοκομείο Massachusetts Eye and Ear, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με την ηλικία
Ο διαφορετικός ήχος και η μειωμένη ένταση δεν είναι οι μόνες ενδείξεις σχετιζόμενων με την ηλικία αλλαγών στη φωνή. Μπορεί επίσης να εμφανίσετε τα εξής:
Ξεψυχισμένη φωνή. Όταν οι φωνητικές χορδές είναι πιο λεπτές και περνά περισσότερος αέρας ανάμεσά τους, η φωνή μπορεί να ακούγεται πιο ξέπνοη.
Περίσσεια βλέννας στον λαιμό. Όταν οι φωνητικές χορδές δεν κλείνουν εντελώς, μπορεί να δυσκολεύεστε να βήξετε καλά και να καθαρίσετε τη βλέννα από τον λαιμό, ιδίως αν έχετε οπισθορρινική έκκριση.
Κόπωση των φωνητικών χορδών. Το υπερβολικό τραγούδι ή η προσπάθεια ομιλίας μέσα σε δυνατό θόρυβο μπορεί να κουράσει τις φωνητικές χορδές. «Θυμηθείτε ότι οι φωνητικές χορδές είναι μύες και, αν είναι αδύναμες, η υπερβολική χρήση τους μπορεί να τις καταπονήσει και να τις κάνει να πονούν. Αυτός είναι ο λόγος που οι τραγουδιστές κάνουν προθέρμανση», εξηγεί ο δρ Naunheim. (Σημείωση: Ο αιχμηρός, συνεχιζόμενος πόνος στον λαιμό που δεν σχετίζεται με υπερβολική χρήση της φωνής μπορεί να σηματοδοτεί κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας και απαιτεί επικοινωνία με τον γιατρό σας.)
Αναλάβετε δράση
Ακόμη και αν δεν παρατηρείτε αλλαγές στη φωνή σας, ορισμένες στρατηγικές μπορούν να σας βοηθήσουν να την προστατέψετε.
Αποφύγετε την υπερβολική χρήση της. «Οι φωνητικές χορδές πάλλονται εκατοντάδες φορές το δευτερόλεπτο όταν μιλάτε. Αν είστε αναγκασμένοι να προβάλλετε ή να υψώνετε τη φωνή σας όλη την ημέρα, η υπερβολική δόνηση μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή ή και βλάβες στις φωνητικές χορδές. Αυτό το βλέπουμε συχνά στους δασκάλους δημοτικού σχολείου», λέει ο δρ Naunheim. «Προσπαθείτε να μη φωνάζετε όταν γύρω υπάρχει θόρυβος και να μη χρησιμοποιείτε τη φωνή σας με επιθετικό τρόπο».
Αποφύγετε τους ερεθιστικούς παράγοντες του αέρα. Ο καπνός, οι χημικές ουσίες και τα αρώματα μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στις φωνητικές χορδές και στους πνεύμονες.
Αποφύγετε τις καυτερές τροφές. Οι τροφές που ερεθίζουν τον λαιμό ή προκαλούν στομαχικό καύσο (καούρες στο στομάχι) μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στις φωνητικές χορδές.
Μείνετε ενυδατωμένοι. «Οι στεγνές φωνητικές χορδές δεν είναι χαρούμενες φωνητικές χορδές. Χρειάζονται υγρό στην επιφάνειά τους για να λειτουργούν σωστά. Το ίδιο ισχύει και για τους πνεύμονες», αναφέρει ο δρ Naunheim. Οι γενικές συστάσεις για την ημερήσια κατανάλωση υγρών είναι περίπου 11 φλιτζάνια (2,5 λίτρα) την ημέρα για τις γυναίκες και 15 φλιτζάνια (3,5 λίτρα) την ημέρα για τους άνδρες. Αυτά μπορούν να προέρχονται από ποτά/ροφήματα ή από υδαρείς τροφές. Αν ζείτε σε ξηρό περιβάλλον, χρησιμοποιήστε έναν υγραντήρα.
Αποφύγετε τον συχνό καθαρισμό του λαιμού. «Ο καθαρισμός του λαιμού είναι μια σημαντική λειτουργία, ιδίως αν παράγετε πολλή βλέννα ή αν αναρρώνετε από ένα κρυολόγημα. Αν όμως καθαρίζετε τον λαιμό σας όλη την ημέρα από συνήθεια, προσπαθήστε να το περιορίσετε πίνοντας νερό, βήχοντας χωρίς παραγωγή βλέννας ή μασώντας μια τσίχλα», προτείνει ο δρ Naunheim.
Ζητήστε βοήθεια
Αν υποψιάζεστε ότι εμφανίζετε αλλαγές στη φωνή σχετιζόμενες με την ηλικία ή αν έχετε βραχνάδα ή βήχα για περισσότερες από τέσσερις εβδομάδες, ενημερώστε τον γιατρό σας.
Αν έχετε κάποια υποκείμενη πάθηση, όπως γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση οξέων που προκαλούν στομαχικό καύσο και φλεγμονή των φωνητικών χορδών, η φαρμακευτική αγωγή και οι αλλαγές στη διατροφή μπορεί να βοηθήσουν τη φωνή σας. Αν η κατάσταση είναι σοβαρή, ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική επέμβαση ή έγχυση υλικών πλήρωσης ώστε να κλείνουν καλύτερα οι φωνητικές σας χορδές.
Η καλύτερη επιλογή, όμως, για τις επίμονες αλλαγές στη φωνή είναι η φωνοθεραπεία. Ένας λογοθεραπευτής μπορεί να σας διδάξει πώς να αναπνέετε με τρόπο που να σας επιτρέπει να προβάλλετε καλύτερα τη φωνή σας και μπορεί να σας δείξει πώς να κάνετε ασκήσεις για να δυναμώσετε τη φωνή σας.
Σε μία άσκηση, για παράδειγμα, ολισθαίνετε ομαλά από μια χαμηλή νότα προς μια ψηλή νότα. «Μπορείτε να εκπαιδεύσετε τη φωνή σας έτσι ώστε να χρησιμοποιεί καλύτερα τη ροή του αέρα και να γίνεται πιο αποδοτική», αναφέρει ο δρ Naunheim. «Ακριβώς όπως βοηθάμε τους τραγουδιστές να χρησιμοποιούν τη φωνή τους για να κάνουν ό,τι θέλουν, για παράδειγμα να φθάνουν πιο ψηλές νότες ή να τραγουδούν για περισσότερη ώρα, μπορούμε να κάνουμε το ίδιο για ανθρώπους που δεν είναι τραγουδιστές αλλά θέλουν να αποδίδουν καλύτερα οι φωνητικές τους χορδές καθώς μεγαλώνουν σε ηλικία. Είναι μια ικανότητα που μπορούμε όλοι να χρησιμοποιήσουμε».
Παθολογικές αιτίες αλλαγών στη φωνή
Η αύξηση της ηλικίας συνήθως προκαλεί ορισμένες αλλαγές στη φωνή μας. Μερικές φορές, όμως, οι αλλαγές οφείλονται σε υποκείμενες παθήσεις. ∆είτε μερικά παραδείγματα.
Παλινδρόμηση οξέων. Όταν τα οξέα του στομάχου παλινδρομούν μέσω του οισοφάγου, μπορούν να ερεθίσουν τις φωνητικές χορδές και να τους προκαλέσουν οίδημα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε έντονη βραχνάδα, καταπόνηση της φωνής ή συνεχή καθαρισμό του λαιμού ή βήχα.
Νευρολογικά προβλήματα. Ορισμένες νευρολογικές παθήσεις, όπως η νόσος του Πάρκινσον, μπορεί να βλάψουν τα νεύρα και να επηρεάσουν τη λειτουργία των φωνητικών χορδών.
Χειρουργικές επεμβάσεις. Μια χειρουργική επέμβαση στον αυχένα ή στον θώρακα μπορεί να βλάψει ορισμένα νεύρα, με αποτέλεσμα οι φωνητικές χορδές να μην ανοίγουν και να μην κλείνουν σωστά. Το κενό που δημιουργείται επιτρέπει τη διαφυγή του αέρα, με αποτέλεσμα η φωνή να ακούγεται ξεψυχισμένη ή αδύναμη.
