Πικνίκ, εξορμήσεις στην παραλία, υπνάκος στη σκιά: Υπάρχει λόγος που πολλοί από εμάς αισθανόμαστε στα καλύτερά μας στη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών. Αμέσως μετά, όμως, τείνουμε να επανερχόμαστε στις προηγούμενες συνήθειές μας, εστιάζοντας στις υποχρεώσεις – σε βάρος του σώματος και του νου μας.
Δεν θα ήταν ωραία να μπορούσαμε να κρατήσουμε τις καλύτερες συνήθειες της ρουτίνας των διακοπών και να τις χρησιμοποιήσουμε για να βελτιώσουμε την καλή μας υγεία καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους;
Υπάρχουν καλοί λόγοι να υιοθετήσουμε μια τέτοια αλλαγή. Περισσότεροι από τέσσερις στους δέκα καρκίνους συνδέονται με επιλογές του τρόπου ζωής που μπορούμε να αλλάξουμε, όπως η κακή διατροφή και η σωματική αδράνεια. Αυτοί οι παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται επίσης στους κύριους παράγοντες που συμβάλλουν στην καρδιοπάθεια.
Υπάρχουν ακόμη συνήθειες τις οποίες τείνουμε να βελτιώνουμε όταν απομακρυνόμαστε από τη ρουτίνα της δουλειάς, σχολιάζει η δρ Kathryn Corelli, γιατρός πρωτοβάθμιας φροντίδας και ειδική στην υγεία των γυναικών στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital.
«Οι διακοπές είναι η περίοδος που οι άνθρωποι κάνουν ένα βήμα πίσω και δίνουν πραγματικά στον εαυτό τους την άδεια και τον χρόνο να εστιάσουν στα πράγματα που είναι σημαντικά γι’ αυτούς», αναφέρει η δρ Corelli. «Όταν όμως επιστρέφουν, ξαφνικά οι παλιές συνήθειες επανέρχονται. Χάνετε πολλά από όσα κερδίσατε και τα κέρδη αυτά ήταν η αιτία που αισθανόσασταν καλά».
Συνήθειες που πρέπει να εντείνετε
Οι υγιεινές δραστηριότητες με τις οποίες ασχολούμαστε στις διακοπές και τις οποίες παραμελούμε τον υπόλοιπο χρόνο τείνουν να χωρίζονται σε δύο κατηγορίες – κάνουμε περισσότερα από ορισμένα πράγματα και λιγότερα από άλλα.
Περισσότερος χρόνος σε εξωτερικό χώρο. Oλο και περισσότερα στοιχεία δείχνουν ότι περνώντας χρόνο στη φύση μπορούμε να βελτιώσουμε ένα μεγάλο εύρος παραγόντων υγείας, συμπεριλαμβανομένης της αρτηριακής πίεσης, χάρη στη μείωση του στρες και την προαγωγή της άσκησης, σύμφωνα με εργασία που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2023 στο American Journal of Lifestyle Medicine. «Πολλές από τις ασθενείς μου περνούν πολύ χρόνο σε εσωτερικούς χώρους στη διάρκεια του έτους και αισθάνονται εγκλωβισμένες, αγχωμένες και στρεσαρισμένες», αναφέρει η δρ Corelli. «Όταν βγαίνουν έξω, πάντα ωφελούνται».
Περνώντας χρόνο στη φύση μπορούμε να βελτιώσουμε ένα μεγάλο εύρος παραγόντων υγείας, όπως της αρτηριακής πίεσης, χάρη στη μείωση του στρες και την προαγωγή της άσκησης.
Περισσότερη κίνηση. Oσον αφορά την άσκηση, το περπάτημα, το κολύμπι, η ποδηλασία και η πεζοπορία είναι πολύ λιγότερο αγγαρεία όταν τα κάνεις για διασκέδαση.
«Η συνέχιση κάποιων από αυτές τις συνήθειες –π.χ., ένας περίπατος ή το να παρκάρετε πιο μακριά από τον προορισμό σας– μπορεί να είναι ένα πολύ ισχυρό εργαλείο μακροπρόθεσμα», παρατηρεί η δρ Corelli.
Λιγότερος χρόνος στο διαδίκτυο. Αποκτάμε διαφορετική αντίληψη των πραγμάτων όταν απομακρυνόμαστε από τις ηλεκτρονικές δραστηριότητες, μια αλλαγή που επιδρά πολύ θετικά στην ψυχική μας υγεία.
«Περνάμε πολύ χρόνο στις οθόνες. Oμως ο χρόνος αυτός αφαιρείται από κάτι άλλο, όπως το να κοιμηθούμε ή το να συνδεθούμε με τα παιδιά μας», επισημαίνει η δρ Corelli.
«Επιπλέον, υπάρχουν πολλά δεδομένα που υποστηρίζουν την άποψη ότι το να συγκρίνουμε τον εαυτό μας με άλλους ανθρώπους στα κοινωνικά μέσα μπορεί να αυξάνει το άγχος μας».
Μεγαλύτερη ποικιλία στη διατροφή. Το φαγητό των διακοπών είναι μερικές φορές υπερβολικά πλούσιο και φορτωμένο με θερμίδες –σκεφτείτε τους μπουφέδες στα κρουαζιερόπλοια–, αλλά μπορεί επίσης να ξεφεύγει θριαμβευτικά από τη συνηθισμένη μονοτονία, περιλαμβάνοντας μια μεγάλη ποικιλία από υδαρή φρούτα και λαχανικά και λιγότερες επεξεργασμένες τροφές.
«Δεν υπάρχει ο τέλειος τρόπος διατροφής», λέει η δρ Corelli, «αλλά προσπαθήστε να τρώτε σχετικά υγιεινές, μη επεξεργασμένες τροφές στο 80% των περιπτώσεων».
Περισσότερα γεύματα με παρέα. Είναι πιο εύκολο να μασουλήσετε με μεγαλύτερη ενσυνειδητότητα –κάτι που σας βοηθά επίσης να μην παραφάτε– όταν απολαμβάνετε ξέγνοιαστα γεύματα με την οικογένεια και τους φίλους σας, αντί να τρέχετε βιαστικά για την επόμενη υποχρέωση.
«Ως άνθρωποι συνδεόμαστε μέσω του φαγητού – είναι μέρος του πολιτισμικού μας DNA εδώ και αιώνες», σχολιάζει η δρ Corelli. «Οι άνθρωποι αισθάνονται πιο κοντά στην οικογένεια και στους φίλους τους μετά τις διακοπές και είναι γνωστό ότι η κοινωνικοποίηση βοηθά στην αποτροπή της έκπτωσης της γνωστικής λειτουργίας».
Περισσότερος ύπνος. Η αναζωογόνηση εξασφαλίζεται σε σημαντικό βαθμό απλώς με έναν καλύτερο ύπνο, χωρίς ξυπνητήρια και προθεσμίες που προκαλούν αϋπνίες. Και παρόλο που αυτοί οι στρεσογόνοι παράγοντες μπορεί να επιστρέψουν, μπορούμε να είμαστε πιο επιμελείς ως προς την καλή υγιεινή του ύπνου μετά το τέλος των διακοπών, αποφεύγοντας τις οθόνες για μία ώρα πριν από τη βραδινή κατάκλιση και τηρώντας σταθερές ώρες ύπνου και αφύπνισης.
«Τα πράγματα αυτά είναι πραγματικά σημαντικά για να διατηρήσετε τη χαλάρωση που καλλιεργήσατε στις διακοπές», επισημαίνει η δρ Corelli.
Νέες δραστηριότητες για τον εγκέφαλο. Υπάρχει λόγος που οι βιβλιοπώλες προωθούν το «διάβασμα στην παραλία» τους καλοκαιρινούς μήνες: οι άνθρωποι αφιερώνουν κατά κανόνα περισσότερο χρόνο στο διάβασμα στις διακοπές. Μπορεί επίσης να σκοτώνετε την ώρα σας τα απογεύματα παίζοντας επιτραπέζια παιχνίδια ή λύνοντας σουντόκου ή σταυρόλεξα.
«Φανταστείτε το σαν μια γυμναστική για το μυαλό – βγαίνετε από τον αυτόματο πιλότο», επισημαίνει η δρ Corelli. «Μια τέτοια ενέργεια μπορεί να μας προστατεύσει από την άνοια μακροπρόθεσμα».
Συμβουλές για την προσαρμογή
Προτού βουτήξετε ξανά στην καθημερινή σας ρουτίνα, η δρ Corelli συνιστά να σταματήσετε λίγο και να στοχαστείτε. Θα μπορούσατε, για παράδειγμα, να φτιάξετε μια λίστα με τα υπέρ και τα κατά των πραγμάτων που κάνατε στις διακοπές και που θα θέλατε να συνεχίσετε.
«Αυτό μπορεί να σας κινητοποιήσει», παρατηρεί. «Μπορεί να έχετε βρει τους δικούς σας λόγους για να συνεχίσετε ή να μη συνεχίσετε μια συμπεριφορά και να τους έχετε σκεφτεί, αλλά αυτό μπορεί να χαθεί μέσα στον φρενήρη ρυθμό της καθημερινότητας», προσθέτει.
