Μερικοί άνθρωποι απολαμβάνουν λίγη σαμπάνια όταν απογειώνονται για έναν νέο προορισμό, βλέποντάς την ίσως σαν έναν τρόπο να γιορτάσουν την αρχή μιας περιπέτειας. Ωστόσο η κατανάλωση σαμπάνιας ή οποιουδήποτε άλλου αλκοολούχου ποτού στο αεροπλάνο μπορεί να δημιουργεί κινδύνους – από πτώσεις έως καρδιακές προσβολές. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα αν σκοπεύετε να κοιμηθείτε στη διάρκεια της πτήσης, όπως σε μια πολύωρη διηπειρωτική πτήση. Ίσως είναι λοιπόν καιρός να σκεφτείτε διπλά προτού ζητήσετε ποτό.
Το σώμα σας σε ένα αεροπλάνο
Προτού ακόμη πιείτε έστω και μία γουλιά αλκοόλ, η φυσιολογία του σώματός σας υφίσταται επιδράσεις από το γεγονός ότι βρίσκεστε πολύ ψηλότερα από το επίπεδο της θάλασσας: είναι μικρότερη η ατμοσφαιρική πίεση που ωθεί το οξυγόνο μέσα στα ερυθρά αιμοσφαίρια, προκειμένου αυτό να διοχετευθεί σε ολόκληρο το σώμα, με αποτέλεσμα το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα να μειώνεται από το φυσιολογικό 96-100% σε περίπου 90% ή ακόμη και κάτω από 90%.
Ο οργανισμός σας έχει τον τρόπο να αντισταθμίσει αυτό το γεγονός. Αναπνέετε πιο γρήγορα για να πάρετε περισσότερο οξυγόνο. Η καρδιακή συχνότητα αυξάνεται, έτσι ώστε το αίμα να κινηθεί πιο γρήγορα στο κυκλοφορικό σύστημα. Ωστόσο, το μειωμένο επίπεδο οξυγόνου στο αίμα και η αυξημένη καρδιακή συχνότητα μπορεί να είναι επικίνδυνα για τα άτομα με καρδιοπάθεια.
Παράγοντες που περιπλέκουν την κατάσταση
Η μικρή πτώση του οξυγόνου στο αίμα σε ένα αεροπλάνο μπορεί να γίνει πιο έντονη όταν στο μείγμα προστεθούν και άλλοι παράγοντες – η κατανάλωση αλκοόλ είναι ένας από αυτούς. «Ορισμένες μελέτες δείχνουν ότι το αλκοόλ μειώνει την ικανότητα των ερυθρών αιμοσφαιρίων να προσλαμβάνουν οξυγόνο, γιατί μεταβάλλει την αιμοσφαιρίνη, το μόριο που μεταφέρει το οξυγόνο», εξηγεί ο δρ Matthew Mosquera, ιατρικός διευθυντής του Προγράμματος για το Αλκοόλ, τις Ουσίες και τον Εθισμό σε Εσωτερικούς Ασθενείς στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ McLean Hospital.
Οι ακόλουθοι παράγοντες μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε μείωση του οξυγόνου στο αίμα:
Γήρανση: Η ικανότητά μας να προσαρμοζόμαστε στις αλλαγές του επιπέδου του οξυγόνου στο αίμα μειώνεται με την αύξηση της ηλικίας.
Ύπνος: Η φυσιολογική αναπνοή επιβραδύνεται στη διάρκεια του ύπνου, ακόμη και στο αεροπλάνο.
Υποκείμενες παθήσεις: Το οξυγόνο που φτάνει στους πνεύμονες είναι λιγότερο όταν έχετε πνευμονοπάθεια, άπνοια ύπνου (παύσεις της αναπνοής στη διάρκεια του ύπνου) ή καρδιολογικά προβλήματα.
Ποιος είναι ο κίνδυνος;
Όσο περισσότερους παράγοντες έχετε που συμβάλλουν στη μείωση του οξυγόνου στο αίμα, τόσο πιο δύσκολο γίνεται για τον οργανισμό σας να αντισταθμίσει το μειωμένο οξυγόνο, ιδίως σε ένα αεροπλάνο. Αυτό περιγράφηκε σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 3 Ιουνίου 2024 στην ηλεκτρονική έκδοση του Thorax.
Οι ερευνητές ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τις συνδυασμένες επιδράσεις της κατανάλωσης αλκοόλ και της πίεσης της καμπίνας του αεροπλάνου στη διάρκεια του ύπνου σε ένα αεροπλάνο. Χώρισαν με τυχαίο τρόπο 48 υγιή άτομα (ηλικίας 18 έως 40 ετών) σε δύο ομάδες: η μία κοιμήθηκε δύο νύχτες σε φυσιολογική ατμοσφαιρική πίεση και η άλλη σε πίεση ισοδύναμη με την πίεση της καμπίνας του αεροπλάνου. Οι συμμετέχοντες ήπιαν αλκοόλ (ποσότητα που αντιστοιχεί σε δύο μπίρες ή δύο ποτήρια κρασί) πριν από τη μία νύχτα, ενώ ήταν νηφάλιοι τη δεύτερη νύχτα. Επίσης φορούσαν συσκευές που μετρούσαν το οξυγόνο στο αίμα και την καρδιακή συχνότητα.
Σε σύγκριση με τον ύπνο σε φυσιολογική ατμοσφαιρική πίεση, ο ύπνος στην πίεση της καμπίνας του αεροπλάνου μείωνε το επίπεδο του οξυγόνου στο αίμα και αύξανε την καρδιακή συχνότητα. Ο συνδυασμός ποτού και ύπνου σε πίεση καμπίνας αεροπλάνου μείωσε ακόμη περισσότερο το επίπεδο του οξυγόνου και αύξησε ακόμη περισσότερο την καρδιακή συχνότητα.
Ο συνδυασμός κατανάλωσης αλκοόλ και ύπνου σε ένα αεροπλάνο προκαλεί μεγάλη επιβάρυνση στον οργανισμό, ιδίως στο καρδιαγγειακό σύστημα.
«Ο συνδυασμός κατανάλωσης αλκοόλ και ύπνου σε ένα αεροπλάνο προκαλεί μεγάλη επιβάρυνση στον οργανισμό, ιδίως στο καρδιαγγειακό σύστημα», δηλώνει ο δρ Mosquera. «Η επιβάρυνση είναι ακόμη μεγαλύτερη αν έχετε καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια. Διατρέχετε υψηλότερο κίνδυνο για καρδιακή προσβολή ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο».
Aλλοι κίνδυνοι από το αλκοόλ στο αεροπλάνο
Η κατανάλωση αλκοόλ σε ένα αεροπλάνο δημιουργεί και άλλους κινδύνους για την υγεία. Για παράδειγμα:
• αυξάνει τον κίνδυνο πτώσης
• προκαλεί αφυδάτωση, η οποία αυξάνει την καταπόνηση για το καρδιαγγειακό σύστημα
• μειώνει την κρίση και την ικανότητα συγκέντρωσης (κάτι που δεν θέλετε να έχετε όταν έρθει η ώρα να αποβιβαστείτε)
• μπορεί να σας βοηθήσει να αποκοιμηθείτε, αλλά μειώνει τη διάρκεια του βαθέος ύπνου καλής ποιότητας.
Τι πρέπει να κάνετε
Είναι προτιμότερο να αρνηθείτε το αλκοόλ όταν πλησιάσει το καροτσάκι με τα ποτά; Αυτό εξαρτάται. «Αν είστε υγιείς, μπορεί να μην υπάρχει πρόβλημα με μια μέτρια κατανάλωση», σχολιάζει ο δρ Mosquera. Ωστόσο, σας καλεί να σκεφτείτε τα εξής:
• Σκεφτείτε δύο φορές προτού πιείτε αλκοόλ και πάρετε ορισμένα φάρμακα. Το αλκοόλ μπορεί να επιδεινώσει την υπνηλία από τα φάρμακα που σας κάνουν να νυστάζετε.
• Πιείτε περισσότερο νερό. Αυτό θα βοηθήσει τον οργανισμό σας να αποβάλει το αλκοόλ και θα αποτρέψει την αφυδάτωση που προκαλείται από το αλκοόλ.
• Παρατηρήστε την ισορροπία σας. Μη σηκωθείτε απότομα από την καθιστή θέση στην όρθια, για να αποφύγετε τις πτώσεις.
Αν έχετε καρδιοπάθεια ή πνευμονοπάθεια, άπνοια ύπνου ή χρόνια πνευμονοπάθεια ή αν έχετε υποστεί αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο στο παρελθόν –ιδίως αν σχεδιάζετε να κοιμηθείτε κατά την πτήση–, ίσως είναι πιο συνετό να μην πιείτε αλκοόλ.
