Αν αισθάνεστε κουρασμένοι και αδύναμοι μία στο τόσο, μάλλον δεν χρειάζεται να ανησυχείτε. Αν όμως αυτό συμβαίνει συνέχεια, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να μαρτυρούν αναιμία, μια συχνή και ενδεχομένως επικίνδυνη πάθηση, την οποία πολλές φορές παραβλέπουμε καθώς μεγαλώνουμε.
«Οι ασθενείς, ακόμη και οι γιατροί, μπορεί να μη δώσουν σημασία στα σημάδια, τα οποία είναι μη ειδικά και συχνά αποδίδονται σε κάτι άλλο», σχολιάζει η δρ Suzanne Salamon, αναπληρώτρια διευθύντρια Γεροντολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Beth Israel Deaconess, που συνεργάζεται με το Χάρβαρντ.
Τι είναι η αναιμία;
Τα άτομα με αναιμία έχουν παθολογικά χαμηλό αριθμό ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα μικροσκοπικά αυτά κύτταρα παράγονται στον μυελό των οστών. Στην κυκλοφορία του αίματος, δουλειά τους είναι να παραλαμβάνουν το οξυγόνο από τους πνεύμονες, να παρέχουν αυτό το οξυγόνο σε όλο το σώμα και να επιστρέφουν στους πνεύμονες φορτωμένα με διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια που αποβάλλονται με την εκπνοή.
Τα ερυθρά αιμοσφαίρια παραλαμβάνουν το οξυγόνο από τους πνεύμονες, το παρέχουν σε όλο το σώμα και επιστρέφουν με διοξείδιο του άνθρακα και άλλα αέρια που αποβάλλονται με την εκπνοή.
Χωρίς αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια, τα όργανα και οι ιστοί σας δεν τροφοδοτούνται με αρκετό οξυγόνο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συμπτώματα όπως:
• γρήγορη καρδιακή συχνότητα
• δύσπνοια
• πόνο στον θώρακα
• κόπωση
• αίσθηση λιποθυμίας ή ζαλάδας
• πονοκέφαλο
• πιο χλωμό δέρμα από το κανονικό.
Αιτίες της αναιμίας
Η αναιμία μπορεί να προκληθεί από πολλές παθήσεις, οι οποίες εμπίπτουν σε μερικές βασικές κατηγορίες.
Μειωμένη παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων. Μπορεί να μην παράγετε αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια αν έχετε ανεπάρκεια σιδήρου ή βιταμίνης Β12, κάποια χρόνια φλεγμονώδη νόσο, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα (βλ. «Προβλήματα στην αντιμετώπιση της ρευματοειδούς αρθρίτιδας» στη σελ. —), ορισμένα κληρονομικά νοσήματα, μια λοίμωξη ή μια νόσο του μυελού των οστών, όπως η λευχαιμία ή το μυέλωμα.
Θάνατος των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Ορισμένα κληρονομικά νοσήματα, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία, μειώνουν τον αριθμό των ερυθρών αιμοσφαιρίων και την ικανότητά τους να παρέχουν οξυγόνο.
Καταστροφή των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Τα ερυθρά αιμοσφαίρια κανονικά ζουν περίπου 120 ημέρες, αλλά κάποιες παθήσεις προκαλούν τον πρόωρο θάνατό τους. «Μπορεί να παράγετε άφθονα ερυθρά αιμοσφαίρια, αλλά κάποια φάρμακα, η χημειοθεραπεία, κάποια αυτοάνοσα νοσήματα, μια δυσλειτουργική καρδιακή βαλβίδα ή νεφρικά προβλήματα μπορεί να συντομεύουν τη ζωή τους», λέει η δρ Salamon.
Απώλεια αίματος. Αυτή μπορεί να οφείλεται σε έλκη, προκαρκινικούς πολύποδες ή αδύναμα αιμοφόρα αγγεία στο παχύ έντερο ή σε καρκίνο του εντέρου ή του ουροποιητικού συστήματος.
Διάγνωση της αναιμίας
Η βαριά αναιμία μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως καρδιακή προσβολή ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Έτσι, μην καθυστερείτε να μιλήσετε με τον γιατρό σας για συμπτώματα που μπορεί να υποδηλώνουν ότι είστε αναιμικοί. Για τη διάγνωση απαιτούνται κλινική εξέταση και ολοκληρωμένες εξετάσεις αίματος.
«Μετράμε δείκτες που δείχνουν πόσα ερυθρά αιμοσφαίρια παράγετε, πόσα κυκλοφορούν, κατά πόσο τα ερυθρά αιμοσφαίριά σας καταστρέφονται από κάποια πάθηση ή κάποιο φάρμακο και τι μέγεθος και σχήμα έχουν τα ερυθρά σας αιμοσφαίρια», λέει η δρ Salamon. «Επίσης ελέγχουμε το επίπεδο του σιδήρου και της βιταμίνης Β12».
Ο γιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει εξετάσεις που ελέγχουν την τυχόν παρουσία αίματος στα κόπρανα ή στα ούρα, κάτι το οποίο μπορεί να υποδηλώνει ότι χάνετε αίμα από το έντερο ή το ουροποιητικό σύστημα.
Ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων αίματος και κοπράνων, ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει πρόσθετες εξετάσεις ή διαδικασίες. Για παράδειγμα, αν έχετε αίμα στα κόπρανα, μπορεί να χρειαστεί να υποβληθείτε σε μια εξέταση (κολονοσκόπηση) που ελέγχει τον βλεννογόνο του παχέος εντέρου. Αν ο μυελός των οστών σας δεν παράγει αρκετά ερυθρά αιμοσφαίρια, μπορεί να χρειαστείτε βιοψία μυελού των οστών.
Θεραπεία
Η βαριά αναιμία ενδέχεται αρχικά να χρειαστεί να αντιμετωπιστεί με μετάγγιση αίματος, η οποία μπορεί να σας κάνει γρήγορα να αισθανθείτε καλύτερα.
Κατά τα άλλα, η θεραπεία εστιάζει στην υποκείμενη αιτία. Η επιδιόρθωσή της μπορεί να είναι εύκολη. «Για παράδειγμα, αν η αναιμία προκαλείται από κάποιο φάρμακο, ίσως μπορούμε να σταματήσουμε το φάρμακο. Αν το πρόβλημα είναι ο χαμηλός σίδηρος ή η χαμηλή βιταμίνη Β12, μπορεί να χρειαστεί να λάβετε συμπληρώματα», αναφέρει η δρ Salamon. «Αν ανακαλύψουμε ότι κάποια νόσος προκαλεί την αναιμία, τότε η θεραπεία θα κατευθυνθεί προς αυτή τη νόσο».
Προειδοποίηση
Μην προσπαθήσετε να θεραπεύσετε μόνοι σας τον εαυτό σας. Για παράδειγμα, αν γνωρίζετε κάποιους φίλους που λαμβάνουν συμπληρώματα σιδήρου λόγω αναιμίας, μη θεωρήσετε ότι τα συμπληρώματα σιδήρου θα λειτουργήσουν και σε εσάς. Μπορεί να μην είστε αναιμικοί ή μπορεί η αναιμία σας να μην οφείλεται σε ανεπάρκεια σιδήρου.
Επιπλέον, αν λάβετε υπερβολικά πολύ σίδηρο, επισημαίνει η δρ Salamon, αυτό μπορεί να προκαλέσει άλλα προβλήματα υγείας λόγω υπερφόρτωσης σιδήρου.
