Εάν έχετε υποβληθεί ποτέ σε χειρουργική επέμβαση, μπορεί να θυμάστε ότι προηγήθηκε μια προεγχειρητική αξιολόγηση, που μερικές φορές χαρακτηρίζεται ως «έγκριση» για χειρουργείο. Αυτού του είδους ο έλεγχος διενεργείται πριν από μια προγραμματισμένη μη καρδιολογική επέμβαση και συνήθως περιλαμβάνει μια φυσική εξέταση και λεπτομερές ιατρικό ιστορικό. Επίσης, πιθανόν να υποβληθείτε σε αιματολογικές εξετάσεις και ακτινογραφίες. Ενδεχομένως να υποβληθείτε και σε ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ), μια γρήγορη, ανώδυνη εξέταση που καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς. Όμως, ποιος είναι ο πραγματικός σκοπός ενός προεγχειρητικού ΗΚΓ – και πότε υπάρχει όντως λόγος να γίνει αυτή η εξέταση;
«Για τη συντριπτική πλειονότητα των ατόμων, ακόμη και εκείνων με γνωστή καρδιοπάθεια, ένα ΗΚΓ δεν είναι χρήσιμο πριν από τις περισσότερες επεμβάσεις», λέει ο δρ Christian Ruff, διευθυντής Γενικής Καρδιολογίας στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital και αναπληρωτής καθηγητής Ιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Ο σκοπός μιας προεγχειρητικής αξιολόγησης είναι να εκτιμήσει κατά πόσον ένας ασθενής μπορεί να διατρέχει αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών σχετιζόμενων με την καρδιά κατά τη διάρκεια ή μετά το χειρουργείο, εξηγεί. Ωστόσο, ένα ΗΚΓ (το οποίο διαρκεί μόλις περίπου 30 δευτερόλεπτα) δεν αποτελεί απαραίτητα τον καλύτερο τρόπο εκτίμησης του κινδύνου ενός ατόμου. Και, μερικές φορές, τα ευρήματα καταλήγουν να καθυστερούν το χειρουργείο του ασθενή χωρίς καλό λόγο, εάν αποτελέσουν αφορμή για περιττές επιπλέον εξετάσεις.
Ελάσσων έναντι μείζονος επέμβασης
Περίπου τα μισά από τα εκατομμύρια χειρουργεία που πραγματοποιούνται στις Ηνωμένες Πολιτείες ετησίως είναι ελάσσονες επεμβάσεις, όπως αυτές για την αντιμετώπιση του καταρράκτη ή για την επιδιόρθωση τραυματισμών σε τένοντες ή σε αρθρώσεις. Συχνά αναφέρονται ως χειρουργεία «ημέρας», σε εξωτερικό ιατρείο ή σε περιπατητική βάση, και δεν απαιτείται νοσηλεία. Άλλα παραδείγματα αποτελούν η βιοψία μαστού ή η αποκατάσταση κήλης. Αυτές οι επεμβάσεις χαμηλού κινδύνου ασκούν πολύ λίγη πίεση στο καρδιαγγειακό σύστημα και ο κίνδυνος επιπλοκών είναι ελάχιστος. Ωστόσο, εκτιμάται πως ένας στους δέκα ασθενείς που κάνουν επέμβαση για καταρράκτη υποβάλλονται σε προεγχειρητικό ΗΚΓ, παρά το γεγονός ότι το Αμερικανικό Κολέγιο Καρδιολογίας (American College of Cardiology) αποτρέπει τη διενέργεια ΗΚΓ σε άτομα που προορίζονται για χαμηλού κινδύνου χειρουργεία, υπό την προϋπόθεση ότι δεν εμφανίζουν συμπτώματα.
Φυσικά, οι μείζονες επεμβάσεις αποτελούν έναν κάπως υψηλότερο κίνδυνο για την καρδιά. Οι επεμβάσεις που περιλαμβάνουν τομή του κρανίου, της σπονδυλικής στήλης, του θώρακα ή της κοιλίας μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία και αλλαγή θέσης σωματικών υγρών, γεγονός που ενδέχεται να ασκήσει μεγαλύτερη πίεση στην καρδιά. Το ίδιο ισχύει και για την αναισθησία, η οποία είναι δυνατό να προκαλέσει μεταβολές της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης. Ωστόσο, τα ΗΚΓ δεν είναι απαραίτητα συστηματικά πριν από κάθε μείζον χειρουργείο, λέει ο δρ Ruff. Αντίθετα, είναι σημαντικότερο να ερωτώνται οι ασθενείς πώς αισθάνονται κατά τη διάρκεια της φυσικής δραστηριότητας. «Εάν ένα άτομο μπορεί να ανεβεί έναν ή δύο ορόφους από τις σκάλες χωρίς σημαντικά συμπτώματα, όπως δυσφορία στο στήθος ή λαχάνιασμα, διατρέχουν πολύ μικρό κίνδυνο καρδιολογικών επιπλοκών κατά το χειρουργείο», επισημαίνει. Ωστόσο, το ΗΚΓ έχει νόημα σε πιο ηλικιωμένα, μη δραστήρια άτομα με καρδιοπάθεια πριν από μείζονες επεμβάσεις. «Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι δεν παρουσιάζουν ενδείξεις μειωμένης ροής αίματος προς την καρδιά ή ασταθούς ηλεκτρικού καρδιακού ρυθμού, για τα οποία μπορεί να απαιτείται θεραπεία πριν υποβληθούν σε χειρουργείο», λέει ο δρ Ruff.
Aλλοι προβληματισμοί για το χειρουργείο
Άτομα που έχουν υποστεί πρόσφατα καρδιακή προσβολή ή πνευμονική εμβολή ή που τους έχει τοποθετηθεί ενδοπρόθεση για διάνοιξη μιας αρτηρίας πιθανότατα θα πρέπει να καθυστερήσουν κάθε είδους εκλεκτική χειρουργική επέμβαση (δηλαδή, μη επείγουσα) για μερικούς μήνες. (Μια εκλεκτική επέμβαση δεν είναι πάντοτε επιλογή σας, αλλά σε κάποιο βαθμό μπορείτε να επιλέξετε το πότε θα την κάνετε.) Επιπλέον, πολλά άτομα με καρδιολογικές παθήσεις, όπως κολπική μαρμαρυγή ή εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση, λαμβάνουν φάρμακα για την πρόληψη θρόμβων. Καθώς τα φάρμακα αυτά είναι δυνατό να αυξήσουν τον κίνδυνο αιμορραγίας, θα πρέπει να διακόπτονται δύο με τρεις ημέρες πριν από το χειρουργείο.
Ποιο μήνυμα θα συγκρατήσετε
Γιατί αποτελούν πρόβλημα τα συστηματικά προεγχειρητικά ΗΚΓ; Εάν τα αποτελέσματα είναι μη φυσιολογικά, ο γιατρός μπορεί να συστήσει περισσότερες εξετάσεις – όπως ένα τεστ κοπώσεως, το οποίο παρακολουθεί την καρδιά σας όταν γυμνάζεστε σε διάδρομο. Όμως, και πάλι, τα ευρήματα μερικές φορές δεν είναι τελεσίδικα, οδηγώντας στη διενέργεια κι άλλων εξετάσεων. Αυτός ο «καταρράκτης» εξετάσεων συχνά καταλήγει περισσότερο να βλάπτει παρά να ωφελεί, εξαιτίας του επιπρόσθετου κόστους, χρόνου και στρες που προκαλεί στους ασθενείς – για να μην αναφέρουμε την πιθανή αναβολή μιας χειρουργικής επέμβασης που δύναται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής του ατόμου.
«Εάν ο πάροχος υπηρεσιών υγείας σάς πει ότι χρειάζεστε ένα ΗΚΓ ή άλλη εξέταση, ρωτήστε τι είναι αυτό που αναζητούν και εάν τα αποτελέσματα πρόκειται να αλλάξουν το πώς θα σας αντιμετωπίσουν θεραπευτικά όσον αφορά την επέμβαση», λέει ο δρ Ruff.
Εάν προτίθεστε να υποβληθείτε σε χειρουργική επέμβαση, έχετε μαζί σας τα παρακάτω στην προεγχειρητική αξιολόγηση:
• Έναν κατάλογο όλων των φαρμάκων που λαμβάνετε, συμπεριλαμβανομένων και των μη συνταγογραφούμενων, των βιταμινών και άλλων συμπληρωμάτων διατροφής.
• Τα αποτελέσματα από κάθε είδους απεικονιστική εξέταση ή άλλη εξέταση που έχετε κάνει σε διαφορετική κλινική / οργανισμό.
• Στοιχεία επικοινωνίας του ιατρού πρωτοβάθμιας φροντίδας και του καρδιολόγου σας, εάν έχετε.
*Φωτογραφίες: Shutterstock
