Eνας ανησυχητικά υψηλός αριθμός ατόμων με υπέρταση, που φθάνει το 75%, δεν ελέγχουν την πάθησή τους. Το πρόβλημα είναι ολοφάνερο και έχει πολλά αίτια, αλλά μερικά ζητήματα ξεχωρίζουν (βλ. «Μη ελεγχόμενη υπέρταση: Γιατί είναι τόσο σύνηθες φαινόμενο;»). Η υπέρταση ή υψηλή αρτηριακή πίεση αποτελεί κορυφαία αιτία της καρδιακής προσβολής και του εγκεφαλικού επεισοδίου.
Θα μπορούσε να βοηθήσει η κινητοποίηση των ασθενών για πιο ενεργή ανάμειξη στην επίτευξη των στόχων της αρτηριακής τους πίεσης; Είναι πιθανό, σύμφωνα με μια μελέτη ατόμων που αυτορρύθμισαν τα φάρμακά τους με βάση τα αποτελέσματα της κατ’ οίκον παρακολούθησης. Συγκριτικά με άτομα που λάμβαναν την καθιερωμένη περίθαλψη για ελλιπώς ελεγχόμενη υπέρταση, εκείνοι που ανήκαν στην ομάδα της αυτορρύθμισης με καθοδήγηση από γιατρό είχαν χαμηλότερες τιμές αρτηριακής πίεσης στο τέλος της διετούς μελέτης.
Oμως, η μελέτη που δημοσιεύθηκε στις 10 Μαΐου 2024 στο επιστημονικό περιοδικό JAMA Network Open έχει ορισμένους περιορισμούς, λέει η δρ Naomi D.L. Fisher, διευθύντρια της Υπηρεσίας Υπέρτασης στο συνεργαζόμενο με το Χάρβαρντ Brigham and Women’s Hospital. Παραδείγματος χάριν, και οι δύο ομάδες παρουσίασαν μέση μείωση περίπου 20 βαθμών της συστολικής αρτηριακής πίεσης (της πρώτης ένδειξης στο πιεσόμετρο). «Αυτή η μείωση είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι θα αναμενόταν σε μια ομάδα ελέγχου που λάμβανε τη συνήθη φροντίδα. Επίσης, είναι μεγαλύτερη από το αναμενόμενο με προσθήκη ενός φαρμάκου, υποδηλώνοντας ότι άλλοι ήταν οι παράγοντες που επηρέασαν τα ευρήματα», επισημαίνει. Ορισμένες φορές, αν γνωρίζει κανείς ότι παρακολουθείται στενά (όπως συμβαίνει με τους συμμετέχοντες σε μια κλινική μελέτη), παρακινείται να ακολουθήσει πιο υγιεινές συνήθειες.
Οφέλη της κατ’ οίκον παρακολούθησης
Πάντως, διαμέσου των ευρημάτων, υπογραμμίζεται η αξία της κατ’ οίκον παρακολούθησης της αρτηριακής πίεσης. Αυτές οι μετρήσεις της πίεσης υπερτερούν στην πρόγνωση του κινδύνου καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού που διατρέχετε, αν συγκριθούν με τις μετρήσεις της ΑΠ στο ιατρείο, λέει ο δρ Fisher. «Η αρτηριακή πίεση αποτελεί ένα πολύ δυναμικό μέγεθος και εύκολα μπορεί να παρουσιάζει διακύμανση 20 βαθμών εντός μίας ημέρας. Λαμβάνοντας πολλαπλές μετρήσεις της ΑΠ με συστηματικό τρόπο σε διάστημα μίας εβδομάδας, μπορούμε να μειώσουμε τη δυσκολία που προκύπτει από τη μεταβλητότητα», λέει.
Συνήθως, αυτό σημαίνει μέτρηση της αρτηριακής σας πίεσης δύο φορές το πρωί και δύο φορές το βράδυ, για μία εβδομάδα. Οι διπλές μετρήσεις θα πρέπει να πραγματοποιούνται διαδοχικά και πριν από τη λήψη οποιουδήποτε αντιυπερτασικού φαρμάκου.
Φυσικά, ο έλεγχος της αρτηριακής πίεσης μόνο στο σπίτι δεν είναι αρκετός – θα πρέπει να υπάρξει μια άλλη παρέμβαση. Η αναμονή μέχρι το επόμενο ραντεβού με τον γιατρό σας, ώστε να λάβετε απαντήσεις και προσαρμογή της δοσολογίας σας, μπορεί να πάρει χρόνο, έτσι οι οργανισμοί παροχής υπηρεσιών υγείας στις ΗΠΑ (μεταξύ των οποίων και το Brigham and Women’s Hospital) και σε άλλες χώρες διερευνούν πιο αποδοτικούς τρόπους για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση ατόμων με υπέρταση.
«Eχουμε σημειώσει τεράστια επιτυχία στη διαχείριση της υπέρτασης με τη χρήση της απομακρυσμένης παρακολούθησης και φροντίδας βάσει αλγορίθμων», λέει η δρ Fisher. Οι ασθενείς λαμβάνουν μια συσκευή για την αρτηριακή πίεση κατ’ οίκον, η οποία μεταδίδει αυτόματα τις μετρήσεις τους στο νοσοκομείο. Eνα πρόγραμμα ηλεκτρονικού υπολογιστή εξάγει τον μέσο όρο ενός εβδομαδιαίου συνόλου μετρήσεων της ΑΠ, προκειμένου να προσδιορίσει εάν η φαρμακευτική αγωγή του ασθενή χρειάζεται αναπροσαρμογή. Το πρόγραμμα έχει πρόσβαση σε σχετικές παθήσεις του κάθε ατόμου από τον ηλεκτρονικό ιατρικό φάκελό του, γεγονός που επιτρέπει την προσαρμοσμένη παροχή συμβουλών αποφεύγοντας προβλήματα ασφάλειας. Χειριστές του προγράμματος καλούν κάθε άτομο για να μεταφέρουν και να συζητήσουν κάθε οδηγία για σταδιακή τροποποίηση της δοσολογίας.
Τι μπορείτε να κάνετε
Εάν έχετε υπέρταση, φροντίστε να μάθετε την αρτηριακή πίεση-στόχο σας (ρωτήστε τον γιατρό σας εάν δεν τη γνωρίζετε). Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση για λίγες ημέρες με ένα οικιακό πιεσόμετρο για να βεβαιωθείτε ότι βρίσκεστε κοντά στον στόχο σας. Εάν οι μετρήσεις σας είναι υψηλές, συνεχίστε τον έλεγχο για μία ολόκληρη εβδομάδα και υπολογίστε έναν μέσο όρο και των 28 μετρήσεων. Σε περίπτωση που η τιμή σας βρίσκεται και πάλι πάνω από τον στόχο, επικοινωνήστε με τον γιατρό σας για να λάβετε οδηγίες, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν επισκόπηση των μετρήσεών σας και κατευθύνσεις για να προσαρμόσετε μόνος/η σας τα φάρμακά σας.
Μη ελεγχόμενη υπέρταση: Γιατί είναι τόσο σύνηθες φαινόμενο;
Η κατάσταση κάθε ατόμου είναι μοναδική, αλλά τρεις κύριοι παράγοντες ευθύνονται συνήθως:
• Η υπέρταση σπάνια έχει συμπτώματα –για παράδειγμα, δεν υπάρχει αδυναμία, βήχας ή κόπωση– που σημαίνει πως οι πάσχοντες δεν έχουν ιδιαίτερο κίνητρο να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
• Οι βασικές αλλαγές του τρόπου ζωής που μπορούν να συμβάλουν στη μείωση της υπέρτασης, όπως η απώλεια βάρους, η κατανάλωση λιγότερου αλατιού και η άσκηση, είναι δύσκολο να επιτευχθούν και να διατηρηθούν εντός της κυρίαρχης τάσης της κοινωνίας σε πολλές χώρες, ιδίως με τη σχεδόν συνεχή έκθεση σε τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες και αλάτι.
• Πολλοί άνθρωποι απλώς δεν λαμβάνουν τα φάρμακά τους, είτε γιατί το ξεχνούν, είτε γιατί εμφανίζουν δυσάρεστες παρενέργειες, είτε γιατί πιστεύουν πως τα φάρμακα δεν είναι αποτελεσματικά ούτε και ασφαλή.
