«Το σενάριο της απαγωγής παιδιών και αφαίρεσης οργάνων ήταν αυτό που ερχόταν συνειρμικά στο μυαλό μου όταν άκουγα περί μεταμοσχεύσεων». Αυτή η αυθόρμητη απάντηση της 17χρονης Αναστασίας, τελειόφοιτης μαθήτριας σε λύκειο της Νέα Σμύρνης, είναι ενδεικτική της άγνοιας που επικρατεί γύρω από το θέμα της δωρεάς οργάνων στη χώρα μας, τη στιγμή μάλιστα που ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων που πραγματοποιούνται ετησίως βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία.
Την εν λόγω άποψη, που συμμερίζονταν πολλοί συμμαθητές της, ήρθε να ανατρέψει η ενημέρωση που πραγματοποίησε η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Φιλοξενίας Αρρωστου Παιδιού και Οικογένειας «Ηλιαχτίδα» σε 21 λύκεια της Αττικής και σε 5.780 μαθητές. «Κατά τις συζητήσεις μας είδαμε ουκ ολίγες φορές τα παιδιά να “φτύνονται” και να “χτυπούν ξύλο”, καθώς το θέμα βέβαια δεν είναι ευχάριστο», περιγράφει στην «Κ» η ψυχολόγος Αικατερίνη Τσιάμη, που συμμετείχε στη μελέτη. Εν συνεχεία, μοιράστηκαν στις τάξεις ερωτηματολόγια, τα οποία συμπλήρωσαν 633 έφηβοι.
Εν προκειμένω, έντονη ήταν η διάσταση απόψεων μεταξύ των δύο φύλων. Περισσότερες μαθήτριες δέχθηκαν να απαντήσουν στις ερωτήσεις (349), ενώ συνολικά οι κοπέλες ήταν περισσότερο θετικές. Συγκεκριμένα, σε ποσοστό 89% τα κορίτσια δηλώνουν υπέρ της δωρεάς οργάνων, έναντι 77% των συμμαθητών τους.
«Στην εφηβεία η διαφορά ωρίμανσης αγοριών και κοριτσιών είναι σημαντική», σχολιάζει η κ. Τσιάμη, «η σύνδεση μητρότητας, γέννησης και θανάτου είναι πιο σαφής στη συνείδηση των κοριτσιών». Πάντως, όταν η ερώτηση αφορά τη δική τους πρόθεση να εγγραφούν ως δωρητές οργάνων μετά την ενηλικίωσή τους, κορίτσια και αγόρια εμφανίζονται πιο συγκρατημένα. Ετσι, 84% των κοριτσιών δεσμεύεται ότι θα προβεί σε αυτή την κίνηση αντί 68% των συμμαθητών τους.
«Οι έφηβοι νιώθουν άτρωτοι και αθάνατοι, κάτι που ανταποκρίνεται στην ανεμελιά και στο θάρρος της ηλικίας αυτής. Δυσκολεύονται να αποδεχθούν τη φθαρτότητα του σώματός τους, έτι περαιτέρω τον δικό τους θάνατο». Ως αιτία της άρνησής τους πολλοί επικαλέστηκαν την καχυποψία τους έναντι των διαδικασιών, μια αναστολή που έχει αναδείξει και το ευρωβαρόμετρο για τους ενηλίκους Ελληνες, εκ των οποίων το 45% αναφέρει την έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα ως τροχοπέδη στην απόφαση δωρεάς οργάνων. Υπήρξαν, όμως, και άλλοι μαθητές που έθεταν μεταφυσικά ερωτήματα.
«Πολλοί εξέφρασαν τον φόβο ότι στη Δευτέρα Παρουσία δεν θα μπορέσει να ανασυσταθεί το σώμα τους», λέει η κ. Τσιάμη. Προς διασκέδαση των εν λόγω φόβων, οι ερευνητές έδειξαν τη σχετική εγκύκλιο που εξέδωσε η Ιερά Σύνοδος το 2005, όπου δηλώνει ρητά την αποδοχή και στήριξη του θεσμού.
Οι παραπάνω φόβοι συνδέονται άρρηκτα με την άγνοια, καθώς το 71% δήλωσε ότι δεν είχε ενημερωθεί για το θέμα προηγουμένως. Το 29% που γνώριζε κατονόμασε ως πηγές ενημέρωσης το σχολείο (32%), την «Ηλιαχτίδα» (29%), το Διαδίκτυο (17%), την τηλεόραση (14%), τον κοινωνικό περίγυρο (4%), τον Τύπο (2%) και την Εκκλησία (2%). Πάντως, όταν οι «όροι» αντιστρέφονται, οι αναστολές εκλείπουν. «Η πρόθεση των μαθητών να λάβουν κάποιο όργανο είναι πολύ μεγαλύτερη από την πρόθεση να δώσουν», επισημαίνει η πρόεδρος της «Ηλιαχτίδας», Ντόρα Κασιμέρη, «με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ηθική και τις αξίες της κοινωνίας μας».
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα παρουσιαστούν την Κυριακή 14 Ιουνίου στο Ευγενίδειο, ενώ η «Ηλιαχτίδα» προτίθεται να συνεχίσει την ενημερωτική καμπάνια και σε σχολεία εκτός Αττικής. «Βάσει των στοιχείων του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, τα περισσότερα μοσχεύματα προέρχονται από νοσοκομεία της περιφέρειας, κάτι που ενισχύει την πεποίθηση ότι η διάθεση προσφοράς στον πλησίον είναι πιο ανεπτυγμένη σε όσους ζουν στην επαρχία».
