Ακούγοντάς τους καταλαβαίνεις πως ποτέ δεν νιώθεις αρκετά δυνατός μέχρι ο αβάσταχτος πόνος να σου χτυπήσει την πόρτα. Είναι αυτό το αίσθημα που σου αλλάζει τη ζωή. Δεν σε ρωτάει, απλώς σε υποχρεώνει να το υπομείνεις.
Οι λήπτες οργάνων και οι οικογένειες δοτών, που συναινούν στη δωρεά οργάνων του αγαπημένου τους προσώπου που δεν κατάφερε να βρίσκεται μαζί τους σήμερα, έχουν περισσότερα κοινά ίσως από όσα και οι ίδιοι νομίζουν. Ακόμη κι όταν δεν υπάρχει κανένα «κυτταρικό στοιχείο» να τους ενώνει, όλοι τους έχουν βιώσει το παραπάνω συναίσθημα, αλλά έχουν επιλέξει να μην αφήσουν να τους καταπιεί.
Ακολουθώντας ένα δύσκολο, διαρκή και πολυσχιδή αγώνα, οι ίδιοι επιμένουν όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει να μιλούν για τη σημασία της μεταμόσχευσης, για την ανάγκη περισσότεροι άνθρωποι να εμπιστευτούν την ιατρική κοινότητα και να γίνουν δότες, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει πως κάθε φορά που αφηγούνται τα γεγονότα ταράζονται και συγκινούνται ξανά.
Το 2023 καταγράφηκε στην Ελλάδα ο μεγαλύτερος αριθμός αποβιωσάντων δοτών της τελευταίας 15ετίας, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα 87 οικογένειες δοτών συναίνεσαν στη δωρεά των οργάνων τους, δίνοντας ζωή σε πάνω από 200 ασθενείς.
Οι στιγμές αυτές, έντασης και ταραχής, αξίζουν τον κόπο, βλέποντας πως η Ελλάδα έχει κάνει μεγάλη πρόοδο στη δωρεά οργάνων, ιστών και κυττάρων προς μεταμόσχευση. Πέρυσι καταγράφηκε ο μεγαλύτερος αριθμός αποβιωσάντων δοτών της τελευταίας 15ετίας, ενώ το ίδιο χρονικό διάστημα 87 οικογένειες δοτών συναίνεσαν στη δωρεά των οργάνων τους, δίνοντας ζωή σε πάνω από 200 ασθενείς, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ).
Το ισχυρό αυτό αποτύπωμα κοινωνικής αλληλεγγύης συμβαδίζει και με άλλες εξελίξεις στο πεδίο των μεταμοσχεύσεων, καθώς 20 πλέον συντονιστές μεταμοσχεύσεων (από 7 που ήταν) στελεχώνουν επτά μεγάλα νοσοκομεία της χώρας, ενώ ακόμη επτά εγκαθίστανται στον ΕΟΜ στοχεύοντας στη συντονισμένη διαχείριση περιστατικών για τον εντοπισμό πιθανών δοτών.
Μιλώντας στην «Κ» λήπτες οργάνων και συγγενείς δοτών που δεν βρίσκονται πια εν ζωή περιγράφουν πόσο άλλαξε η ζωή τους μετά τη μεταμόσχευση και την απόφαση δωρεάς αντίστοιχα και στέλνουν ένα δυνατό μήνυμα ευγνωμοσύνης και εθελοντικής προσφοράς, λίγο πριν από τη βράβευσή τους από την πολιτεία, στο πλαίσιο της εκδήλωσης «Δωρεά Οργάνων, Αλυσίδα Ζωής» που διοργανώνεται την Πέμπτη, 30 Μαΐου, από το Ιδρυμα Ωνάση*.
Οι ίδιοι είναι μόνο μερικοί από τους δεκάδες λήπτες και δωρητές που συμβάλλουν εδώ και χρόνια στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, με μοναδικό στόχο να «σβήσουν» κάθε ίχνος παραπληροφόρησης.
Ιωάννης Ρέππας, λήπτης ήπατος: «Υπάρχει ακόμη η άποψη, εμένα δεν θα μου τύχει»
Εχουν περάσει 14 χρόνια από τότε που ο κ. Ιωάννης Ρέππας έκανε μεταμόσχευση ήπατος. Ο ίδιος θυμάται με κάθε λεπτομέρεια τη μετεγχειρητική περίοδο. Από την ημέρα που ξύπνησε στη ΜΕΘ, τις 20 ημέρες που έμεινε στο νοσοκομείο για στενή παρακολούθηση, αλλά και τους τρεις μήνες εν συνεχεία που εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη ώστε να επισκέπτεται τους γιατρούς του κάθε τρεις ημέρες.
«Θυμάμαι. τότε φοβόμουν μήπως κάτι δεν πάει καλά, αλλά παράλληλα αισθανόμουν ευχάριστα που επιβίωσα και που είχε βελτιωθεί η κατάστασή μου, καθώς ένιωσα λιγότερη κόπωση και πόνο. Το μόνο σίγουρο είναι πως χωρίς τη μεταμόσχευση σήμερα δεν θα ήμουν εδώ να αφηγηθώ ξανά αυτή την ιστορία», αναφέρει ο ίδιος.
Επιστρέφοντας στην Αθήνα από τη Θεσσαλονίκη, με περισσότερες δυνάμεις και όρεξη, ο 54χρονος πληροφορικάριος ανακάλυψε και πάλι τις δυνάμεις του κάνοντας όσα είχε ονειρευτεί. Γράφτηκε για να παρακολουθήσει ένα δύσκολο μεταπτυχιακό στην ΑΣΟΕΕ, αφοσιώθηκε στη δουλειά του, έβλεπε τους φίλους του και την οικογένειά του νιώθοντας περισσότερη χαρά και λιγότερο πόνο. Αν κάτι προσπαθεί να αποβάλει ακόμη και σήμερα, είναι το άγχος, αλλά όπως λέει δεν είναι εύκολο.
«Εχουν περάσει αρκετά χρόνια, αλλά ακόμη συζητώ για την περίοδο της μεταμόσχευσης. Ακόμη προσπαθώ να κάνω τον κόσμο να καταλάβει την αξία της δωρεάς», τονίζει προσθέτοντας πως μερικές φορές τα καταφέρνει κι άλλες όχι.
Αν κάτι τον λυπεί πολλές φορές είναι αυτά τα μηνύματα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από ανθρώπους που ακόμη πιστεύουν ότι υπάρχει ένα «σκοτεινό σύστημα» πίσω από τη δωρεά οργάνων.
Ρωτώντας τον τι φταίει και τέτοιες ψευδείς ιστορίες κυκλοφορούν ακόμη, ο ίδιος απαντά… η καχυποψία μας. «Οταν διαβάζω τέτοιες θεωρίες στο Facebook, πάντα θα σχολιάσω. Μερικοί πείθονται από την ιστορία μου, γνωρίζω και αρκετούς ανθρώπους που έχουν γίνει δωρητές, ενώ άλλοι έχουν δώσει οδηγίες στην οικογένειά τους σε περίπτωση που φύγουν από τη ζωή».
Μέσα του έχει κατασταλάξει πως η πλειονότητα των ανθρώπων που έχουν κριτική σκέψη θα βοηθήσουν όταν έρθει η ώρα, αλλά ξέρει πως υπάρχει ακόμη μια μικρή μειοψηφία που παραμένει προκατειλημμένη.
Αν κάτι πρέπει να αλλάξει για τον ίδιο, είναι αυτή η άποψη που αγκιστρώνεται βαθιά μέσα μας και συνοψίζεται σε πέντε λέξεις: «Εμένα δεν θα μου τύχει» και γι’ αυτό χρειάζονται μια συντονισμένη προσπάθεια από την πολιτεία, μία συνεχής ενημέρωση, αλλά και η φωνή όσων έχουν βιώσει τον πόνο, αλλά βρήκαν τη δύναμη να συνεχίσουν.
Βούλα Κολλιοπούλου, μητέρα δότη οργάνων: «Κάποιος έχει τα μάτια του και βλέπουμε τον ίδιο ουρανό»
Οταν η κ. Κολλιοπούλου ενημερώθηκε από τους γιατρούς πως ο γιος της, Ντίνος, ήταν εγκεφαλικά νεκρός, η επιλογή της δωρεάς οργάνων δεν είχε επικοινωνηθεί καν από τους ίδιους, μέχρι που η ίδια το ζήτησε.
«Τη στιγμή που ο γιατρός μου ανακοίνωσε ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι άλλο, εγώ του είπα χαρακτηριστικά “γιατρέ, προχώρα σε δωρεά οργάνων». Μου είπε “μα μήπως θέλεις να περιμένουμε να ξημερώσει, να συμφωνήσει και ο πατέρας;”. Του είπα “ξεκινήστε τη διαδικασία και ο πατέρας θα συμφωνήσει”.
Η ίδια θυμάται ακόμη το βλέμμα του γιατρού. Ηταν εμφανές πως τον είχε σοκάρει, καθώς το αποφάσισε απρόσμενα και αυθόρμητα εκείνη τη στιγμή. Κανένας από την οικογένεια και τους συγγενείς της δεν ήταν δότης, οπότε δεν της είχε περάσει ποτέ από το μυαλό, ούτε εκείνες τις δύσκολες ημέρες αλλά μόνο πριν από τον αποχωρισμό.
Τρία χρόνια μετά τη δωρεά οργάνων του γιου της, σώζοντας επτά ανθρώπους και τις οικογένειές τους, η ίδια θεωρεί πως ακόμη υπάρχουν άνθρωποι που φοβούνται να πάρουν μια τέτοια απόφαση.
«Πρόσφατα έβλεπα το τραγικό περιστατικό με τη 17χρονη κοπέλα που έμεινε εγκεφαλικά νεκρή, αφού υπέστη αλλεργικό σοκ. Μόλις το διάβασα, σκέφτηκα να καλέσω το νοσοκομείο στην Κρήτη και να μιλήσω με τη μητέρα της. Ηθελα απλώς να της πω “μην κρατάς το παιδί σου, δώσ’ το να ελευθερωθεί, να σώσεις κάποιες οικογένειες που το έχουν ανάγκη”. Σίγουρα όμως δεν μπορείς να πιέσεις κανέναν, ειδικά σε τόσο δύσκολο στιγμές», λέει.
Στη δική της περίπτωση, η κ. Κολλιοπούλου επέλεξε τον τρόπο που την έκανε να νιώθει πως ο γιος της είναι ακόμη εδώ. «Ξέρω πως υπάρχει συνέχεια. Ξέρω πως κάποιος έχει τα μάτια του. Το πρωί βλέπουμε το ίδιο ουρανό. Δεν έχει σημασία πού και πώς, αλλά κάτι είναι πίσω του».
Λυγερή Οικονομοπούλου, λήπτρια ήπατος: «Είμαστε ένας βαθιά συναισθηματικός λαός»
Αν ακούσει κάποιος την κ. Λυγερή Οικονομοπούλου να μιλάει για τη ζωή της μετά τη μεταμόσχευση, μόνο και μόνο από τον τρόπο που εκφράζεται και τις λέξεις που χρησιμοποιεί, θα την κατανοήσει όταν λέει πως «αναγεννήθηκε σωματικά και ψυχικά», ακόμη κι αν δεν τη γνωρίζει, ακόμη κι αν δεν ξέρει τίποτα από όσα πέρασε.
Οπως αναφέρει, μετά τη μεταμόσχευση η ίδια απέκτησε μεγαλύτερη εμπιστοσύνη και πίστη στον εαυτό της, ενώ επέλεξε να εστιάζει στην καλοσύνη των ανθρώπων.
«Η ζωή μετά τη μεταμόσχευση ήπατος είναι μία ανθισμένη ζωή με πολύ ωραία συναισθήματα, αλλά και ανακατατάξεις. Οι μικρές πράξεις έγιναν ξάφνου μεγάλες, όπως μία αγκαλιά στην κόρη μου, ένα αυθόρμητο “σ’ αγαπώ” στον σύζυγό μου και μία γλυκιά κουβέντα σε μία θεραπευόμενή μου. Από την άλλη, μεγάλα όνειρα και φιλοδοξίες έχασαν κάτι από τη σημασία τους».
Ρωτώντας την αν το αίσθημα της αλληλεγγύης και της δωρεάς ξεκινά να ενσωματώνεται στο DNA μας, μας επισημαίνει πως είναι από τους ανθρώπους που πιστεύουν ότι οι Ελληνες είναι ένας βαθιά συναισθηματικά λαός που ξέρει από βάσανα και που εύκολα μπορεί να αναγνωρίσει τον πόνο στο πρόσωπο του άλλου, να συντρέξει και να τον βοηθήσει, όπως θα ήθελε ο ίδιος να έχει βοηθηθεί.
«Το θέμα έγκειται περισσότερο σε μία καλύτερη οργάνωση και μια πιο έγκαιρη ενημέρωση. Εγώ πιστεύω πως έχουμε μια βαθιά ευαισθησία και τα τελευταία δύο χρόνια γίνεται πολύ καλή δουλειά και από τον ΕΟΜ και από την πολιτεία, που έχει βάλει τους συντονιστές μεταμοσχεύσεων. Εχουμε πάρει έναν σωστό δρόμο».
Πασχάλης Δασκαλάκης: «Δεν πιστεύαμε πως ο πατέρας μου μπορεί να γίνει δότης στα 78 του»
Ο Πασχάλης Δασκαλάκης είναι ο γιος του μεγαλύτερου σε ηλικία δότη το 2023 και, όπως παραδέχεται στην «Κ», δεν είχε ιδέα πως ο πατέρας του σε αυτή την ηλικία θα μπορούσε να δωρίσει τα όργανά του.
Οταν ο ίδιος ενημερώθηκε από τον γιατρό τον Μάρτιο του 2023 πως υπάρχει και αυτή η επιλογή, το πρώτο συναίσθημα που τον κατέλαβε ήταν ο φόβος.
«Μας μίλησαν, μας έλυσαν όλες τις απορίες και τότε ήταν που μπήκαμε στη θέση όλων των υποψήφιων ληπτών και καταλάβαμε πως θα μπορούσαμε να είμαστε και εμείς. Ετσι λάβαμε αυτή την απόφαση. Ο φόβος μας βασιζόταν σε απομεινάρια παραφιλολογίας από πολλούς που θεωρούν πως η διαδικασία είναι στρεβλή», επισημαίνει.
Οπως εξομολογείται, πολλοί ακόμη και σήμερα πιστεύουν πως τα όργανα δεν δίνονται σε όσους το έχουν ανάγκη, αλλά υπάρχει κάποιο άλλο κίνητρο, κάτι το οποίο είναι απολύτως αναληθές. Παρότι ακόμη και σήμερα όταν μιλάει για τον πολυαγαπημένο του πατέρα ο ίδιος συγκινείται, νιώθει ικανοποίηση για αυτή την απόφαση που έδωσε ζωή σε τέσσερις λήπτες, ενώ παραδέχεται πως ο γιατρός έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη θετική απάντηση της οικογένειας για δωρεά.
«Αν δεν μας είχε μιλήσει ο γιατρός και δεν είχε ασχοληθεί, τότε μπορεί και να μην το κάναμε. Από εκείνη την ημέρα αυτό που λέω στους γύρω μου είναι να αποβάλουν τον φόβο, όπως έκανα και εγώ. Δεν ξέρουν πόσο μεγάλη και σημαντική είναι μία τέτοια πράξη».
*H εκδήλωση «Δωρεά Οργάνων, Αλυσίδα Ζωής», που πραγματοποιείται την Πέμπτη 30 Μαΐου, είναι η κορύφωση του ενημερωτικού προγράμματος Organmeetings για τη δωρεά οργάνων και τις μεταμοσχεύσεις, που υλοποιείται από το Ιδρυμα Ωνάση, με την επιστημονική καθοδήγηση του Ελληνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων και του Ωνασείου. Μετά από έναν χρόνο επιτυχημένης δράσης, ήρθε η στιγμή αφενός να επιβραβευθούν οι επιχειρήσεις, οι φορείς, οι οργανισμοί –δημόσιοι και ιδιωτικοί–, οι Σύλλογοι και οι Εθελοντές που παρακολούθησαν το πρόγραμμα με περισσότερα από 1.200 άτομα, αλλά και για πρώτη φορά να τιμηθούν από την πολιτεία οικογένειες δοτών οργάνων, ξεκινώντας από τους 87 του περασμένου έτους. Σε αυτό το ραντεβού θα συναντηθούν επαγγελματίες Υγείας, λήπτες μοσχευμάτων, αλλά και οικογένειες δοτών, οι οποίες προσφέρουν το σπουδαίο δώρο της δεύτερης ευκαιρίας στη ζωή.
