Οταν η Δέσποινα συνάντησε τον δότη μυελού των οστών που της έσωσε τη ζωή

Hταν ένα συνηθισμένο σαββατιάτικο απόγευμα για τον Σάκη Βαλαβάνη. Βρισκόταν στο γήπεδο της ομάδας χάντμπολ που προπονεί στη Δράμα και περίμενε να ξεκινήσει ο αγώνας του. Oσο οι αθλητές του έκαναν την προθέρμανσή τους, πετάχτηκε για λίγα λεπτά στο κυλικείο. Εκεί όπου σίγουρα θα περνούσε κόσμος για μια στάση, είχε στηθεί περίπτερο ενημέρωσης από τον Ερυθρό Σταυρό και το Οραμα Ελπίδας. Στόχος τους να κινητοποιήσουν αθλητές και κοινό να γίνουν εθελοντές δότες μυελού των οστών. 

Η πιθανότητα να βρει ένας ασθενής με αιματολογικό νόσημα συμβατό δότη κυμαίνεται από μία στις 200.000 έως μία στο εκατομμύριο. 

Ο προπονητής δεν χρειάστηκε να το σκεφτεί πολύ. Ηταν ήδη εδώ και χρόνια αιμοδότης και αυτή η δωρεά ήταν κάτι που έτσι και αλλιώς ήθελε να κάνει. Με αυτή την ευκαιρία έγιναν όλα πολύ πιο εύκολα. Η διαδικασία ήταν απλή. Με μια μπατονέτα έδωσε σάλιο, υπέγραψε κάποια έγγραφα και μέσα σε πέντε λεπτά είχε επιστρέψει στον πάγκο του. Με δύο σκέψεις πάλευε συνεχώς μέσα του. «Προφανώς και θέλεις να βρεθείς συμβατός, από την άλλη όμως σκέφτεσαι μακάρι να μη το χρειαστεί ποτέ κανένας». 

«Μπορείς να σώσεις μια ζωή. Θες να συνεχίσεις;»

Δύο χρόνια μετά τη δωρεά του δείγματος, δέχτηκε ένα τηλεφώνημα από το Οραμα Ελπίδας. Πάγωσε στο άκουσμά του. «Είσαι συμβατός με δέκα στους δέκα δείκτες. Μπορείς να σώσεις μια ζωή. Θες να συνεχίσεις;» ακούει από την άλλη άκρη της γραμμής. Εκείνη τη στιγμή έτυχε να βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Πήρε δυο ανάσες και απάντησε: «Εννοείται, πού μπορώ να έρθω;». 
«Συνεχίζουμε με τα χίλια, σκεφτόμουν. Δεν υπήρχε περίπτωση να πάω πίσω ή να το φρενάρω. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να σώσεις μια ζωή, και αυτός που μου δινόταν ήταν ο πιο εύκολος. Ενιωθα ο πιο ευλογημένος άνθρωπος στον κόσμο», εξομολογείται στην «Κ».

Τρεις στους δέκα θα βρουν συμβατό δότη από τα αδέλφια τους. Η ζωή των άλλων επτά εξαρτάται από εθελοντές. 

Το δείγμα του Σάκη είχε πλήρη συμβατότητα με τον ασθενή που χρειαζόταν μεταμόσχευση. Και αυτό είναι εξαιρετικά σπάνιο, αν σκεφτεί κανείς πως η πιθανότητα να βρει ένας ασθενής με αιματολογικό νόσημα συμβατό δότη κυμαίνεται από μία στις 200.000 έως μία στο εκατομμύριο. Οι πιθανότητες συμβατότητας αυξάνονται αν δότης και ασθενής είναι μέλη της ίδιας οικογένειας. Τρεις στους δέκα θα βρουν συμβατό δότη από τα αδέλφια τους. Η ζωή των άλλων επτά εξαρτάται από εθελοντές. Σήμερα στο Οραμα Ελπίδας 160.000 έχουν δώσει επίχρισμα και 357 από αυτούς έχουν βρεθεί συμβατοί. Ο Σάκης ήταν ο νούμερο 198 δότης μυελού.

Αποφασισμένος να προχωρήσει, χρειάστηκε να ακολουθήσει μια τυπική διαδικασία επανελέγχου. Πρώτο βήμα ήταν να του πάρουν αίμα, για να επιβεβαιώσουν τη συμβατότητα, ενώ μετά ακολούθησε και ένα ολοκληρωμένο τσεκ απ. Μια ενδεχόμενη δωρεά γίνεται συνήθως στο διάστημα των επόμενων 2-3 μηνών. Τα αποτελέσματα βγήκαν και ο Σάκης πήρε το «πράσινο φως». Το ραντεβού για τη λήψη του μοσχεύματος ορίστηκε στο Νοσοκομείο «Παπανικολάου» στη Θεσσαλονίκη. Πέντε μέρες πριν γίνει η διαδικασία έκανε καθημερινά μία ένεση με στόχο την κινητοποίηση των αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων από τον μυελό στο αίμα. Ηταν πια έτοιμος. 

Είναι ουσιαστικά μια μεγαλύτερης διάρκειας αιμοδοσία. Τίποτα παραπάνω.

Ξεκίνησε το ταξίδι μαζί με τον αδελφό του. Θα τον μετέφερε πρώτα στο αεροδρόμιο και μετά θα κατευθυνόταν στο νοσοκομείο. Το μόνο που σκεφτόταν ήταν να μη συμβεί τίποτα στη διαδρομή. Και όμως συνέβη. «Εμεινα με το αμάξι στο “Μακεδονία”. Ηταν ασύλληπτο, έφτασα όμως με ταξί και ήταν όλα έτοιμα. Εκανα ό,τι πιο απλό μπορούσα να κάνω. Κάθεσαι στην αιμοδοσία και, αντί για δέκα λεπτά, αναμένεις πέντε ώρες. Είναι ουσιαστικά μια μεγαλύτερης διάρκειας αιμοδοσία. Τίποτα παραπάνω», εξηγεί. 

Η λήψη του μοσχεύματος με τη δωρεά βλαστοκυττάρων του περιφερικού αίματος είναι η πιο διαδεδομένη μέθοδος, επιλέγεται μάλιστα στο 80% των περιπτώσεων. Η διαδικασία που ακολουθείται είναι παρόμοια με αυτήν που εφαρμόζεται κατά τη δωρεά αιμοπεταλίων. Ο Σάκης, εξοικειωμένος με την αιμοδοσία, δεν φοβόταν καθόλου. Τον ένοιαζε απλώς να πάνε όλα καλά. Η ζωή του συνεχίστηκε κανονικά. Δεν άλλαξε τίποτα. Αλλαξε σίγουρα όμως μια άλλη ζωή. Για τον λήπτη η μόνη πληροφορία που είχε ήταν ότι επρόκειτο για γυναίκα. Στις 12 Απριλίου του ’22 έκανε τη δωρεά. Μία μέρα μετά ο ασκός με το αίμα του ταξίδεψε στην Αθήνα και μεταμοσχεύθηκε με ενδοφλέβια έγχυση –σαν μετάγγιση αίματος– στη γυναίκα που το είχε ανάγκη, που το περίμενε. Ζούσε για αυτό.

Μία ζωή που κρεμόταν από μία κλωστή

Η Δέσποινα Βουχούρη νοσηλευόταν στο «Αττικόν». Ενα χρόνο πάλευε με τη λευχαιμία. Η διάγνωσή της έγινε μετά τον καθιερωμένο αιματολογικό της έλεγχο. Οι δείκτες ήταν τόσο υψηλοί, που στην αρχή νόμιζε πως είχε γίνει κάποιο λάθος. «Ευτυχώς που κάνω τις εξετάσεις μου, αλλιώς δεν θα ζούσα», λέει. Από το νησί της, τη Χίο, ταξίδεψε στην Αθήνα για να ακολουθήσει θεραπείες. «Ημουν 4,5 μήνες στο “Μεταξά”, με πολύ κόπο και αγώνα. Είχα 80% κακά κύτταρα στον μυελό. Οι χημειοθεραπείες μου δεν απέδιδαν. Κάνεις ό,τι μπορείς για να ζήσεις. Βέβαια τραβάς έναν Γολγοθά». Είδε τον εαυτό της να μεταμορφώνεται. Εχασε τα μαλλιά της. Δεν ντράπηκε, ούτε στεναχωρήθηκε, όπως λέει. Και στους διαδρόμους του νοσοκομείου περπατούσε χωρίς μαντίλια. «Ηθελα να αναπνέει το κεφάλι μου και όλο έλεγα στον εαυτό μου “προχωράμε δυναμικά”».

Είχα την πιο σπάνια ομάδα ΑΒ+, κι όμως βρέθηκαν δύο Ελληνες 100% ιστοσυμβατοί. Οποιος προχωρούσε πιο γρήγορα θα με έσωζε.

Ο δρόμος μπροστά της ήταν μακρύς και δύσβατος. Η μεταμόσχευση πια ήταν η μόνη λύση για να ζήσει. «Εχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου, όταν μου το ανακοίνωσαν. Δεν μπορούσα να το χωνέψω. Ρωτούσα ξανά και ξανά τον γιατρό μου. “Θες να πεθάνεις;” μου έλεγε. Οχι. Ποιος θέλει να πεθάνει; Αλλά δεν μπορούσα και αλλιώς». Μία ζωή που κρεμόταν από μία κλωστή. Μία ακόμη ζωή που κρινόταν από την προσφορά και τη θέληση. Οχι τη δική της, όλων των άλλων.

«Ζούσα με μια ανασφάλεια. Λαχταρούσα να βρεθεί δότης. Είχα την πιο σπάνια ομάδα ΑΒ+, κι όμως βρέθηκαν δύο Ελληνες 100% ιστοσυμβατοί. Οποιος προχωρούσε πιο γρήγορα θα με έσωζε». Η Δέσποινα υποβλήθηκε σε νέο κύκλο χημειοθεραπειών. Επρεπε ο δικός της παθογόνος μυελός να καταστραφεί για να δεχτεί το μόσχευμα του δότη. Τη μέρα της «επανεκκίνησης» την περιγράφει γλαφυρά και φωτεινά. «Θυμάμαι τον γιατρό να μπαίνει στο δωμάτιο με τόσο θετική ενέργεια. Μέσα ήταν και η νοσηλεύτρια. Μου έδωσαν τέτοια δύναμη που δεν αισθανόμουνα ότι έκανα τη μεταμόσχευση. Δεν μπορούσα να το πιστέψω». 

Τώρα πια ψάχνει τα πατήματά της, τους βηματισμούς σε μια νέα ζωή. Νιώθει καλά, ακολουθεί κατά γράμμα τις οδηγίες των γιατρών και συνεχίζει τις θεραπείες της με πίστη και υπομονή. Μια έγνοια είχε μόνο. Να γνωρίσει τον δότη της. 

Η συνάντηση

Με βάση το πρωτόκολλο η άρση της ανωνυμίας γίνεται μετά από δύο χρόνια και με τη σύμφωνη γνώμη και των δύο πλευρών. Αυτή η ώρα πια είχε φτάσει. Ετσι, ο γιος της αποφάσισε να οργανώσει μια μεγάλη έκπληξη. Ενα γλέντι με μουσική, κεράσματα και περίπου διακόσια άτομα που θα γίνονταν μάρτυρες της πιο συγκινητικής συνάντησης. 

Η Δέσποινα έλαμπε μέσα στο κόκκινο σύνολό της. Απέναντί της, σε ένα από τα πρώτα τραπέζια βρισκόταν, χωρίς η ίδια να το γνωρίζει, ο δότης της. Στον καταπράσινο κήπο, ανάμεσα σε φωνές και σκόρπια χαμόγελα ο Σάκης λύγιζε. Περίμενε την αποκάλυψη. «Μου λένε ότι είμαι ήρωας. Δεν τον δέχομαι αυτό τον χαρακτηρισμό. Εκανα ό,τι μπορεί να κάνει ο καθένας μας». Η συγκίνησή του δεν τον άφησε να πει πολλά. Απλώς ότι έβαλε τη μέρα της δωρεάς δίπλα από τη γέννηση των παιδιών του. «Σε ευχαριστώ που με έκανες τον πιο όμορφο άνθρωπο του κόσμου», της είπε. «Σε ευχαριστώ που υπάρχεις», του απάντησε.