«Να διορθώσουμε την εικόνα της Ελλάδας»
Στη Γερμανία «έχουμε μια πολύ σχηματική εικόνα της Ελλάδας και
αυτό θα θέλαμε να διορθώσουμε», λέει σε συνέντευξή του στην «Κ» ο
εκδότης της εφημερίδας Frankfurter Allgemeine Zeitung, Φρανκ
Σιρμάχερ.
Της Ξενιας Κουναλακη
Ο Φρανκ Σιρμάχερ είναι ένας από τους πέντε εκδότες της Frankfurter
Allgemeine Zeitung (FAZ) για την ακρίβεια διαδέχθηκε τον
λογοτεχνικό κριτικό Μαρσέλ Ράιχ Ρανίτσκι και τον ιστορικό Γιόακιμ
Φεστ στην ιεραρχία της ιστορικής γερμανικής εφημερίδας. Τα βιβλία
του έχουν γίνει μπεστ σέλερ με 1 εκατ. αντίτυπα και έχουν
μεταφραστεί σε δεκάδες γλώσσες. Ισως η μεγαλύτερη δημοσιογραφική
επιτυχία στην καριέρα του είναι η πολύκροτη συνέντευξη με τον
Γερμανό συγγραφέα, Γκίντερ Γκρας, στην οποία ο διάσημος λογοτέχνης
παραδέχθηκε ότι σε ηλικία 17 ετών υπήρξε μέλος των Waffen SS. «Το
θέμα με τον Γκρας είναι το εξής: πώς μπορεί ένας άνθρωπος να
διαπαιδαγωγεί ηθικά μια ολόκληρη χώρα επί πολλές δεκαετίες, να
καταγγέλλει τους πάντες, όταν ο ίδιος είχε αποσιωπήσει πλήρως το
παρελθόν του;», αναρωτιέται ο κ. Σιρμάχερ.
Βρέθηκε στην Αθήνα στο πλαίσιο μιας κοινής προσπάθειας με Ελληνες
επιχειρηματίες να προβληθεί στη Γερμανία μια πιο πολυσχιδής και
σύνθετη εικόνα «της Ελλάδας που αντιστέκεται, της Ελλάδας, που
επιμένει». Στη συνέχεια «η πρωτοβουλία θα επεκταθεί σε επιστήμονες,
καλλιτέχνες, συγγραφείς», εξηγεί. Η χρονική συγκυρία για την
επίσκεψή του στην Αθήνα δεν θα μπορούσε να είναι καλύτερη: συνέπεσε
με μια νέα περίοδο αμοιβαίας αναπαραγωγής στερεοτύπων και της
γνωστής καχυποψίας ανάμεσα στις δύο χώρες. H συνέντευξη του
προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα στην εφημερίδα είχε αρχίσει ήδη να
διχάζει τον ελληνικό λαό. Κι όμως ο κ. Σιρμάχερ δεν είχε ιδέα για
το περιστατικό. «Είμαστε τόσο μεγάλη εφημερίδα, με αυστηρό
καταμερισμό μεταξύ των τμημάτων», λέει σχεδόν απολογούμενος για την
«άγνοιά του».
«Eχουμε μια πολύ σχηματική εικόνα της Ελλάδας στη Γερμανία και αυτό
θα θέλαμε να διορθώσουμε», παραδέχεται και συνεχίζει: «Στόχος
λοιπόν αυτής της πρωτοβουλίας είναι να ακουστούν άλλες φωνές από
την Ελλάδα. Θέλουμε να μάθουμε τι σκέφτονται αυτοί που βρίσκονται
στο επίκεντρο της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Να μιλήσουν
άνθρωποι που ξέρουν εδώ και χρόνια την Ελλάδα και για τους οποίους
είναι κρίσιμη η επιτυχία της χώρας». Μήπως έχει ενοχές για τον
τρόπο κάλυψης της ελληνικής κρίσης από την εφημερίδα του; Η
απάντησή του είναι αρνητική, αν και αντιλαμβάνεται την αιχμή:
«Υποθέτω ότι αυτό που εννοείτε είναι πως το οικονομικό τμήμα της
εφημερίδας υπήρξε ιδιαίτερα επικριτικό απέναντι στην Ελλάδα», λέει.
«Θυμίζω όμως ότι η FAZ έχει πέντε διαφορετικούς εκδότες και
αποτελείται από τρία διαφορετικά μέρη. Η φύση της εφημερίδας είναι
να απεικονίζει την κοινωνική διαφοροποίηση. Στο κομμάτι, για το
οποίο είμαι υπεύθυνος, το Feuilleton (πολιτιστικό ένθετο), η
αντιμετώπιση ήταν και είναι εκ διαμέτρου αντίθετη. Το ίδιο
συμβαίνει και στην κοινωνία. Υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις και
αυτό προβάλλεται στην εφημερίδα. Συνεπώς, η πρωτοβουλία δεν έχει
σχέση με τις ενοχές μου, αλλά με μια δημοσιογραφική αίσθηση ότι δεν
αποκτήσαμε μια ικανοποιητική εικόνα της χώρας σας σε όλα τα
γερμανικά ΜΜΕ», απαντάει. «Πιστεύω πολύ σε αφηγήσεις και μοντέλα.
Στη συνάντησή μας υπήρξαν επιχειρηματίες που ανέφεραν ότι δεν
προχώρησαν σε απολύσεις, αλλά έκαναν προσλήψεις. Είναι σημαντικό να
το δουν αυτό οι Γερμανοί. Είναι πολύ σοβαρά μηνύματα αυτά, ότι μια
κρίση μπορεί να έχει χειροπιαστά αποτελέσματα στο μέλλον, αλλιώς
κινδυνεύουμε να γίνουμε φαταλιστές», εκτιμά.
«Θα ήθελα να βγούμε από αυτήν την ιστορία που ο ένας κατηγορεί τον
άλλον. Εγώ ο ίδιος έχω κατηγορήσει τη γερμανική κυβέρνηση για τη
στάση της απέναντι στην Ελλάδα, ο Γιούργκεν Χάμπερμας το έκανε στην
εφημερίδα μας. Είχα καταγγείλει ότι στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν
η πρώτη φορά που καθ’ υπαγόρευση των αγορών παραβιάσαμε
δημοκρατικές αρχές και θεμελιώδη δικαιώματα. Πρέπει να συζητήσουμε
γι’ αυτό: πόσο ακόμη σκοπεύουμε να συνεχίσουμε να το κάνουμε;»,
επισημαίνει και συμπληρώνει: «Μου έκανε για παράδειγμα εντύπωση ότι
ρώτησα στην Αθήνα τους παριστάμενους κατά πόσον ήταν λάθος η
πρόταση του Γ. Παπανδρέου για ένα δημοψήφισμα. Ηταν ενδιαφέρον τι
ειπώθηκε εδώ γιατί εμένα μου φαινόταν πολύ σωστή ιδέα, απαραίτητη
για τη συνειδητοποίηση μίας κοινωνίας. Στη Γερμανία το επιχείρημα
που προβλήθηκε είναι: μην προκηρύξετε δημοψήφισμα γιατί θα
τρελαθούν οι αγορές. Αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε»,
καταλήγει.
«Η τρόικα είναι μια εντελώς εσφαλμένη κατασκευή»
Κατά τη γνώμη του κ. Σιρμάχερ «αυτό που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή
στην Ελλάδα δεν είναι μια ανωμαλία, αντίθετα είναι αντιπροσωπευτικό
για ολόκληρη την Ευρώπη. Oλοι θα βρεθούμε σε κάποια κρίση ή είμαστε
ήδη. Η προοπτική αναδιάρθρωσης μιας κοινωνίας, αν θα λειτουργήσει ή
όχι, αυτό το ζήτημα θα μας αγγίξει όλους. Μπορούμε λοιπόν να
διαβάσουμε την ελληνική κρίση σαν την απαρχή μιας ευρύτερης
διαδικασίας ευρωπαϊκής ανασυγκρότησης». «Εχει η καγκελάριος της
Γερμανίας όραμα για την Ευρώπη;», ρωτώ τον κ. Σιρμάχερ. «Είναι
όντως πρόβλημα ότι η κ. Μέρκελ δεν έχει όραμα για την Ευρώπη. Το
λέει και η ίδια. Κοιτάει μόνο μέχρι την επόμενη γωνία. Σε κάθε
κρίση όμως τίθεται ένα συγκεκριμένο δίλημμα: πρέπει κανείς να
επενδύσει στο όραμα ή στη ρεαλπολιτίκ. Οπως έγινε και μετά το Β’
Παγκόσμιο Πόλεμο. Είναι κρίμα που δεν συμβαίνει αυτό σήμερα, γιατί
θεωρώ ότι οι άνθρωποι είναι δεκτικοί στην παρούσα φάση. Ας μην
ξεχνάμε όμως ότι η Ευρώπη είναι μια τεράστια μηχανή, που αν δεν
λειτουργούν όλα τα γρανάζια, το αποτέλεσμα είναι αυτό που βιώνουμε
αυτήν τη στιγμή. Είναι τρελό για παράδειγμα να υπάρχει η τρόικα,
τρεις διαφορετικοί άνθρωποι που εκπροσωπούν ο καθένας άλλο θεσμό.
Ποιος είναι τελικά ο συνομιλητής; Είναι εντελώς εσφαλμένη
κατασκευή», λέει.
Οσο για το δυνάμει ηγεμονικό ρόλο της Γερμανίας, ο εκδότης της FAZ
είναι σαφής: «Ολοι αντιλαμβάνονται ότι η Γερμανία δεν θέλει αυτό
τον ρόλο. Κι εγώ συμφωνώ. Εχουμε ελάχιστη βοήθεια από τη Γαλλία,
έχουν τα δικά τους προβλήματα, όπως και η Ιταλία. Αυτό σημαίνει ότι
είναι ακριβώς η στιγμή για μια ενίσχυση των Βρυξελλών για να
αναλάβει τον ρόλο που έχει επωμισθεί η Γερμανία. Ουδείς δημοκρατικά
σκεπτόμενος Γερμανός επιθυμεί αυτήν την ηγεμονία. Είναι ό,τι
ακριβώς σιχαίνονται οι Γερμανοί. Του χρόνου θα είναι η πρώτη φορά
που ο διάδοχος του Μπαρόζο θα εκλεγεί απευθείας. Θα υπάρξει δηλαδή
ένας αληθινός προεκλογικός αγώνας σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ο
νεοεκλεγείς πρόεδρος θα έχει πολύ μεγαλύτερη νομιμοποίηση. Τότε θα
έχει λοιπόν την ευκαιρία να επιστρέψει στις Βρυξέλλες αυτός ο
ηγεμονικός ρόλος».
www.kathimerini.gr
