Αλκη Ζέη: «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο»
Η συγγραφέας μεταφέρει τη ματιά του παιδιού στις εμπειρίες της,
μιλάει για πρόσωπα πραγματικά και για άμεσα συναισθήματα.
Της Ολγας Σελλά
Απέχει πολύ από τη σύγχρονη «κλειδαροτρυπική» ματιά στις ζωές των
επωνύμων. Η αφήγηση της ίδιας τους της ζωής από ανθρώπους που έχουν
το ταλέντο της αφήγησης, τους συγγραφείς, δεν είναι διόλου νέο
φαινόμενο. Και μέσα από τις σελίδες της ζωής τους που οι ίδιοι
αποφασίζουν κάποια στιγμή να γράψουν, γυρνώντας την πλάτη στη
μυθοπλασία και βάζοντας τους δικούς τους ανθρώπους να «παίξουν» σ’
αυτό το πραγματικό μυθιστόρημα, έχει πολλαπλό ενδιαφέρον.
Για τους ιστορικούς της λογοτεχνίας, για τους μελετητές της, για το
κοινό φυσικά, αφού οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία να γνωρίσουν
τους συγγραφείς που αγαπούν και θαυμάζουν μέσα από το ταλέντο που
έγινε αφορμή να αναπτυχθεί αυτή η σχέση: τη γραφή. Τα
αυτοβιογραφικά κείμενα διαφέρουν πολύ από εκείνα στα οποία οι
συγγραφείς εντάσσουν, λιγότερο ή περισσότερο φανερά, στοιχεία της
προσωπικής τους βιογραφίας. Εδώ η αφήγηση είναι σαφής, τα πρόσωπα
είναι πραγματικά, η έκθεση των συναισθημάτων άμεση και αυθεντική.
Τα παραδείγματα πολλά, όσα και τα βιβλία, Ελλήνων και ξένων. Από
τις σελίδες τους δεν παρακολουθούμε μόνο τα βήματα της προσωπικής
διαδρομής του κάθε συγγραφέα, αλλά και του περιβάλλοντος στο οποίο
μεγάλωσαν και διαμορφώθηκαν, πάντα με τον ξεχωριστό τρόπο που έχουν
για να αφηγούνται τον κόσμο οι συγγραφείς. Οι φωτογραφίες που
συνοδεύουν συνήθως αυτές τις εκδόσεις βοηθούν περισσότερο στο να
προσεγγίσουμε την εποχή, τα πρόσωπα, το κλίμα.
Το πιο πρόσφατο δείγμα είναι το βιβλίο μιας συγγραφέως που κυρίως
με τους μικρούς αναγνώστες καταπιάστηκε στη ζωή της και που
ξεκίνησε και η ίδια ως παιδί τη διαδρομή της στη γραφή, γράφοντας
τα γράμματα των νεαρών αγράμματων τότε υπηρετριών. Η Αλκη Ζέη μόλις
κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία των πρώτων είκοσι χρόνων της ζωής της
με τίτλο «Με μολύβι φάμπερ νούμερο δύο» (εκδόσεις Μεταίχμιο).
«Γεννήθηκα στην Αθήνα, στην οδό Κέας, στην πλατεία Κολιάτσου. Στις
15 του Δεκέμβρη». Μ’ αυτές τις φράσεις ξεκινά το βιβλίο της Αλκης
Ζέη, το δεύτερο για ενήλικες. Ισως επειδή γράφει τόσα χρόνια για
μικρούς αναγνώστες, η Αλκη Ζέη καταφέρνει να μεταφέρει τη ματιά του
παιδιού στις εμπειρίες των πρώτων χρόνων της ζωής της. Αλλωστε οι
ενήλικες σκέψεις της παρατίθενται με πλάγια γράμματα στο βιβλίο,
σαν να ξεχωρίζουν έτσι το βλέμμα του παιδιού και το βλέμμα του
ενηλίκου.
Tα συναισθήματα με τα πρόσωπα που πρωτοσυνδέεται, ανάμεσά τους
κεντρική θέση παίζουν ο θείος Πλάτων (αδελφός της μητέρας της) που
παντρεύτηκε τη θείτσα Διδώ (Σωτηρίου), τα πρώτα της όνειρα, η
προπολεμική ζωή στην Αθήνα, αλλά και η ζωή στον πόλεμο, οι
σπουδαίοι άνθρωποι με τους οποίους συνέδεσε κατόπιν τη ζωή της, με
πρώτο τον σύντροφό της, σκηνοθέτη και συγγραφέα Γιώργο
Σεβαστίκογλου. «Η Περράκη μας είπε να βάλουμε τα δυνατά μας γιατί
είχε μια μεγάλη έκπληξη. Εγώ δεν είχα άλλα δυνατά να βάλω, ό,τι
ήτανε να γράψω, το έγραψα. Και η έκπληξη ήτανε πραγματικά μεγάλη.
Είχε καλέσει στην παράσταση τον Εμπειρίκο, τον Ελύτη, τον Γκάτσο
και τον Μάριο Πλωρίτη, μαζί μ’ έναν φίλο του που ήταν θεατρικός
συγγραφέας και τον λέγανε Γιώργο Σεβαστίκογλου». Ηταν το 1942 και
μέχρι τον θάνατό του, το 1991, η Αλκη Ζέη έδεσε τη ζωή της μαζί
του.
Ενα βιβλίο που αποτελεί μια ακόμη ψηφίδα στην ιστορία της
λογοτεχνίας. Ενα γοητευτικό ανάγνωσμα.
