Πατρίς Σερό: πρωτοποριακός και τολμηρός
Από τους σημαντικότερους Γάλλους σκηνοθέτες από τη δεκαετία του ’7
0 μέχρι σήμερα, απεβίωσε σε ηλικία 69 ετών.
Του Δημήτρη Μπούρα
Οπερα, θέατρο, κινηματογράφος: ένα ευρύ φάσμα ενασχόλησης του
Πατρίς Σερό με την τέχνη. Ο Σερό, ένας από τους σημαντικότερους
Γάλλους σκηνοθέτες από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 μέχρι σήμερα,
έφυγε για το μεγάλο του ταξίδι την περασμένη Δευτέρα σε ηλικία 69
ετών, χτυπημένος από τον καρκίνο. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του
κύλησαν δύσκολα στο Παρίσι.
Ηταν παιδί του πολέμου. Γεννήθηκε το 1944 σε μια κωμόπολη της
Δυτικής Γαλλίας – ο πατέρας του ήταν ζωγράφος και η μητέρα του είχε
κλίση προς το σχέδιο. Πέρασε την εφηβεία του στο Παρίσι κι άρχισε
να ασχολείται με το θέατρο από τα μαθητικά του χρόνια.
Ηταν παιδί-θαύμα και δεν εξέπληξε κανέναν όταν, νεαρός άνδρας πια,
ανέβασε Μαριβό στο Φεστιβάλ του Νανσί και στη συνέχεια ανέλαβε τη
διεύθυνση ενός θεάτρου στο Παρίσι. Στα 25 του ανέβασε την πρώτη του
όπερα. Το 1976, ο Σερό ήταν 32 ετών, αρκετά ώριμος, όπως
αποδείχθηκε εκ των υστέρων, για το ανέβασμα του κλασικού «Der Ring
des Nibelungen» του Ρίχαρντ Βάγκνερ, έργο κατ’ εξοχήν
αντιπροσωπευτικό του γερμανικού ρομαντισμού. Εκτοτε άνοιξε ο δρόμος
προς την Εθνική Οπερα του Παρισιού αλλά και τη Σκάλα του Μιλάνου.
Παράλληλα σκηνοθέτησε πρωτοποριακές θεατρικές παραστάσεις αλλά και
ταινίες.
Γύρισε την πρώτη του ταινία, το «La Chair de l’ Orchidee», το 1975.
Ηταν μια εποχή που η νουβέλ βαγκ είχε ολοκληρώσει τον κύκλο της και
το γαλλικό σινεμά φάνταζε σαν ένα καράβι σε άγνωστο και ταραγμένο
ωκεανό. Ο Σερό, όμως, είχε ένα πλεονέκτημα: η εμμονή του με τον
ρεαλισμό λειτουργούσε σαν πυξίδα στο χάος. Χρόνια μετά, το 1994, θα
υπογράψει τη διασημότερη ταινία του, τη «Βασίλισσα Μαργκό», έχοντας
επιχειρήσει μια τολμηρή καταβύθιση στην γαλλική Ιστορία.
Ο ρεαλισμός, η λιτότητα και η ακρίβεια χαρακτηρίζουν τον τρόπο με
τον οποίο σκηνοθετούσε ο Σερό στο σινεμά. Το ανθρώπινο σώμα, τα
συναισθήματα και το βλέμμα του ηθοποιού ήταν βασικά υλικά της
παλέτας του. Στις ταινίες του, το κορμί, είτε υποφέρει είτε ζει την
ηδονή, είναι εκτεθειμένο στον κινηματογραφικό φακό, που δεν
επιζητεί παρά μόνον την αλήθεια της ψυχής. Ο Σερό ήταν ανοιχτά
ομοφυλόφιλος, όμως δεν μπέρδεψε τα ιδιωτικά του πάθη στην τέχνη
του. Δεν δίστασε να γίνει τολμηρός ή και ακραίος.
Στην αγγλική παραγωγή «Σαρκική εξάρτηση» (2001) ένας άντρας και μια
γυναίκα, άγνωστοι μεταξύ τους, συναντιούνται τακτικά για σεξ (σε
μια σκηνή ξεπερνιέται η διαχωριστική γραμμή με την πορνογραφία). Το
να τους βλέπεις όμως να κάνουν έρωτα σε μια ταινία τόσο σπαρακτικά
ειλικρινή κάνει εντονότερο το συναισθηματικό κενό και την απελπισία
τους. Στο «Ο αδελφός του» (2003), δύο αδέλφια, που τους χώρισαν οι
κοινωνικές προκαταλήψεις, επανασυνδέονται έπειτα από πολλά χρόνια.
Λίγο μετά θα τους ξαναχωρίσει η μοίρα: ο μεγαλύτερος πάσχει από μια
ανίατη ασθένεια.
Το άρρωστο σώμα γίνεται μαγνήτης για το βλέμμα του μικρότερου
αδελφού, που τυγχάνει ομοφυλόφιλος. Εξυπακούεται πως οι ματιές του
δεν είναι ερωτικές και ότι το δράμα τους δεν γίνεται μελό.
