Στυλιανός Αλεξίου: ο αναγεννησιακός λόγιος
Εκδότης, μεταφραστής, αρχαιολόγος ήταν μια σημαντική και
πολύπλευρη προσωπικότητα.
Της Ολγας Σελλά
Πόσοι άνθρωποι έχουν την τύχη και την ευλογία να δουλεύουν στο
αντικείμενο που υπηρέτησαν και αγάπησαν σ’ όλη τους τη ζωή μέχρι τα
βαθιά τους γεράματα; Ελάχιστοι.
Ο φιλόλογος, εκδότης κειμένων, μεταφραστής και αρχαιολόγος
Στυλιανός Αλεξίου ήταν ένας από αυτούς. Ολοκλήρωσε προχθές το
απόγευμα τη διαδρομή του στη ζωή, έχοντας διανύσει 92 χρόνια, και
κατάφερε να ολοκληρώσει λίγο πριν από το βιολογικό του τέλος και
μία ακόμη μελέτη, για την οποία δούλευε με αγάπη και αυταπάρνηση:
την επανέκδοση, σε αυτοτελή μορφή του έργου του Διονυσίου Σολωμού
«Ο Κρητικός», με γλωσσικές και ερμηνευτικές σημειώσεις, που θα
κυκλοφορήσει τις επόμενες μέρες από τις εκδόσεις «Κίχλη».
«Ηταν ένας από τους τελευταίους αναγεννησιακούς λόγιους», μου έλεγε
χθες το πρωί ένας φιλόλογος της νεότερης γενιάς. «Η Κρήτη του
χρωστά την ίδρυση των Μουσείων Χανίων, Αγίου Νικολάου, μιας νέας
πτέρυγας στο Μουσείο Ηρακλείου και της αίθουσας της Συλλογής
Γιαμαλάκη» έλεγαν στην ανακοίνωσή τους οι Ελληνες αρχαιολόγοι.
Ο Στυλιανός Αλεξίου γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης το 1921 και
ήταν γιος του σονετογράφου Λευτέρη Αλεξίου και εγγονός του λόγιου
και εκδότη Στυλιανού Αλεξίου. Θείες του ήταν η Ελλη Αλεξίου και η
Γαλάτεια Καζαντζάκη. Από μικρός λοιπόν μεγάλωσε σ’ ένα σπίτι όπου
κυριαρχούσαν τα γράμματα, τα βιβλία και η έγνοια για τους
πολιτιστικούς θησαυρούς αυτού του τόπου. Σπούδασε στη Φιλοσοφική
Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών στη διάρκεια του πολέμου, στο Παρίσι
και στη Χαϊδελβέργη. Υπήρξε επιμελητής αρχαιοτήτων σε διάφορες
πόλεις της Ελλάδας, διευθυντής του Αρχαιολογικού Μουσείου Ηρακλείου
από το 1962 ώς το 1977, γενικός έφορος αρχαιοτήτων και μέλος του
Αρχαιολογικού Συμβουλίου του υπουργείου Πολιτισμού. Πρωτοστάτησε
στην ίδρυση του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο και έγινε ο
πρώτος επιμελητής στις αρχές της δεκαετίες του ’60. Από το 1982
είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών.
Ομως, ο Στυλιανός Αλεξίου έχει να επιδείξει και ένα τεράστιο
εκπαιδευτικό έργο, αφού δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και
αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας στα πανεπιστήμια της Πάντοβας, της
Αθήνας και της Κύπρου. Τα έργα στα οποία αφιερώθηκε ήταν το
ακριτικό έπος, τα έργα της Κρητικής Αναγέννησης και τα σολωμικά
έργα. Για όλα αυτά που έκανε μέχρι το τέλος της ζωής του ευτυχώς η
πολιτεία πρόλαβε να τον ανταμείψει εν ζωή, δίνοντάς του, το 1992,
το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας.
Η εκδότρια του τελευταίου έργου του, η εκδότρια της «Κίχλης», Γιώτα
Κριτσέλη, σημείωνε στο κείμενό της ότι «το κενό για την πνευματική
ζωή του τόπου μας είναι δυσαναπλήρωτο. Το σημαντικότατο έργο του,
εκτός από την προφανή επιστημονική του αξία, έχει συμβάλει
καθοριστικά στη διαμόρφωση της ταυτότητας και των ιεραρχήσεων της
νεοελληνικής παιδείας. Για όσους είχαμε την τύχη να τον γνωρίσουμε
και να συνεργαστούμε μαζί του θα μείνει αξέχαστος ως φωτεινό
παράδειγμα επιστημονικού και ανθρώπινου ήθους». Είναι όλα
ακριβή.
H σύντροφος της ζωής του, φιλόλογος επίσης, Μάρθα Αποσκίτη, τον
αποχαιρέτισε χθες το μεσημέρι από την εκκλησία του Αγίου Μηνά στο
Ηράκλειο.
