Του Νίκου Ιτσινέ
Είχε προηγηθεί μεγάλη διεθνής εκστρατεία που ζητούσε τη δίκη του
Λιβεριανού δικτάτορα από διεθνές δικαστήριο για όλα τα εγκλήματά
του και για την ευθύνη που φέρει, τόσο για το εμφύλιο στη Λιβερία,
όσο και για το αιματοκύλισμα στις γειτονικές χώρες.
Είναι ο πρώτος πρώην αρχηγός κράτους της Αφρικής που προσέρχεται
σε διεθνές δικαστήριο για εγκήματα πολέμου και αντιμετωπίζει 11
κατηγορίες. Ο ίδιος αρνείται οποιαδήποτε ευθύνη και ανάμειξη στις
φρικαλεότητες που προέβησαν οι αντάρτες στη γειτονική Σιέρρα
Λεόνε.
Η δίκη ξεκίνησε τον περασμένο Ιούνιο, ωστόσο ο Τσαρλς Τέιλορ
απέλυσε το δικηγόρο του και μποϊκόταρε την έναρξη του δικαστηρίου.
Προκειμενου, να παρακαμφθεί το πρόβλημα αυτό το Διεθνές δικαστήριο
της Χάγης όρισε δικηγόρο για την υπεράσπιση του πρώην Λιβεριανού
ηγέτη, καθώς όπως υποστηρίζει ο ίδιος δεν έχει τα χρήματα για να
τον πληρώσει, προκαλώντας έκπληξη σε όλους. Oι αντίπαλοί του
καταγγέλουν ότι έβγαλε πολλά λεφτά πουλώντας ξυλεία και
διαμάντια.
Η δίκη αναμένεται να διαρκέσει 18 μήνες, ενώ ορισμένες από τις
κατηγορίες που του έχουν απευθυνθεί για την ανάμειξή του στον
εμφύλιο πόλεμο της Σιέρρα Λεόνε είναι άγριες δολοφονίες, σεξουαλική
δουλεία, λεηλασίες και στρατολόγηση παιδιών.
Μάλιστα, ήταν τόσο άγρια η συμπεριφορά των ανταρτών στη Σιέρρα
Λεόνε, που υπάρχουν μαρτυρίες ότι έκοβαν χέρια και πόδια αθώων
πολιτών με μαχαίρια για ζαχαροκάλαμο.
Ξεκινώντας τον ανταρτοπόλεμο
Η δράση του Τσαρλς Τέιλορ ξεκινάει το 1989, όταν σχηματίζοντας
στρατό με το όνομα Εθνικό Πατριωτικό Μέτωπο της Λιβερίας (NPFL),
ξεκίνησε ανταρτοπόλεμο από τα εδάφη της Ακτης Ελεφαντοστού. Ο
Τέιλορ κατάφερε σε σύντομο χρονικό διάστημα να καταλάβει μεγάλο
μέρος της Λιβερίας, εκτός από την περιοχή της πρωτεύουσας
Μονρόβια.
Ωστόσο, ένας από τους υψηλόβαθμους αξιωματικούς του, ο Πρινς
Τζόνσον, αποστάτησε και με δικό του στρατό κατέλαβε τη Μονρόβια και
ανέτρεψε τον πρόεδρο Σάμιουελ Ντο, τον οποίο αιχμαλώτισε και στη
συνέχεια διέταξε το θάνατο του μετά από βασανιστήρια.
Η πτώση του Ντο υπήρξε η αφορμή για το ξέσπασμα ενός αιματηρού
εμφύλιου πολέμου, καθώς ξεσηκώθηκαν και συγκρούστηκαν οι διάφορες
φυλές της χώρας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990 όμως, συνεργάτες
του Πρινς Τζόνσον επαναστάτησαν εναντίον του και στο τέλος
κατέλαβαν τη Μονρόβια για λογαριασμό του Τσαρλς Τέιλορ, ο οποίος
νίκησε και τον πόλεμο.
Το τέλος του εμφυλίου πολέμου δεν σήμανε και την ειρήνη στη
χώρα, καθώς σύντομα ξέσπασαν συγκρούσεις μεταξύ επτά βασικών φυλών,
με στόχο τον έλεγχο της Λιβερίας και των πλουτοπαραγωγικών πηγών
της.
Μέσα σε αυτό το χάος, ο Τέιλορ οργάνωσε τη σφαγή 50.000 έως
200.000 ανθρώπων και την εκδίωξη άλλων δύο εκατομμυρίων ανθρώπων,
σ’ έναν πληθυσμό έξι εκατομμυρίων κατοίκων.
Τελικά, το 1996 κηρύχθηκε το τέλος του εμφυλίου πολέμου και ο
Τέιλορ κατάφερε να εκλεγεί πρόεδρος της χώρας τον Αύγουστο του
1997.
Η πρώιμη δράση του Τέιλορ
Ένας από τους στόχους του Τέιλορ ήταν η ανατροπή όλων των
φιλο-δυτικών καθεστώτων στην περιοχή. Ο ίδιος σπούδασε οικονομικά
στις ΗΠΑ κατά τη δεκαετία του 1970, ωστόσο από πολύ νωρίς φάνηκαν
οι διαθέσεις του απέναντι στη Λιβερία και οι προσωπικές του
φιλοδοξίες. Το 1979 συνελήφθη προληπτικά, καθώς απείλησε ότι θα
καταλάβει τη διπλωματική αποστολή της Λιβερίας στη Νέα Υόρκη. Το
1984 συνελήφθη εκ νέου, καθώς διαπιστώθηκε ότι απέσπασε παράνομα
κρατικά κεφάλαια, ύψους 292.000 δολαρίων, με σκοπό την αγορά
οπλισμού.
Ο Τσαρς Τέιλορ κατάφερε ένα χρόνο αργότερα να αποδράσει από τις
αμερικανικές φυλακές και να βρει καταφύγιο στη Λιβύη. Εκεί γνώρισε
και το μελλοντικό συνεργάτη του Φοντάι Σανκόχ από τη Σιέρα
Λεόνε.
Όταν ο Σανκόχ ξεκίνησε το 1991 ανταρτοπόλεμο στη χώρα του, ο
Τέιλορ τον βοήθησε στρατιωτικά και οικονομικά. Ο Λιβεριανός
δικτάτορας στήριξε και το διάδοχο του Σανκόχ, τον Σαμ Μποκαρί, όταν
αυτός ανέλαβε την εξουσία του αντάρτικου στρατού το 1997. Ο στρατός
του Μποκαρί έφτασε το 1999 στην πρωτεύουσα της Σιέρρα Λεόνε,
Φριτάουν, όπου εξανάγκασαν τον πρόεδρο Αχμάν Τεζάν Καμπά να
προσέλθει στο τραπέζι τον διαπραγματεύσεων.
Το 1999 όμως ξεκίνησε νέος ανταρτοπόλεμος στη Λιβερία. Αυτή τη
φορά εναντίον του Τσαρλς Τέιλορ. Οι αντάρτες με την ονομασία
Λιβεριανοί Ενωμένοι για την Ειρήνη και τη Δημοκρατία ξεκίνησαν τον
αγώνα για ν’ ανατρέψουν το Λιβεριανό πρόεδρο. Ωστόσο, τ’
αποτελέσματα ήταν περιορισμένα. Το 2003 μία δεύτερη αντάρτικη ομάδα
με τον τίτλο Κίνημα για τη Δημοκρατία στη Λιβερία εισβάλει στη χώρα
από την Ακτή Ελεφαντοστού και με τη στήριξη αυτής κατάφερε μέσα σε
λίγους μήνες να πάρει τον έλεγχο του μεγαλύτερου μέρους της χώρας,
περιορίζοντας τον Τέιλορ και την κυβέρνησή του στη Μονρόβια.
Κατηγορούμενος για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
Την ίδια χρονιά, ειδικό δικαστήριο στη Σιέρρα Λεόνε απάγγειλε
κατηγορίες στον Τσαρλς Τέιλορ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.
Λίγους μήνες αργότερα στρατεύαματα του Τέιλορ σκότωσαν τον πρώην
συνεργατή του, τον Σαμ Μποκαρί. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι
προέβη στην κίνηση αυτή, σε μια προσπάθεια ν’ αποτρέψει τον Μποκαρί
να καταθέσει στο δικαστήριο εναντίον του. Το 2003 το Διεθνές
Δικαστήριο της Χάγης εξέδωσε ένταλμα σύλληψης κατά του Τσαρλς
Τέιλορ για εγκλήματα πόλεμου, για τη δημιουργία ανταρτοπόλεμου στη
Σιέρρα Λεόνε, για συνεργασία με την Αλ Κάιντα στη βομβιστική
επίθεση στην αμερικανική πρεσβεία στο Ναϊρόμπι το 1998.
Ο Τέιλορ εξορίστηκε στη Νιγηρία το 2005, όπου παρέμεινε λίγους
μήνες. Όταν ήρθε η ώρα της σύλληψής του, ο Τέιλορ κατάφερε να το
σκάσει εκ νέου από τους διώκτες του, σ’ ένα διπλωματικό αυτοκίνητο.
Οι Νιγηριανοί αξιωματούχοι τον κυνήγησαν σε όλη τη χώρα και
κατάφεραν να τον συλλάβουν στα σύνορα με το Καμερούν. Η ακροαματική
διαδικασία ξεκίνησε το 2007 στο Ειδικό Δικαστήριο στη Φριτάουν,
όπου μεταφέρθηκε από τη Νιγηρία με ελικόπτερο του ΟΗΕ.
Ο Τέιλορ ήταν πραγματικός σόουμαν στη ζωή του. Πάντα εντυπωσίαζε
με τη δράση του και την εμφάνισή του, με τους δεκάδες σωματοφύλακες
και την επιδεικτική στάση του. Η άφιξη του στο δικαστήριο στη
Φριτάουν υπενθύμισε σε πολλούς τον παλιό Τέιλορ.
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από BBC, AP
