«Λοιπόν, ως υποψήφιος δήμαρχος τι σκοπεύετε να κάνετε για τη διαφθορά, της οποίας πλοκάμια υπάρχουν παντού στην Ελλάδα – και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;» Ο ζωγράφος Μανώλης Χάρος κάθεται στο κέντρο του μπαρ «Αστικόν» και γύρω του βρίσκονται δεκάδες ξένοι, μόνιμοι κάτοικοι Κυθήρων, κάποιοι εκ των οποίων έχουν δικαίωμα ψήφου και στις δημοτικές εκλογές. Η ερώτηση τέθηκε από τη Φρανσουάζ Ζιλιέν, μια μεσήλικη Γαλλίδα, καθηγήτρια Ιστορίας, για να ακολουθήσει πλήθος τοποθετήσεων από Ολλανδούς, Αγγλους, Δανούς που έκαναν το Τσιρίγο σπίτι τους: ποιες είναι οι θέσεις του, τι θα κάνει με τον τουρισμό, με την αποχέτευση κ.ο.κ.
Και ο καλλιτέχνης, που κρατούσε τόσα χρόνια το πινέλο και όχι το μικρόφωνο, απαντά με ψυχραιμία και λίγο τρακ σε κάθε ερώτημα. Ως μη επαγγελματίας της πολιτικής, ό,τι δεν γνωρίζει εις βάθος δεν το κουκουλώνει με πολυλογία, αλλά καλεί κάποιον συνυποψήφιό του από το συνδυασμό των ανεξαρτήτων «Eνωτική Πρωτοβουλία», περισσότερο αρμόδιο για το θέμα, να πάρει το λόγο.
Την ερώτηση για τη διαφθορά, πάντως, τη χειρίστηκε μόνος του: «Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει κάποιος είναι να τη φέρει στην επιφάνεια και να πείσει τους κατοίκους ενός τόπου, που πολλές φορές βάζουν με την ψήφο τους ενέχυρο την καθημερινότητά τους για μικρές και μεγάλες διευθετήσεις, ότι υπάρχει και άλλος τρόπος να γίνουν τα πράγματα», είπε στη Γαλλίδα.
«Ξέρεις πού πας να μπλέξεις;»
Η προεκλογική εκστρατεία σε μια μικρή κοινωνία πάντα έχει ενδιαφέρον. Ιδιαίτερα μάλιστα όταν το κεντρικό της πρόσωπο είναι κάποιος που δεν έχει ξαναμπεί στην αρένα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Το «Κ» ακολούθησε τον ζωγράφο, για τέσσερις ημέρες, σε όλες τις συναντήσεις του στα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα. Σε μια μικρογραφία της ίδιας της χώρας, όλα φαίνονται ανάγλυφα: τα προβλήματα, οι παλιές και οι νέες δυνάμεις, οι παραιτημένοι ηλικιωμένοι, οι τριαντάρηδες που μάχονται για να φτιάξουν μια αξιοπρεπή ζωή, τα αδιέξοδα του παρελθόντος, ο φόβος του μέλλοντος. Ακόμη καλύτερα, διαφαίνεται η μεταιχμιακή φάση την οποία περνάμε. Τίποτα δεν μπορεί να είναι ξανά το ίδιο, τα πάντα αλλάζουν και αναγκάζουν και εμάς να ξανατοποθετηθούμε στο υπό διαμόρφωση σκηνικό. Αυτό παρώθησε άραγε έναν καλλιτέχνη που ήταν ενεργό μέλος της κοινωνίας των πολιτών να διαβεί τον Ρουβίκωνα της πολιτικής;
Καθισμένοι στον καναπέ του σπιτιού του στη Χώρα, ο ζωγράφος μού διηγείται πώς αποφάσισε να δοκιμάσει τις δυνάμεις του σε ένα άγνωστο πεδίο: «Οι γνωστοί και οι φίλοι μού έλεγαν: “Μα καλά, τρελάθηκες; Ξέρεις πού πας να μπλέξεις;”. Και η αλήθεια είναι ότι το πρώτο βράδυ που πήρα την απόφαση, δεν έκλεισα μάτι. Το πρωί κάθισα και έγραψα σε ένα χαρτί τι θα ήταν το χειρότερο που θα μπορούσε να μου συμβεί από αυτό το εγχείρημα. Και ύστερα, αφού ψηλάφησα τους φόβους μου και στάθηκα απέναντί τους, πήρα μια βαθιά ανάσα και έπεσα με τα μούτρα στον προεκλογικό αγώνα. Δύο μήνες μετά, όχι μόνο δεν το έχω μετανιώσει, αλλά είμαι σίγουρος ότι αυτό έπρεπε να κάνω», λέει.
Οι ρίζες της οικογένειάς του στο νησί πάνε πίσω τέσσερις αιώνες. Εκείνος γεννήθηκε στο Τσιρίγο και πέρασε όλη τη μαθητική του ηλικία, προτού φύγει για το Παρίσι, για σπουδές στην Beaux Arts. Κάθε τόσο η κουβέντα μας διακόπτεται από το χτύπημα του τηλεφώνου. Οδηγίες, συντονισμός της ομάδας, ενημέρωση για όσα προκύπτουν, χρόνος αφιερωμένος στα logistics μιας εκστρατείας που γίνεται εκ των ενόντων, ώστε να εξοικονομηθούν δυνάμεις και χρήμα. Μιλάει με τα μέλη του συνδυασμού του, που είναι όλα νεαρής ηλικίας: ανάμεσά τους ένας αρτοποιός που δίνει τα προϊόντα του σε αλυσίδες σούπερ μάρκετ της χώρας, ένας καλλιεργητής βιολογικού ελαιολάδου, μια κτηνίατρος σπουδαγμένη στην Οξφόρδη.
Ο Αβλέμονας θέλει λύσεις!
Μαζί διοργανώνουν συναντήσεις σε διάφορα χωριά. Ενα από αυτά είναι ο Αβλέμονας, που περιλαμβάνεται στα δημοφιλή θέρετρα. Οι κάτοικοί του είναι εξαιρετικά ενημερωμένοι και δραστήριοι, όπως φάνηκε από τη σύναξη που είχαν μαζί τους οι υποψήφιοι: «Συμφωνούμε στο ποια είναι τα βασικά προβλήματα του τόπου. Θέλουμε να ακούσουμε ακριβώς πώς θα τα λύσετε», είπε ένας ηλικιωμένος κύριος.
Το πιο σημαντικό ζήτημα στον Αβλέμονα είναι η αποχέτευση και οι παριστάμενοι ήθελαν να μάθουν ποιο θα ήταν το καλύτερο μοντέλο διαχείρισης των αποβλήτων του οικισμού. Υπήρξαν και άλλες καίριες ερωτήσεις: τι θα γίνει με το υποστελεχωμένο νοσοκομείο του νησιού και το γηροκομείο, τι θα συμβεί με την ακτοπλοϊκή σύνδεση που παραλίγο να κοπεί πέρυσι. Το επίπεδο της συζήτησης ήταν αναπάντεχα υψηλό.
Το βασικό ερώτημα, όμως, παραμένει: τι έσπρωξε έναν ζωγράφο να διεκδικήσει τον δημαρχιακό θώκο στον συγκεκριμένο τόπο; «Η ζωή στο νησί μου είναι οικεία, καθώς τα τελευταία χρόνια περνάω όλο και μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα εδώ παρά στην Αθήνα», απαντά. «Ετσι γνώρισα από κοντά και εις βάθος νέους ανθρώπους, χωρίς κομματική τοποθέτηση, που αγαπούν τον τόπο, είχαν όραμα και έκαναν τα πάντα, ο καθένας στον τομέα του, για να πάνε μπροστά».
Το πιο ενδιαφέρον τμήμα της αποστολής ήταν η επίσκεψη στα Αντικύθηρα. Εκεί ζουν 30 άνθρωποι, με τον νεότερο να είναι 60 ετών. Τον περασμένο χειμώνα, η ακτοπλοϊκή σύνδεση με τον Πειραιά είχε σταματήσει και το κλίμα ήταν βαρύ. Τον τελευταίο καιρό το νησί δεν είχε μόνιμο γιατρό, αν και το πρόβλημα φαίνεται να έχει λυθεί προσώρας με γιατρούς που εναλλάσσονται από τα Κύθηρα σε βάρδιες της μιας εβδομάδας. Περάσαμε αρκετές ώρες στο καφενείο – μπακάλικο του κυρ Μύρωνα, που είναι το μόνο μέρος με ζωή στον οικισμό. Ολοι γνώριζαν ότι ο Μανώλης Χάρος κατέβαινε υποψήφιος, αλλά δεν έμπαιναν στον κόπο να τον ρωτήσουν κάτι. Ισως διότι είχαν ήδη αποφασίσει τι θα ψηφίσουν ή δεν πιστεύουν σε καμιά προεκλογική δέσμευση. Και πώς να έχουν εμπιστοσύνη στις πολιτικές δυνάμεις; Οι ίδιοι ζουν δύσκολα, αλλά το υπουργείο Πολιτισμού το 2004 έδωσε 64.000 ευρώ για να τους φτιάξει γήπεδο τένις και μπάσκετ! Στέκει εκεί ρημαγμένο σήμερα, ως θλιβερό μνημείο της εποχής της σπατάλης… •
