«Βλέπεις αυτό το περίτεχνο αρχιτεκτόνημα; Το ονομάζουμε “Παλάτι της Ειρήνης". Είναι το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Και εκεί στον ορίζοντα, τα φουγάρα από τα εργοστάσια; Το Ρότερνταμ δεν απέχει πολύ από εδώ. Α! Και στο βάθος, η θάλασσα. Μέχρι και παραλία έχουμε!». Ο Ολλανδός πρέσβης στην Ελλάδα, Jan Versteeg, στέκεται δίπλα μου μπροστά σε ένα από τα μεγάλα παράθυρα του εστιατορίου «The Penthouse», που βρίσκεται στον 42ο όροφο ενός ουρανοξύστη στη Χάγη και με ξεναγεί –από ψηλά– στην πατρίδα του. Καθ’ ότι το έδαφος είναι επίπεδο, χωρίς λόφους και βουνά που να εμποδίζουν τη θέα, το βλέμμα μας απλώνεται μέχρι και σε άλλες πόλεις.
Δάσκαλος του σερφ στα νιάτα του και εξαίρετος διπλωμάτης στα 51 του, είναι από τους ανθρώπους που δημιούργησαν έναν ιδιαίτερα θετικό αντίκτυπο για την πατρίδα του, κατά τα τρία χρόνια που πέρασε στην Αθήνα, με τη δημιουργία μιας «θερμοκοιτίδας» για νεοφυείς επιχειρήσεις, το γνωστό πλέον «Orange Grove», ελληνιστί «Πορτοκαλεώνας». Τώρα ολοκληρώνει τη θητεία του στα τέλη Ιουνίου και αναλαμβάνει Grand Master του βασιλικού οίκου της Ολλανδίας, θέση μεγάλης ευθύνης ενός ιδιαίτερα σεβαστού και αγαπητού θεσμού. Πρόλαβε, στο μεταξύ, να συνοδεύσει μια ομάδα Ελλήνων δημοσιογράφων σε ταξίδι γνωριμίας με την Ολλανδία. Και δέχθηκε πολύ ευγενικά να κάνουμε μια συνέντευξη – γεύμα στο εστιατόριο με την περισκοπική θέα, που ήταν και ο πρώτος μας σταθμός μόλις φτάσαμε στη Χάγη.
– Χρηματίσατε πρέσβης στην Αθήνα σε μία από τις δυσκολότερες περιόδους της σύγχρονης Ιστορίας μας. Ποια είναι η εμπειρία σας; Τι διδαχθήκατε;
– Με έστειλαν στην Ελλάδα διότι είχα εξειδίκευση στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και επίσης είχα πείρα από τα θέματα της οικονομικής κρίσης, όταν αυτή εκδηλώθηκε στην Ολλανδία το 2008. Παρακολουθούσα την ειδησεογραφία, αλλά δεν είχα σχηματίσει προσωπική εικόνα για το τι συμβαίνει. Αυτό που με εντυπωσίασε όταν πρωτοέφτασα είναι πως παρότι ήταν μια πολύ δύσκολη εποχή, οι Ελληνες με υποδέχθηκαν με ζεστασιά. Πιστεύω ότι μία από τις μεγαλύτερες αρετές σας είναι ο φιλικός και ανθρώπινος τρόπος με τον οποίο φέρεστε, ακόμη και όταν η καθημερινότητα έχει τόσα προβλήματα. Επίσης, μου άρεσε ότι υπάρχει ακόμη μια χαλαρότητα στον τρόπο ζωής: η ανθρώπινη επαφή είναι πρώτη στην ιεράρχησή σας, κάτι που δεν συναντάει κανείς σε μεγάλες ξένες μητροπόλεις. Αυτό βοήθησε την οικογένειά μου να προσαρμοστεί στα αθηναϊκά δεδομένα πολύ γρήγορα. Κάναμε φίλους που μας ανοίχτηκαν και μας καλοδέχθηκαν, περάσαμε πολύ ωραίες στιγμές, εκτιμήσαμε τα καλά πράγματα της Ελλάδας. Αισθανθήκαμε ασφάλεια και μάλιστα άφηνα τις κόρες μου που ήταν στην εφηβεία να βγαίνουν έξω με τις παρέες τους μέχρι αργά το βράδυ, χωρίς να ανησυχώ. Ενα ακόμη από τα πράγματα που με ξάφνιασε ευχάριστα ήταν η ομορφιά του τόπου. Πήγα σε μέρη στην ηπειρωτική Ελλάδα που δεν είναι τόσο γνωστά στο εξωτερικό, όπως τα νησιά σας, και ήταν καταπληκτικά. Εχουν χαραχθεί στη μνήμη μου τα Μέθανα και το ηφαίστειό τους π.χ. ή τα Πομακοχώρια.
– Αυτές είναι οι εικόνες που θα πάρετε μαζί σας φεύγοντας;
– Μου άρεσε τόσο η ελληνική φύση, που αποφάσισα να γυρίσω πίσω με το ποδήλατο ώς τη Χάγη, παρέα με τον γιο μου. Από Πάτρα θα περάσουμε με το καράβι στην Ιταλία και θα συνεχίσουμε ώς την Ολλανδία. Θα μου μείνουν και άλλα στο μυαλό: το εξαιρετικό κοντσέρτο με τον Λεωνίδα Καβάκο και τη Φιλαρμονική του Βερολίνου στο Μέγαρο, μια σύμπραξη με ισχυρότατο συμβολισμό. Η θέα της Αθήνας από το αεροπλάνο με την ομορφιά και τις αντιθέσεις της. Ο τερματισμός μου στον Μαραθώνιο της Αθήνας, τον μόνο αυθεντικό Μαραθώνιο στον κόσμο, μαζί με τη γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Και κυρίως, η φοβερή προσπάθεια που έκαναν τα νέα παιδιά που συμμετείχαν στον «Πορτοκαλεώνα». Ακόμη και από την αρχή του εγχειρήματος είδα ότι είχαν απίστευτα ταλέντα, πείσμα και αποφασιστικότητα. Οσο ρευστό και αβέβαιο και αν ήταν το περιβάλλον γύρω τους, είχαν πιστέψει ότι θα τα καταφέρουν. Αυτό με συγκίνησε πολύ και ήταν μία από τις πιο ωραίες αναμνήσεις που κρατώ από την Ελλάδα.
– Πώς σας ήρθε η ιδέα της επιχειρηματικής θερμοκοιτίδας;
– Προερχόμενος από την Ολλανδία όπου ανθούν οι νεοφυείς επιχειρήσεις αλλά και οι θερμοκοιτίδες, είχα γνωρίσει πολλούς νέους ανθρώπους που ήθελαν να δοκιμάσουν την τύχη τους στον τομέα. Οταν έφτασα στην Αθήνα, άρχισα να σκέφτομαι πώς μπορώ να βοηθήσω τα νέα παιδιά.
Ο «Πορτοκαλεώνας» έχει σήμερα εξήντα ομάδες νέων
Η σκέψη γρήγορα τον οδήγησε στη δράση: «Γρήγορα αντιλήφθηκα ότι οι νέοι στην πατρίδα σας από τη μια έχουν το υποστηρικτικό πλαίσιο από τους οικείους τους, από την άλλη, όμως, η κοινωνία είναι δομημένη με τέτοιον τρόπο που τους περιορίζει. Κάπως έτσι χάνεται μια μεγάλη ευκαιρία να αξιοποιηθούν τα ταλέντα και οι δυνατότητες των ανθρώπων που είναι κάτω των 35 ετών και έχουν όλη την ορμή, ενώ παράλληλα δημιουργείται –εξ αυτού του λόγου– μια σχέση αλληλεξάρτησης με την οικογένεια. Στον «Πορτοκαλεώνα» δεν θέλαμε απλώς να τους βοηθήσουμε να σταδιοδρομήσουν, αλλά και να δώσουν ένα θετικό παράδειγμα στη χώρα και τις προοπτικές της.
– Πώς σχεδιάσατε το εγχείρημα;
– Οταν άρχισα να σκέφτομαι το Orange Grove, το πρώτο πράγμα που έκανα ήταν να μιλήσω σε μερικούς Ελληνες που σπουδάζουν στην Ολλανδία και να μου πουν τη γνώμη τους. Υστερα μίλησα σε ορισμένους φίλους που εμπιστεύομαι στην Αθήνα και εν συνεχεία έκανα κάποιες επαφές με τις εταιρείες των οποίων την πόρτα ήθελα να χτυπήσω για χρηματοδότηση. Το ανέφερα και στο υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας, απ’ όπου επίσης άκουσα θετικά σχόλια. Ολες οι συζητήσεις πήγαν εξαιρετικά καλά και όλοι με ενθάρρυναν να προχωρήσω. Νομίζω ότι η πιο καταλυτική συνάντηση ήταν με τον επικεφαλής της ζυθοποιίας Heineken, που μέσα στα πρώτα δέκα λεπτά με διαβεβαίωσε ότι θα μας δώσει το μισό ποσό από τον συνολικό προϋπολογισμό του εγχειρήματος αν έβρισκα και άλλες επιχειρήσεις να καλύψουν τα υπόλοιπα. Αυτή ήταν και η πρώτη μου δέσμευση για την υλοποίηση, η οποία βέβαια χρειάστηκε πολλά ακόμη βήματα. Πρέπει να πω ότι με βοήθησαν πάρα πολύ και οι εργαζόμενοι στην πρεσβεία, που είχαν μεγάλη αφοσίωση και εργάστηκαν πολύ σκληρά και με μεράκι γι’ αυτό. Πολλοί είναι Ελληνοολλανδοί που ήθελαν να κάνουν κάτι και για τις δυο τους πατρίδες. Η μεγαλύτερή μου ανησυχία ήταν αν θα έχουμε αρκετές αιτήσεις από νέους που θα ήθελαν να συμμετέχουν στη θερμοκοιτίδα. Είχαμε ένα αρχικό ενδιαφέρον το οποίο πολλαπλασιάστηκε όσο περνούσε ο καιρός, καθώς ο «Πορτοκαλεώνας» έγινε γνωστός από στόμα σε στόμα και αυτή ήταν η καλύτερη διαφήμιση. Είχαμε 12 ομάδες και μετά άλλες 25 και ύστερα φτάσαμε γρήγορα τις 60 που είμαστε σήμερα. Σήμερα αισθάνομαι ότι έχουμε μπει σε μια νέα εποχή με γερές βάσεις. Οι νέοι που παίρνουν μέρος δείχνουν αποφασισμένοι να επιτύχουν, ήδη έχουμε μια πρώτη δόση εμπειρίας, αλλά και την υποστήριξη του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος».
Εχετε ικανό ανθρώπινο δυναμικό, χωρίς ευκαιρίες να αποδείξει τι αξίζει
Αναφερόμενος στη νεανική επιχειρηματικότητα ο κ. Vesteeg τονίζει: «Ακούω συχνά ότι για να καλλιεργηθεί η νεανική επιχειρηματικότητα χρειάζονται χρήματα. Τα χρήματα δεν είναι ο μόνος παράγοντας. Ορισμένα κράτη τα κατάφεραν με φοροαπαλλαγές προς την ηλικιακή ομάδα των νέων επιχειρηματιών που έκαναν τα πρώτα τους βήματα. Αρκετοί από τους νέους επιχειρηματίες αναφέρουν για παράδειγμα πως έναρξη επιχείρησης σημαίνει προπληρωμή φόρων διετίας, ιδιαίτερα υψηλό κόστος ασφαλιστικών εισφορών, ενώ δεν έχουν καν προλάβει να κερδίσουν το πρώτο τους ευρώ! Συγχρόνως έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά εμπόδια, όπως η γραφειοκρατία, αλλά και η αδιαφάνεια που οδηγεί στη διαφθορά».
– Τώρα που θα φύγετε από την Ελλάδα, τι θα γίνει με το Orange Grove;
– Γι’ αυτό το πρότζεκτ έχει ήδη ενημερωθεί ο διάδοχός μου, ο οποίος χρημάτισε πρέσβης στο Τελ Αβίβ και γνωρίζει ιδιαίτερα καλά την κουλτούρα των start ups. Το θετικό με τον «Πορτοκαλεώνα» ήταν ότι είχε επωφελείς επιδράσεις τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ολλανδία. Τα ΜΜΕ της πατρίδας μου ενδιαφέρθηκαν και μετέδωσαν πολύ θετικά πράγματα, ενώ στην Αθήνα ο κόσμος διαπίστωσε ότι υπάρχει έγνοια και συμπαράσταση από τους Ολλανδούς.
– Τελικά πώς θα περιγράφατε το ελληνικό πρόβλημα;
– Στην Ελλάδα υπάρχει ένα δύσκολο πλέγμα από νομοθετικές διατάξεις, που μαζί με τη διαφθορά και την έλλειψη ενός αποτελεσματικού δικαστικού συστήματος που να αποδίδει γρήγορα δικαιοσύνη, κάνουν τους επενδυτές να φοβούνται την αβεβαιότητα. Ολα αυτά, δυστυχώς, λειτουργούν σαν βαρίδια, που δεν αφήνουν την πρόοδο να έρθει και την οικονομία να ανακουφιστεί από την ύφεση. Πρόκειται για μια χώρα που έχει έξυπνο και ικανό ανθρώπινο δυναμικό, προικισμένο συχνά με γνώσεις και με ικανότητες, αλλά στερημένο από τις ευκαιρίες να αποδείξει τι αξίζει.
– Τι συμβαίνει στην παρούσα φάση. Τι μπορούμε να κάνουμε για να ξαναζωντανέψουμε την οικονομία;
– Δεν υπάρχουν απλές λύσεις. Νομίζω θα βοηθήσει σε αυτήν τη φάση της αβεβαιότητας η προοπτική της Ελλάδας να παραμείνει εντός της Ευρωζώνης. Εύχομαι να φτάσουμε σε μια συμφωνία μέχρι το τέλος του μήνα έτσι ώστε η Ελλάδα και η Ευρώπη να συμβαδίσουν στον δρόμο της οικονομικής ανάκαμψης. Θα ήταν καλό να ξεκαθαριστεί γρήγορα το φορολογικό πλαίσιο και να παραμείνει σταθερό για κάποια χρόνια στο μέλλον. Χρειάζεται, όμως, να γίνει πολλή δουλειά ώστε να βγουν από τη μέση νομοθετικές διατάξεις ρυθμιστικού χαρακτήρα από την πλευρά του κράτους, οι οποίες θεσπίστηκαν για να προστατεύσουν ομάδες και επαγγελματικά συμφέροντα, αλλά τελικά προκαλούν καθυστερήσεις και προβλήματα, ενώ δεν προάγουν την κοινωνική ισότητα. Αναφορικά με τη διαφθορά, θα είχε μεγάλη σημασία να καταπολεμηθούν αυτά τα φαινόμενα με σταθερότητα και αποφασιστικότητα από τη νέα κυβέρνηση. Αυτό θα συνέβαλλε αποφασιστικά στην αλλαγή του επενδυτικού κλίματος. Πολλοί θεωρούν ότι χρειάζεται να περάσουν πολλά χρόνια για να γίνει κάτι σε αυτό το θέμα. Νομίζω ότι αν γίνουν τα πρώτα βήματα και υπάρξει η βούληση για να συνεχιστεί η προσπάθεια, θα δούμε θετικές αλλαγές μέσα σε ένα λογικό χρονικό ορίζοντα.
Ο Γερούν Ντάισελμπλουμ
– Κάποτε οι Ελληνες είχαν είτε ουδέτερη είτε φιλική γνώμη για τους Ολλανδούς, κάτι που φαίνεται να έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, καθώς πολλά ελληνικά ΜΜΕ στοχοποιούν Γερμανούς ή Ολλανδούς πολιτικούς για όλα τα δεινά της χώρας.
– Αυτό που με λυπεί περισσότερο είναι ότι μοιάζει να έχει χαθεί η αίσθηση της συνεργασίας και της συμμετοχής σε ένα κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα, τη στιγμή που ενδυναμώνεται ο ανταγωνισμός. Η Ευρώπη χρειάζεται τη συνεργασία και θεωρώ ότι όλες οι χώρες το έχουν συνειδητοποιήσει, ειδικά τώρα που έχει χαθεί ένα τμήμα της ευημερίας που κάποτε απολαμβάναμε. Επίσης δεν κατανοώ γιατί να έχει στοχοποιηθεί τόσο ο Γερούν Ντάισελμπλουμ. Εχοντας ζήσει πολλές καταστάσεις από κοντά λόγω της θέσης μου, πρέπει να σας πω ότι ηγείται ενός θεσμού όπου πρέπει να ακούγονται οι απόψεις όλων των κρατών-μελών και να γίνεται μια προσπάθεια σύγκλισης μέσα από την κατανόηση. Οταν εξελέγη η παρούσα κυβέρνηση, έχοντας τη συναίσθηση της ευθύνης ο Ντάισελμπλουμ ανέλαβε την πρωτοβουλία να έρθει στην Ελλάδα και να ακούσει τις θέσεις της, με τη θεμελιωμένη πεποίθηση ότι ήταν ένα απαραίτητο βήμα για την κατανόηση του θέματος και την υπερπήδηση των εμποδίων. Ηθελε να δει πού υπάρχουν συμφωνίες, πού ασυμφωνίες έτσι ώστε να βρεθεί γρήγορα ένας κοινός δρόμος. Δυστυχώς, μέσα σε λίγο καιρό προέκυψε μια διαφορετική δυναμική και εκείνος μπήκε στο στόχαστρο ως εχθρός της Ελλάδας, κάτι που δεν είναι ακριβές για όποιον γνωρίζει με ακρίβεια τα γεγονότα.
Η κουβέντα μας ολοκληρώνεται με μια πανέμορφη δύση που απολαμβάνουμε από τον 42ο όροφο. Και τη σκέψη ότι ένας πρέσβης σαν τον Jan Vesteeg σίγουρα θα μας λείψει από την Ελλάδα…
Η συνάντηση
Από τον καταπληκτικό κατάλογο του εστιατορίου Penthouse επιλέξαμε για πρώτο πιάτο ένα ορεκτικό με ωμό τόνο, παπαρουνόσπορο και σόγια. Και για κυρίως ένα ριζότο με γαρίδες stir fried και δροσερή σαλάτα. Από γλυκά, μια βελούδινη σοκολατένια μους. Ολα ήταν εξαιρετικά, αλλά η θέα έκλεβε την παράσταση. Τον λογαριασμό ανέλαβε το υπουργείο Εξωτερικών της Ολλανδίας.
Oι σταθμοί του
1964
Γεννιέται στο Τίλμπουργκ της Ολλανδίας.
1982 – 88
Σπουδές Οικονομικής Γεωγραφίας και Ισπανικών στο Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ.
1991 – 93
Υπηρετεί στο υπουργείο Εξωτερικών ως υπεύθυνος στον τομέα Πολιτικών Υποθέσεων του ΟΗΕ.
1997 – 2001
Εργάζεται στην Επιτροπή Ευρωπαϊκής Ολοκλήρωσης του υπουργείου Εξωτερικών.
2001 – 2004
Σύμβουλος, υπεύθυνος του εμπορικού τομέα και του τομέα της Ε.Ε. στην ολλανδική πρεσβεία στη Μαδρίτη.
2004 – 2009
Διπλωματικός σύμβουλος σε θέματα Ε.Ε. και διεθνούς οικονομικής πολιτικής του Ολλανδού πρωθυπουργού Γιαν Πέτερ Μπαλκενέντε.
2012
Το καλοκαίρι αναλαμβάνει πρέσβης της Ολλανδίας στην Ελλάδα.
2013
Ιδρύει τον «Πορτοκαλεώνα».
2015
Γίνεται Grand Master του Ολλανδικού Βασιλικού Οίκου.
