Νταρκ: Σκέφτομαι κάτι και θέλω να το μοιραστώ μαζί σου.
Zαν: Μπράβο, το ότι σκέφτεσαι είναι πολύ ελπιδοφόρο.
– Πιστεύω ότι τα τηλεοπτικά κανάλια, οι εφημερίδες, ο Τύπος γενικότερα, έχει αδικήσει όσους εμπλέκονται στο περιστατικό της Κνωσού.
– Στο πωλητήριο όπου το ΣΔΟΕ κατέγραψε 534 παραβάσεις σε μία μέρα; Μα, καλά ούτε μια απόδειξη για ξεκάρφωμα δεν έκοψαν;
– Ναι, γι’ αυτό μιλάω. Αλλά άσε με να αναπτύξω την σκέψη μου. Η σύγχρονη αρχαιολογία και μουσειολογία δίνουν ιδιαίτερο βάρος στη βιωματική σχέση των ανθρώπων με τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος, στο πώς θα βρεθούν τρόποι πιο άμεσης άρα και πιο συναρπαστικής επαφής του κοινού με την πολιτιστική κληρονομιά. Θυμάμαι τα λόγια ενός σπουδαίου αρχαιολόγου, αυτή τη στιγμή μου διαφεύγει το όνομά του. «Ενας αρχαιολογικός χώρος πρέπει να μπαίνει μέσα στη ζωή και την καθημερινότητά μας, στεγάζοντας ξανά αυτά που στέγαζε στην αρχαιότητα: ιδέες, πολιτική, τέχνη και, κυρίως, έμπνευση».
– Δηλαδή οι υπάλληλοι είχαν με δική τους πρωτοβουλία ζωντανέψει το κλίμα της τότε εποχής, όταν δεν υπήρχαν ούτε αποδείξεις ούτε ταμειακές μηχανές. Αυτό μου λες;
– Ακριβώς. Και για να δεις ότι έχω δίκιο σου παραθέτω δηλώσεις σχετικές με το περιστατικό, της προέδρου του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, Ασπασίας Λούβη – Κίζη: «Ολο το σύστημα των πωλήσεων και του ελέγχου των εισπράξεων είναι πρωτόγονο. Ανάλογο δεν υπάρχει σε καμία ΕΒΓΑ και κανένα μπακάλικο πια».
– Πιστεύεις ότι είναι κεντρική στρατηγική αυτή η «βιωματική αρχαιολογία»; Σε ρωτάω γιατί πάλι σχετικά με το περιστατικό διάβασα ότι το ΤΑΠ δεν έχει λογιστή και όσοι εργάζονται στο λογιστήριο είναι αποσπασμένοι από άλλες υπηρεσίες. Μάλιστα η διευθύντρια είναι κοινωνιολόγος που απλά γνωρίζει λογιστικά.
– Τι να σου πω; Απλώς ερμηνεύω τα γεγονότα και αν κρίνω από το γεγονός ότι ακόμα κι εγώ έχω λογιστή, το ότι το ΤΑΠ, στα ταμεία του οποίου φτάνουν σχεδόν 70 εκατ. ευρώ τον χρόνο, δεν έχει, με αναγκάζει και να εμβαθύνω και να πλατύνω τη σκέψη μου για να καταλάβω τι γίνεται.
– Στην Ελλάδα καμία ανάγνωση της πραγματικότητας δεν πρέπει να είναι γραμμική. Αυτό είναι αλήθεια. Από την άλλη πλευρά ανησυχώ μήπως καταλήξουμε με ένα μυαλό τραμπολίνο. Πόσο πλάτος και πόσο βάθος πια; Πώς να κατανοήσω ότι πηγαίνω σ’ ένα από τα τόσα υπέροχα μουσεία ανά την Ελλάδα και δεν έχει ν’ αγοράσω ούτε ένα ωραίο μαντίλι ― έστω να κλάψω. Δεν θα ξεχάσω μια εσάρπα που είχα αγοράσει από το ΜΟΜΑ με σχέδια του Βαν Γκογκ, ακόμη τη γλυκοκοιτάζει η γειτόνισσά μου η Μαιρούλα στο ασανσέρ που συναντιόμαστε.
– Η McKinsey είχε καταθέσει μελέτη σύμφωνα με την οποία το ελληνικό κράτος θα μπορούσε σε πέντε χρόνια να αυξήσει τα έσοδά του κατά 300 εκατομμύρια ευρώ εφαρμόζοντας μέτρα για την αξιοποίηση του πολιτιστικού αποθέματος.
– Αυτοί προτηγανισμένες πατάτες δεν πουλάνε;
– Αχ Θεέ μου, εταιρεία συμβούλων είναι, από τις πιο σοβαρές.
– Πάντως μέχρι να γίνουν όλα αυτά από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, τη ναυαρχίδα των μουσείων μας, μπορείς να αγοράσεις –αν δεν σε πιάσει η ψυχή σου σ’ αυτό το πωλητήριο– κανένα κυκλαδικό ειδώλιο και καμία κούπα ή αν έχεις έρθει με ιδιωτικό αεροσκάφος και διαθέτεις ράντσο στο Κολοράντο μπορείς να αγοράσεις ένα ολόκληρο εκμαγείο αγάλματος. Να πάρεις δηλαδή έναν Ερμή ή έναν Ποσειδώνα και να το βάλεις στην είσοδο. Μερικοί Αμερικανοί τρελαίνονται με κάτι τέτοια.
– Σ’ αυτό δεν έχεις άδικο. Εδώ μπορεί να βγάλουν πρόεδρο τον Ντόναλντ Τραμπ.
– Για να ευθυμήσουμε άκου μια πραγματική ιστορία για την Κνωσό: Καταφτάνει στην Κρήτη κρουαζιερόπλοιο με Αμερικανούς τουρίστες. Την προηγούμενη ημέρα τους είχαν ανακοινώσει ότι θα επισκέπτονταν το ανάκτορο του Βασιλιά Μίνωα. Μόλις έφτασε η ώρα να ξεκινήσουν, μια ηλικιωμένη επιβάτις δεν είχε εμφανιστεί. Τελικά, όταν έδωσε το «παρών» φορούσε βραδινή τουαλέτα και δήλωσε στους ξεναγούς: «Πρώτη φορά θα δω τον βασιλιά, να εμφανιστώ κακοντυμένη;».
