Η Σβετλάνα Γκάιερ ήταν μια γυναίκα του 20ού αιώνα. Η Ιστορία πέρασε από πάνω της αλλά δεν την ισοπέδωσε. Κι εμείς, χάρη στον σκηνοθέτη Βαντίμ Ζεντρέικο (Vadim Jendreyko) και το Ινστιτούτο Γκαίτε, μπορούμε να διαβάζουμε για τη σπουδαία της ζωή, μια ζωή που μας κάνει να σκεφτόμαστε για χιλιάδες άλλες ζωές που έζησαν την Ιστορία σε πρώτο πρόσωπο, χωρίς ποτέ να μάθουμε τα ονόματά τους.
Από αυτήν την άποψη, είμαστε τυχεροί που αύριο στις 8.30 μ.μ. μπορούμε να βρεθούμε στο Ινστιτούτο Γκαίτε, στην οδό Ομήρου, για να συναντήσουμε την Σβετλάνα Γκάιερ, που δεν βρίσκεται πια στη ζωή (έφυγε το 2010), αλλά πρόλαβε να μοιραστεί τον συναρπαστικό της βίο με τον σκηνοθέτη Βαντίμ Ζεντρέικο στην γερμανοελβετική παραγωγή «Η γυναίκα με τους πέντε ελέφαντες».
Οι «πέντε ελέφαντες» είναι τα μεγάλα μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι («Εγκλημα και τιμωρία», «Ο ηλίθιος», «Οι δαιμονισμένοι», «Οι αδερφοί Καραμάζοφ» και «Ο έφηβος»), που η Γκάιερ μετέφρασε από τα ρωσικά στα γερμανικά, όταν η ζωή της είχε πάρει τη μεγάλη στροφή και ζούσε πια με τον Γερμανό σύζυγό της σε ένα ήσυχο προάστιο του Φράιμπουργκ, στο νοτιοδυτικό άκρο της Γερμανίας.
Γεννημένη το 1923 στο Κίεβο από Ρώσους γονείς, η Σβετλάνα Γκάιερ είδε το σταλινικό καθεστώς να φυλακίζει τον πατέρα της το 1938. Εναν χρόνο μετά, κι αφού αποφυλακίστηκε, ο κύριος Ιβάνοφ θα υποκύψει σε ασθένεια που δεν αντιμετωπίστηκε κατάλληλα την περίοδο της δίωξής του.
Η μια τραγωδία διαδέχεται την άλλη, και στα 18 της ζει από κοντά την εκτέλεση 30.000 Εβραίων στο Κίεβο. Καθώς έχει σπουδάσει γερμανικά, προσλαμβάνεται ως διερμηνέας από γερμανική εταιρεία στο κατεχόμενο από τους Ναζί Κίεβο. Οταν οι τελευταίοι χάνουν τη Μάχη του Στάλινγκραντ, η Σβετλάνα με τη μητέρα της πρέπει να σκεφτούν πολύ γρήγορα. Και οι δύο αποφασίζουν να ακολουθήσουν τους υπαλλήλους της γερμανικής εταιρείας για την οποία δούλευε η 20χρονη Σβετλάνα πίσω στη Γερμανία. Οι λόγοι εύλογοι: η μητέρα δεν ήθελε να συνεχίζει να ζει υπό ένα καθεστώς που πίστευε ότι είχε σκοτώσει τον άνδρα της και η κόρη φοβόταν ότι αργά ή γρήγορα θα την κατηγορούσαν για συνεργασία με τους Ναζί.
Στη Γερμανία τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα. Σπουδάζει Γερμανική Φιλολογία, μεταφράζει ρωσική λογοτεχνία στα γερμανικά, διδάσκει σε πολλά πανεπιστήμια, αποκτά παιδιά, εγγόνια και δισέγγονα. Κυρίως, όμως, γίνεται η μεγαλύτερη μεταφράστρια ρωσικής λογοτεχνίας στη νέα της χώρα.
Στα 85 της πια, θα επισκεφθεί για πρώτη φορά τον τόπο των παιδικών της χρόνων στην Ουκρανία. Και είναι αυτό το ταξίδι που θα παρακολουθήσουμε αύριο το βράδυ στο Ινστιτούτο Γκαίτε.
