Πρέπει να το πάρεις απόφαση όταν περπατάς με τον Πύρρο Δήμα ότι θα αργήσεις να φτάσεις στον προορισμό σου. Πόσο μάλλον όταν αναζητείς ένα μέρος σχετικά ήσυχο στις 10 το πρωί στην πλατεία Χαλανδρίου.
Κάθε βήμα ήταν μια μικρή δοκιμασία, με τον κόσμο που τον φώναζε, τον σταματούσε, ζητούσε να βγάλει μια σέλφι και εκείνος με χαμόγελο και θέρμη ανταποκρινόταν σε κάθε πρόσκληση, δεν χαλούσε χατίρι. «Εχουμε δώσει πολλές χαρές και έχουμε μια διαφορετική σχέση με τον κόσμο», θα πει λίγο αργότερα. Είχε ξυπνήσει από τις 7 για να συνοδέψει τον 7χρονο γιο του, το τέταρτο και μικρότερο παιδί του, στο σχολείο.
Δεν διευκρινίσαμε αν εκείνη τη μέρα είχε ήδη πάει και στο σούπερ μάρκετ, καθώς είναι μία από τις «υποχρεώσεις» του όταν βρίσκεται στην Ελλάδα. Ο Ελληνας ολυμπιονίκης (τρεις φορές χρυσό και μία χάλκινο μετάλλιο, χωρίς να μετράμε τα χρυσά, ασημένια και χάλκινα σε παγκόσμια και ευρωπαϊκά πρωταθλήματα) είναι πλέον ο νέος τεχνικός διευθυντής της Ομοσπονδίας Αρσης Βαρών των ΗΠΑ. Θα ταξιδεύει μια φορά τον μήνα στις ΗΠΑ και ενδιάμεσα όπου τον καλούν οι υποχρεώσεις του. Για τη σχέση του με την Ελλάδα είναι κατηγορηματικός: «Δεν φεύγω από την Ελλάδα. Ο,τι και να γίνει, ό,τι και να κάνουν κάποιοι δεν θα με διώξουν από τη χώρα μου». Είναι πολύ νωπή ακόμη η σύγκρουσή του με την «Αυγή» (σ.σ. με αιτία το άρθρο «Πρωταθλητισμός χωρίς αθλητισμό!»), το εξώδικο που κατέθεσε θεωρώντας ότι «το άρθρο περιέχει απαξιωτικούς, μειωτικούς, προσβλητικούς της προσωπικότητάς μου χαρακτηρισμούς». Επανέρχομαι:
– Τι σας ενόχλησε περισσότερο σε αυτήν την επίθεση;
– Ηταν καθοδηγούμενο το άρθρο και αντέδρασα. Προσπαθούν να αποδομήσουν ό,τι δεν τους αρέσει. Δεν έχω πει ποτέ, όμως, ότι προσέγγισαν δικό μου άνθρωπο από τον ΣΥΡΙΖΑ, το 2012, και του είπαν ότι θέλουμε τον Πύρρο στο Επικρατείας…
– Το μήνυμα του Βενιζέλου όταν σας τοποθέτησε επικεφαλής στο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, στις εκλογές του 2012, ήταν ότι «ο Πύρρος συμβολίζει την Ελλάδα που πρέπει να σηκωθεί και πάλι και να σταθεί όρθια». Πέρασε το μήνυμα;
– Οχι δεν πέρασε. Ο κόσμος ήταν πολύ θυμωμένος. Με το δίκιο του. Κανείς δεν του είπε ότι περνάμε καλά με δανεικά… Εδιναν οι πολιτικοί ψεύτικες ελπίδες, ενώ το ταμείο ήταν μείον. Πώς θα έπαιρναν 13ο μισθό; Τον Σεπτέμβριο του 2014 αν ο ΣΥΡΙΖΑ έβαζε λίγη πλάτη, τα πράγματα θα ήταν πολύ καλύτερα. Κι ο κόσμος νομίζω ότι το καταλαβαίνει τώρα. Το θέμα δεν είναι να δικαιώνεται ο ένας ή ο άλλος στις προβλέψεις του, αλλά να γίνεται καλύτερη η ζωή των πολιτών. Με το δημοψήφισμα του «ναι» και «όχι» είμαι πολύ θυμωμένος γιατί μας έβαλαν να τσακωθούμε. Αδέλφια με αδέλφια.
– Εγκαταλείψατε την πολιτική ύστερα από δυόμισι χρόνια.
– Δεν «εγκατέλειψα». Απλώς δεν ψηφίστηκα. Επεσαν τότε οι εκλογές και πάνω στο πρόβλημα της Αναστασίας (σ.σ. της γυναίκας του). Στις 3 Ιανουαρίου διαγνώστηκε ο όγκος στο κεφάλι, λίγο μετά, 14 του μηνός, χειρουργήθηκε. Γλοιοβλάστωμα. Εγχειρίστηκε στην Ελλάδα. Τώρα είναι σταθερή η κατάστασή της. Δεν έφυγα από την πολιτική γιατί δεν μου άρεσε ή μετάνιωσα αλλά για προσωπικούς λόγους. Δεν θα μπορούσα να αφήσω την Αναστασία, τα παιδιά. Περάσαμε πολύ δύσκολα… εισπράξαμε πολλή αγάπη… Ο Γολγοθάς συνεχίζεται…
Ημουν απροετοίμαστη για την αμεσότητα της αφήγησης και τα επί μέρους γεγονότα, το βούρκωμα και τις μικρές παύσεις… Επιστρέφω άτσαλα σε μια αρχική ερώτηση, την οποία είχαμε αφήσει ανολοκλήρωτη.
– Ηρθατε στην Ελλάδα το 1991, την παρακολουθείτε να αλλάζει. Προς ποια κατεύθυνση;
– Η Ελλάδα αρχές του ’90 ήταν πάνω στην ανάπτυξη. Τώρα ποια ανάπτυξη; Να το αναλύσουμε λίγο. Εγώ σήκωνα 200 κιλά και θα πήγαινα στα 210. Ο άλλος δεν έκανε τίποτα. Να πω για το Ολυμπιακό Στάδιο; Είχε 500 υπαλλήλους, έβλεπες τους 30. Οι άλλοι δεν υπήρχαν. Χτυπούσαν την κάρτα το πρωί, μετά έφευγαν και ξαναέρχονταν το μεσημέρι. Αλλά κανένα πρόβλημα. Ηταν όλοι καλά, λεφτά υπήρχαν. Μετά τους Ολυμπιακούς κάτι άρχισε να κλονίζεται αλλά η περίοδος Καραμανλή ήταν πολύ καθησυχαστική. Ακινησία. Τότε ξεκίνησε ο κατήφορος της χώρας. Συμμετείχαμε χωρίς να το θέλουμε. Νομίζαμε ότι έτσι είναι η ζωή, δεν τρέχει τίποτα. Η νεολαία νόμιζε ότι και από την καφετέρια μπορείς να παίρνεις ολυμπιακό μετάλλιο. Και γενικά ότι μπορώ να ζω καλά με μια θέση στο Δημόσιο και να μην κάνω τίποτα.
– Και ύστερα ήρθε ο θυμός…
– Πρώτα θυμός, μετά η σκέψη, μετά καταλαγιάζεις. Εχει καταλαγιάσει πιστεύω, γιατί μεγάλο μέρος του κόσμου καταλαβαίνει ότι δεν υπάρχει άλλη λύση από τη δουλειά.
Η οικογένειά μου πάνω απ’ όλα – Η γυναίκα μου, τα παιδιά μου
– Τι σας οδήγησε στην πολιτική;
– Με είχε τιμήσει η χώρα. Σε αυτήν τη χώρα, θα το ξαναπώ, χρωστάω τα πάντα. Δεν ασχολήθηκα με την πολιτική για να εξαργυρώσω τα μετάλλιά μου. Ο κόσμος το βλέπει. Θεώρησα ότι μέσα από την πολιτική μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα.
– «Βλέπει» ο κόσμος;
– Φυσικά. Υπάρχει λογικός κόσμος. Το είδατε και στο δημοψήφισμα, σε αυτούς που ψήφισαν «ναι».
– Αν ιεραρχούσατε τις προτεραιότητές σας;
– Η οικογένειά μου πάνω απ’ όλα. Η γυναίκα μου, τα παιδιά μου, η Ελένη 21 ετών κάνει μεταπτυχιακό στο Σικάγο, ο Βίκτωρ 18 χρόνων πέρασε στο Γέιλ για πολιτικές επιστήμες, η Μαρία 16 και ο Νικόλας 7. Η Μαρία κάνει κωπηλασία και την πηγαίνω στον Αγιο Κοσμά κάθε μέρα. Θέλω τα παιδιά μου να κάνουν ό,τι δεν είχα τη δυνατότητα να κάνω εγώ. Κλαίω όταν τα βλέπω να προκόβουν. Αυτά είναι τα καλύτερα μετάλλιά μου.
Μετά έρχεται η καριέρα. Οι Αμερικανοί με ζητούν από το 2012. Δεν ήθελα να φύγω όμως από την Ελλάδα. Τώρα, διαπιστώνω εχθρότητα. Πρόσφατα, μας έστειλε η Γενική Γραμματεία Αθλητισμού να αξιολογήσουμε τους καθηγητές φυσικής αγωγής που παίρνουν κάθε χρόνο απόσπαση ως προπονητές στα σωματεία μας. Στείλαμε έξι. Εκοψαν τον πρώτο και τον δεύτερο! Δηλαδή τους άριστους. Αξιολογείς και κόβεις τους δύο καλύτερους; Γιατί; Στη ζωή μου προχώρησα γιατί έλεγα άσε τους μικρούς να γίνονται μικρότεροι και τα άφηνα πίσω μου όλα αυτά. Πρώτη φορά αντιδρώ γιατί ακούσαμε πάρα πολλά όλα αυτά τα χρόνια: «γερμανοτσολιάδες», «στα τέσσερα»… Την εποχή του δημοψηφίσματος είχα δεχθεί επίθεση από λογαριασμούς στο facebook που ανήκαν κατά σειρά σε ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, Χρυσαυγίτες και Αλβανούς.
Τον ρωτώ αν πιστεύει ότι μέσα στην κρίση αναδύεται κάποια νέα πολιτική δύναμη. Μου απαντά ότι: ο «Κυριάκος Μητσοτάκης είναι νέος, δεν λέει “θα” και δίνει την εντύπωση ότι πραγματικά θέλει να αλλάξει τα πράγματα. Βέβαια, για να αλλάξουν, για να μάθουμε να στηρίζουμε την αξιολόγηση και την αρχή ότι “προχωράει ο άξιος”, θέλει χρόνο. Είναι πολλές οι γενιές που μεγάλωσαν με “μαυρογιαλούρους”». Και συμπληρώνει: «Αρκεί να έχει στήριξη από το πολιτικό σύστημα».
– Υπάρχουν οι προϋποθέσεις για σύγκλιση των πολιτικών δυνάμεων;
– Αν δεν υπάρχουν τώρα, πότε; Από το 2010 δεν έχει άλλη λύση η χώρα. Αλλο να βγαίνεις στις πλατείες και να «βαρουφακίζεις», να λες ανέφικτα πράγματα. Κάποιοι έπαιξαν παιχνίδια εις βάρος μας, λέγοντας ότι υπάρχει κι άλλη λύση, ότι όλοι μας χρωστάνε γιατί είμαστε Ελληνες… Σαν εγώ να πηγαίνω να ψωνίσω και να μην πληρώνω λέγοντας «είμαι ο Πύρρος». Είναι ποτέ δυνατόν;
Το ντόπινγκ είναι πρόβλημα που δεν μπορείς εύκολα να αντιμετωπίσεις
Οταν πρωτοήρθε στην Ελλάδα, το ’91, ο Πύρρος Δήμας προσπαθούσε να μη δίνει αφορμή για τίποτε. «Στο λεωφορείο ανέβαζα και τα δύο χέρια μου στις χειρολαβές…», λέει και δεν είναι το μόνο που θυμάται από εκείνη την περίοδο…
– To ’92 στη Βαρκελώνη η κραυγή «Για την Ελλάδα», τι συναισθήματα περιείχε;
– Τότε, προσπαθούσαμε να αποδείξουμε το αυτονόητο: ότι είμαστε Ελληνες. Είχα μπουχτίσει. Τότε, ήρθε η δικαίωση.
– Τότε, ο εκφωνητής, σας αποκαλούσε «the Albanian».
– Να σας πω κάτι; Νομίζω ότι έχουμε κάπως παραχωρήσει τη Β. Ηπειρο στην Αλβανία. Αναφερόμαστε στον Πόντο, στην Κύπρο, για πρώτη φορά ακούστηκε η Β. Ηπειρος στην ελληνική βουλή όταν με είδαν… Με έβλεπαν και θυμήθηκαν.
– Το 2004 είχατε πάει στους Ολυμπιακούς με την προσδοκία χρυσού μεταλλίου;
– Οχι. Ενάμιση μήνα πριν είχα κάνει επέμβαση στο γόνατο. Το ένα μου πόδι είχε αδυνατίσει. Η μηχανική του σώματος, όταν σήκωνα τα βάρη, ήταν εντελώς λανθασμένη. Χτύπησα τον καρπό, έκανα κορτιζόνη, πονούσα, κάλεσα τον γιατρό κάναμε ξυλοκαΐνη. Δοκίμασα το χέρι με 140 κιλά. Δεν πονούσα. Είπα το Σάββατο θα παίξω. Δεν ένιωθα καθόλου το χέρι μου, δεν μπορούσα να το κουμαντάρω.
– Κρεμάσατε τα παπούτσια με θυμό;
– Δεν είχα θυμό αλλά ένα «γαμώτο». Στα 33 μου ήμουν ήδη παππούς για την άρση βαρών. Ημουν χορτασμένος. Εφυγα γεμάτος.
– Το ντόπινγκ και ο ελληνικός πρωταθλητισμός έχουν αποκτήσει στενή σχέση…
– Το ντόπινγκ υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει πάντα. Είναι πρόβλημα το οποίο δεν μπορείς εύκολα να το αντιμετωπίσεις. Οταν ανέλαβα την Ομοσπονδία το 2008 ξεκίνησα να κάνω σεμινάρια με το Κέντρο
Αντιντόπινγκ, στους γονείς και στους προπονητές.
– Παρατηρούμε όλο και πιο συχνά την πορεία από το βάθρο στην αφαίρεση μεταλλίων…
– Ούτε στον εχθρό μου δεν θα το ευχόμουν. Απογοητευόμαστε με κάποιους αθλητές αλλά τουλάχιστον από εδώ και πέρα, όσοι συμμετέχουν, θα ξέρουν ότι άμα κλέψουν θα βρεθούν.
– Γιατί οι ξένοι αθλητές παραδέχονται δημόσια το ντόπινγκ κι εδώ αρχίζουν δικαιολογίες όπως «έπεσε από το μηχανάκι» και άλλα φαιδρά;
– Δεν είναι εύκολο να το παραδεχθείς. Θέλει μαγκιά. Υπάρχουν 10.000 φάρμακα. Τα 5.000 επιτρέπονται, τα 5.000 απαγορεύονται. Είναι επιλογή σου πού θέλεις να πας. Προσωπικά δεν τόλμησα, γιατί μετά δεν θα έπρεπε να αλλάξω χώρα, αλλά πλανήτη. Πρόσεχα πάρα πολύ. Το δωμάτιό μου καθαριζόταν πάντα παρουσία μου, είχα μαζί μου πάντα τη ζάχαρη και τον καφέ μου…
– Υπάρχει δολιοφθορά;
– Μεγάλη. Ο Σαμπάνης, για μένα, είναι 1.000% θύμα δολιοφθοράς.
– Κάπως έτσι διαλύθηκε η ελληνική ομάδα της άρσης βαρών.
– Οχι. Η ελληνική ομάδα διαλύθηκε γιατί η πολιτεία σταμάτησε να χρηματοδοτεί. Το 2008 έπαιρνε 1.800.000 ευρώ, τώρα 320.000 και τα λειτουργικά έξοδα της ομοσπονδίας είναι 225.000 τον χρόνο (υπάλληλοι, γραφεία, γυμναστήρια στα οποία πληρώνουμε ενοίκιο για να κάνουν προπόνηση οι ομάδες). Εχουμε πολλά παιδιά ταλαντούχα τα οποία θα έπρεπε να γυμνάζονται όλα μαζί κάθε μέρα και όχι ο ένας να είναι στα Γιάννενα, ο άλλος στην Αθήνα και ο τρίτος στις Σέρρες… Οταν γυμναζόμουν για παράδειγμα μαζί με τον Κάχι (Καχιασβίλι) κι έβλεπα εκείνον να κάνει ρεκόρ ήθελα κι εγώ… Τραβάει ο ένας τον άλλον. Η εθνική ομάδα αυτό το νόημα έχει.
– Από τους φετινούς ολυμπιονίκες, εσείς προσωπικά, σε ποιον θα δίνατε το χρυσό;
– Στον Γιαννιώτη! Ολοι είναι εξαιρετικοί αθλητές, φυσικά, αλλά ο Γιαννιώτης ξεχωρίζει. Είναι η ευγένειά του; Δεν ξέρω τι να πω. «Εκπέμπει» τον χαρακτήρα του. Πρέπει όμως να πω ότι με τις συνθήκες στη χώρα είναι όλοι για μένα Χρυσοί Ολυμπιονίκες. Τότε, στη δική μας εποχή έρρεε το χρήμα. Κι έτσι πρέπει. Σωστά, όμως, και ελεγχόμενα… Αν δεν στηρίξεις τον αθλητισμό, θα δώσεις αργότερα τα χρήματα αναγκαστικά στην υγεία.
Ενα ευρώ στον αθλητισμό είναι πέντε στην υγεία.
– Εγινε «πάρτι» με τα χρήματα στον αθλητισμό. Το ξέρετε.
– Μα δεν πήγαιναν στον «πραγματικό» αθλητισμό. Μιλούσε λόγου χάρη ο πρωθυπουργός στον Πειραιά ή στη Θεσσαλονίκη, πήγαιναν τα χρήματα αντιστοίχως στα σωματεία και όχι για την ανάπτυξη του αθλητισμού. Ακολουθούσαν άλλες διαδρομές…
– Αισθανθήκατε ποτέ «ήρωας» από τον τρόπο που σας αντιμετώπισαν ή σας υποδέχθηκε η χώρα μετά τις νίκες σας;
– Οχι. Εκανα το χρέος προς τη χώρα μου που ξόδευε για μένα, ήθελα να της το ανταποδώσω. Εχω ζήσει καταπληκτικές στιγμές, μπορείτε να πείτε ότι είμαστε πρότυπο για την κοινωνία αλλά όχι ήρωες… Πρέπει να προσέχουμε την προς τα έξω εικόνα μας πάρα πολύ.
– Αν κρατούσατε ένα μόνο μετάλλιο από όσα έχετε πάρει, ποιο θα επιλέγατε;
– Το χάλκινο της Αθήνας 2004. Πολύ πόνος και στεναχώρια. Δεν έχει την τύχη ο καθένας να αγωνίζεται στη χώρα του.
Η συνάντηση
Πεζοπορώντας, με… κόπο όπως έχω περιγράψει, στο κέντρο του Χαλανδρίου, καταλήξαμε στο «Simple», στην πλατεία Δούρου. Ζήτησα να ανέβουμε στο ήσυχο και φωτεινό πατάρι. Παραγγείλαμε δύο τοστ, ενισχυμένο ο Πύρρος Δήμας, με διπλό τυρί και ζαμπόν, δύο χυμούς πορτοκάλι και έναν καφέ φρέντο, εκείνος. Η απομόνωση δεν κράτησε πολύ. Εσπευσαν δύο κυρίες εκ του εξωτερικού να ζητήσουν φωτογραφία. Μετά, αποκρούσαμε άλλες «επισκέψεις». Το κατάστημα μας κέρασε τιραμισού. Στο θέμα του λογαριασμού ήταν αδιαπραγμάτευτος. Δεν άκουγε κανένα επιχείρημα.
Oι σταθμοί του
1971
Γεννιέται στη Χειμάρρα.
1991
Στις 7 Φεβρουαρίου έρχεται στην Ελλάδα. «Τα δεύτερα γενέθλιά μου», όπως λέει.
1992
Χρυσός Ολυμπιονίκης, Βαρκελώνη.
1994
Πολιτικός γάμος με την Αναστασία Σδούγκου.
1995
Γεννιέται η Ελένη.
1996
Χρυσός Ολυμπιονίκης, Ατλάντα.
1998
Γεννιέται ο Βίκτωρας.
2000
Χρυσός Ολυμπιονίκης, Σίδνεϊ. Γεννιέται η Μαρία.
2004
Αποθέωση στους Ολυμπιακούς της Αθήνας, χάλκινο μετάλλιο.
2009
Γεννιέται ο Νικόλας.
2012
Βουλευτής Επικρατείας με το ΠΑΣΟΚ.
