Αν ο στόχος των ειδών είναι η διαιώνισή τους, τότε γιατί κάποια από αυτά σταματούν να αναπαράγονται χρόνια ή ακόμη και δεκαετίες πριν από το τέλος της ζωής τους;
Οι επιστήμονες φέρεται πως έλυσαν, τουλάχιστον στις φάλαινες, το μυστήριο της εμμηνόπαυσης.
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Nature και βασίζεται στην εξέταση πέντε κητωδών, η εμμηνόπαυση πιθανώς εξελίχθηκε ώστε να επιτρέπει στις φάλαινες να ζουν περισσότερα χρόνια προκειμένου να βοηθούν στην φροντίδα της οικογένειας.
Κοινώς, όπως το θέτουν απλά οι επιστήμονες του πανεπιστημίου του Έξετερ, η εμμηνόπαυση επιτρέπει στις φάλαινες να γίνουν γιαγιάδες για τη φροντίδα των παιδιών τους και το «μπεϊμπισίτινγκ» των εγγονιών τους. Αυτό σημαίνει, όπως υποστηρίζουν, πως κάποια θηλυκά καταλήγουν να ζουν έως τα 80 τους, ενώ τα αρσενικά τους έχουν πεθάνει από τα 40 τους.
«Η εξέλιξη της εμμηνόπαυσης και της μακράς μετα-αναπαραγωγικής ζωής θα μπορούσε να συμβεί μόνον υπό πολύ συγκεκριμένες συνθήκες», όπως σε μια κοινωνική δομή όπου τα θηλυκά βρίσκονται σε «στενή επαφή με τα παιδιά και τα εγγόνια τους», εξηγεί ο Ντάρεν Κροφτ, καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Έξετερ και επικεφαλής του Κέντρου Ερευνών για τις Φάλαινες.
«Αυτό που έγινε σ’αυτήν την έρευνα ήταν να χρησιμοποιηθεί μια πραγματικά ισχυρή μέθοδος, η συγκριτική μέθοδος, κατά την οποία εξετάστηκαν είδη οδοντοτών φαλαινών (ή οδοντοφόρων, όσες δηλαδή έχουν δόντια και κυνηγούν τη λεία τους, σε αντίθεση με τις μπαλενοφόρες) που περνούν εμμηνόπαυση συγκρινόμενα με είδη που δεν περνούν», σημειώνει η Ρεμπέκα Σίαρ, δημογράφος στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου – η οποία δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη.
Τα είδη φάλαινας με εμμηνόπαυση που μελετήθηκαν ήταν η φάλαινα-πιλότος, η μπελούγκα, η όρκα, η ψευδόρκα και η φάλαινα-μονόκερος (narwhal).
Σύμφωνα με την έρευνα, η «εμμηνόπαυση στα αρσενικά» δεν εξελίχθηκε με τον ίδιο τρόπο, καθώς οι αρσενικές φάλαινες δεν ανήκουν στην ίδια κοινωνική ομάδα με τα παιδιά ή τα εγγόνια τους.
«Οπότε (τα αρσενικά) δεν έχουν στην πραγματικότητα την ευκαιρία να παρέχουν μέχρι αργά στη ζωή τους βοήθεια στην οικογένειά τους, συνεπώς η εξέλιξη τα ευνόησε να συνεχίσουν να αναπαράγονται μέχρι το τέλος της ζωής τους» σημειώνει ο Κροφτ.
Τα ευρήματα της έρευνας ενισχύουν μια χρόνια θεωρία, τη λεγόμενη «υπόθεση της γιαγιάς» σε κάποια είδη θηλαστικών, κατά την οποία τα μεγαλύτερα σε ηλικία θηλυκά «παραιτούνται» από την αναπαραγωγική διαδικασία για να συμβάλλουν στην ανατροφή των εγγονιών τους.
«Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε την εξέλιξη οποιουδήποτε γνωρίσματος των ειδών επειδή δεν υπάρχει μηχανή του χρόνου», εξηγεί η Σίαρ που έχει πραγματοποιήσει έρευνα για την «υπόθεση της γιαγιάς» σε ανθρώπους στη Γκάμπια, διαπιστώνοντας ότι τα παιδιά που είχαν μια γιαγιά από τη μητέρα τους στη ζωή τους είχαν καλύτερη ανατροφή και υψηλότερο ποσοστό επιβίωσης.
Πηγή: Washington Post/SkyNews
