Αν κάποιος επιστήμονας επιθυμούσε να διερευνήσει τους μηχανισμούς ντροπής των ανθρώπων, τότε η βιντεοσκόπηση εφήβων να τραγουδούν το «Let it Go» από την ταινία «Frozen» και η αναπαραγωγή αυτών των βίντεο, αναμφίβολα, θα αποτελούσε ένα ιδανικό μοντέλο πειραματισμού.
Αυτό σκέφτηκαν, λοιπόν, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Αμστερνταμ οι οποίοι κάλεσαν δεκάδες νεαρούς εθελοντές στο εργαστήριό τους χωρίς να τους ενημερώσουν για το τι επρόκειτο να ακολουθήσει.
Μόλις οι εθελοντές συγκεντρώθηκαν στον χώρο, κλήθηκαν ενώπιον μιας κάμερας, και χωρίς να έχουν τη δυνατότητα δεύτερης δοκιμής, να ερμηνεύσουν το χαρακτηριστικό τραγούδι από την παιδική ταινία «Ψυχρά κι Ανάποδα» ή και άλλες παραπλήσιες μουσικές επιλογές, την ώρα που οι επιστήμονες κατέγραφαν την εγκεφαλική τους δραστηριότητα μέσω ενός σαρωτή.
Μέσω αυτού του «τεχνητού εξευτελισμού», όπως τον χαρακτηρίζει περιπαικτικά δημοσίευμα του Guardian, σκοπός του πειράματος ήταν να διερευνηθεί ο μηχανισμός μέσω του οποίου ο εγκέφαλος δίνει την εντολή που προκαλεί το λεγόμενο «κοκκίνισμα» ντροπής, της πιο «ανθρώπινης από όλες τις εκφράσεις», σύμφωνα με τον Δαρβίνο.
Σύμφωνα με δημοσίευμα του Guardian, υπάρχουν δύο βασικές επιστημονικές θεωρίες που εξηγούν το «κοκκίνισμα» που προκαλείται συχνά στα μάγουλα των ανθρώπων. Η πρώτη θεωρία που αποδίδεται στον Δαρβίνο υποστηρίζει πως οι άνθρωποι «κοκκινίζουν» όταν σκέφτονται το πώς φαίνονται στον εξωτερικό κόσμο. Η άλλη θεωρία υποστηρίζει κάτι πιο απλό: ότι το «κοκκίνισμα» αποτελεί μια αυθόρμητη αντίδραση όταν ο άνθρωπος αισθάνεται εκτεθειμένος.
Η Μιλίτσα Νίκολιτς, επικεφαλής της έρευνας, επικεντρώθηκε ακριβώς στην προσπάθεια απάντησης αυτού του διλήμματος. Αφού η ομάδα ερευνητών ανάρτησε διαφημιστικό μήνυμα στο οποίο καλούσε νέους ανθρώπους να λάβουν μέρος στην έρευνα –χωρίς να δίνονται περισσότερες πληροφορίες για το περιεχόμενό της– περίπου 60 ενδιαφερόμενοι, ηλικίας από 16 έως 20 ετών, παρουσιάστηκαν. Σημειώνεται ότι το πείραμα επικεντρώθηκε κατά κύριο λόγο σε γυναίκες.
Στην πρώτη τους επίσκεψη στο εργαστήριο ζητήθηκε από κάθε εθελοντή να ερμηνεύσει ένα τραγούδι την ώρα που μια κάμερα τον βιντεοσκοπούσε. Οι επιλογές των τραγουδιών για αυτό το καραόκε-πείραμα περιελάμβαναν, μεταξύ άλλων, το «Let It Go», το «Hello» της Αντέλ και το «All I Want for Christmas Is You», τραγούδια που κατά γενική ομολογία θεωρούνται δύσκολα στην ερμηνεία, γεγονός που θα αύξανε τα επίπεδα «ντροπής» των συμμετεχόντων.
Μία εβδομάδα αργότερα, οι εθελοντές επέστρεψαν στον εργαστήριο αυτή τη φορά για να παρακολουθήσουν τις ερμηνείες τους μαζί με άλλους, την ώρα που οι ειδικοί παρακολουθούσαν τις αντιδράσεις τους μέσω σαρωτών εγκεφάλου που τους είχαν τοποθετήσει. Ταυτόχρονα, είπαν στους εθελοντές ότι την ίδια στιγμή παρακολουθούν κι άλλα άτομα την ερμηνεία τους.
Οπως ήταν αναμενόμενο, οι συμμετέχοντες «κοκκίνιζαν» περισσότερο όταν παρακολουθούσαν τις δικές τους ερμηνείες και όχι τις ερμηνείες των άλλων συμμετεχόντων. Η ανάλυση, όμως, από τις σαρώσεις των ειδικών φαίνεται πως συγκρούεται με τη δαρβινική προσέγγιση.
Συγκεκριμένα, το «κοκκίνισμα» φαίνεται πως συνδέεται με την αυξημένη δραστηριότητα στην παρεγκεφαλίδα. Μια δραστηριότητα που, σύμφωνα με τους ερευνητές, σχετίζεται με τη συναισθηματική διέγερση και αναδεικνύει ότι οι άνθρωποι έδιναν μεγάλη προσοχή στη δική τους απόδοσή. Τίποτα, όμως, στις σαρώσεις δεν έδειχνε ότι οι εθελοντές σκέφτονταν το πώς θα μπορούσαν να τους κρίνουν οι άλλοι, όπως συνοπτικά υποστηρίζει η «δαρβινική» προσέγγιση.
«Το “κοκκίνισμα” μπορεί να προέρχεται απλώς από την έκθεση», δήλωσε η Νίκολιτς. «Εκείνη την πολύ μικρή σε διάρκεια στιγμή ίσως δεν σκέφτεσαι το πώς φαίνεσαι στους άλλους. Νομίζω ότι η αντίδραση αυτή είναι πιο αυθόρμητη από ό,τι λέει η θεωρία», σχολιάζει.
Πηγή: Guardian
