Σημαντικές είναι οι αλλαγές που επέρχονται στον ανθρώπινο εγκέφαλο, σύμφωνα με έρευνα επιστημόνων από την Καλιφόρνια, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, παρακολούθησαν με μαγνητικές τομογραφίες την εξέλιξη του εγκεφάλου μιας γυναίκας καταγράφοντας για πρώτη φορά τις αλλαγές αυτές.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο Nature Neuroscience. Οι μαγνητικές τομογραφίες πραγματοποιούνταν κάθε λίγες εβδομάδες, ξεκινώντας πριν από τη σύλληψη του εμβρύου μέχρι και δύο χρόνια μετά τον τοκετό, καταγράφοντας εκτεταμένη αναδιοργάνωση του εγκεφάλου της μητέρας. Κάποιες από τις αλλαγές διήρκεσαν μικρό χρονικό διάστημα, κάποιες άλλες όμως, χρόνια.
Η έρευνα ανοίγει τον δρόμο για να κατανοήσουν οι επιστήμονες πώς λειτουργεί ο γυναικείος εγκέφαλος κατά την εγκυμοσύνη, ενώ οι επιστήμονες προσπαθούν μέσω μαγνητικών τομογραφιών σε άλλες εγκύους να συγκεντρώσουν πληροφορίες για τους κινδύνους της επιλόχιας κατάθλιψης, πώς συνδέεται η προεκλαμψία με την άνοια και γιατί η εγκυμοσύνη μπορεί να μειώσει τις ημικρανίες και τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας.
Οι επιστήμονες έκαναν 26 τομογραφίες σε μια υγιή 38χρονη, η οποία έμεινε έγκυος μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης, ενώ έκαναν και αιματολογικές εξετάσεις για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη των ορμονών στον οργανισμό της.
Τα δεδομένα άλλαζαν από εβδομάδα σε εβδομάδα
Το πιο προφανές ήταν η σταθερή μείωση της φαιάς ουσίας σε όλη την εγκυμοσύνη και μια παροδική αύξηση της νευρωνικής συνδεσιμότητας στο τέλος του δεύτερου τριμήνου της εγκυμοσύνης.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Εμιλι Τζέικομπς, ερευνήτρια του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, «ο εγκέφαλος της μητέρας υφίστατο μια “χορογραφημένη” αλλαγή κατά τη διάρκεια της κύησης και τελικά καταφέραμε να την παρατηρήσουμε σε πραγματικό χρόνο».
Η επικεφαλής συγγραφέας της έρευνας, Λόρα Πρίτσετ, και οι συνεργάτες της περιγράφουν στη μελέτη τους πώς οι ορμόνες που εκτοξεύονται στα ύψη, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, προκαλούν σημαντικές φυσιολογικές αλλαγές στην εγκυμοσύνη, επηρεάζοντας το πλάσμα του αίματος, τον μεταβολισμό, την κατανάλωση οξυγόνου και την ανοσία. Οι ίδιες αυτές ορμόνες αναπλάθουν και τον εγκέφαλο.
Μείωση όγκου της φαιάς ουσίας
Η δρ Ελίζαμπεθ Κράστιλ, η οποία ήταν το υποκείμενο της έρευνας και έφερε στον κόσμο ένα υγιές αγόρι, που δέχθηκε να υποβληθεί σε όλες αυτές τις εξετάσεις, εξήγησε ότι όλο αυτό ήταν «πολύ έντονο», αλλά η ίδια δεν διαπίστωσε κάτι διαφορετικό στη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
«Πολύ μιλούν για τον “εγκέφαλο της μαμάς” και τέτοια πράγματα, και πραγματικά δεν βίωσα τίποτα τέτοιο».
Οι μαγνητικές τομογραφίες έδειξαν εκτεταμένη μείωση του όγκου της φαιάς ουσίας και πάχυνσή της, ιδιαίτερα σε περιοχές που συνδέονται με την κοινωνική γνωσιακή ικανότητα. Η μικροδομή της λευκής ουσίας, που είναι μέτρο της συνδεσιμότητας του εγκεφάλου, αυξήθηκε στο μέγιστο στο τέλος του δεύτερου τριμήνου της εγκυμοσύνης πριν μειωθεί και πάλι. Το εγκεφαλονωτιαίο υγρό και οι κοιλότητες του εγκεφάλου, που είναι γνωστές ως κοιλίες, επεκτάθηκαν και οι δύο. Οι επιστήμονες συνέδεσαν αυτές τις αλλαγές με την αύξηση των επιπέδων των ορμονών.
«Μερικές φορές οι άνθρωποι ανατριχιάζουν όταν ακούν ότι ο όγκος της φαιάς ουσίας μειώνεται στην εγκυμοσύνη», αναφέρει η Εμιλι Τζέικομπς. «Αυτή η αλλαγή πιθανώς αντανακλά τη λεπτή ρύθμιση των νευρωνικών κυκλωμάτων, δεν έχει καμία σχέση με την αραίωση του εγκεφαλικού φλοιού που παρατηρείται στην εφηβεία».
Η έρευνα δεν μπορεί να εξηγήσει συμπεριφορές ή συναισθήματα που εμφανίζονται στη διάρκεια της εγκυμοσύνης, όταν παράγοντες πέρα από τις ορμόνες παίζουν τον δικό τους ρόλο. Αλλά κάποιες αλλαγές στον εγκέφαλο παρέμεναν εκεί ακόμη και δύο χρόνια μετά τον τοκετό, υποδεικνύοντας κυτταρικές αλλαγές.
Σύμφωνα με τη Ελίζαμπεθ Κράστιλ, αυτή η μελέτη «δημιουργεί περισσότερα ερωτήματα από αυτά στα οποία απαντάει. Μόλις που αρχίσαμε να σκαλίζουμε την επιφάνεια».
Πηγή: The Guardian / Nature Neuroscience
