Οι βοτανολόγοι κατάφεραν να επαναφέρουν στη ζωή ένα προ πολλού εξαφανισμένο είδος δέντρου χάρη σε ένα σπόρο 1.000 ετών που είχαν βρει σε σπηλιά στην έρημο της Ιουδαίας τη δεκαετία του 1980.
Σύμφωνα με τους ερευνητές που συμμετείχαν στο εγχείρημα, από το δέντρο αυτό πιθανώς παραγόταν ένα θεραπευτικό βάλσαμο, το οποίο αναφέρεται στη Βίβλο και σε άλλα αρχαία κείμενα.
Ο σπόρος είχε εντοπιστεί κατά τη διάρκεια αρχαιολογικής ανασκαφής στην περιοχή Γουάντι ελ-Μακούκ, βορείως της Ιερουσαλήμ, με τους ερευνητές τότε να κρίνουν πως βρισκόταν σε άριστη κατάσταση. Ωστόσο, οι επιστήμονες της πρόσφατης έρευνας δεν ήταν σε θέση να ταυτοποιήσουν το είδος του δέντρου από έναν και μόνο σπόρο του.
Έτσι, πριν από πάνω από 10 χρόνια, η ομάδα, με επικεφαλής της δρ. Σάρα Σάλον, φύτεψε τον σπόρο για να διαπιστώσει την ταυτότητά του.
Σύμφωνα με τη Σαλόν, από το δέντρο αυτό πιθανόν προέρχεται το βιβλικό «τσόρι», ένα φαρμακευτικό εκχύλισμα που συνδέεται με την ιστορική περιοχή της Γαλαάδ, βορείως της Νεκράς Θάλασσας, στην κοιλάδα του Ιορδάνη.
Τα ευρήματα των επιστημόνων, τα οποία περιγράφονται σε μελέτη που δημοσιεύθηκε τον Σεπτέμβριο στο περιοδικό Communications Biology, ξεκλειδώνουν μερικά από τα μυστικά γύρω από την προέλευση αυτού του αινιγματικού δείγματος, το οποίο η Σαλόν ονόμασε «Sheba».
Αγνωστο γενετικό αποτύπωμα
Για να φυτρώσει το δείγμα, οι επιστήμονες μούλιαξαν τον μυστηριώδη σπόρο της ερήμου της Ιουδαίας σε νερό με ορμόνες και λίπασμα προτού τον φυτέψουν σε μια γλάστρα με αποστειρωμένο χώμα. Επρόκειτο για μία τεχνική που είχε εφαρμοστεί προηγουμένως σε σπόρους χουρμαδιάς, ηλικίας 2.000 ετών.
«Μετά από περίπου 5,5 εβδομάδες, έσκασε αυτό το ωραίο βλαστάρι»περιγράφει η Σαλόν.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές με τη χρήση ραδιοχρονολόγησης σε οργανική ύλη, κατάφεραν να καθορίσουν την ηλικία του δείγματος, μεταξύ 993 και 1202 μ.Χ.
Γρήγορα το δέντρο άρχισε να βγάζει φύλλα. Η Σαλόν άρχισε να μοιράζεται φωτογραφίες του δέντρου με βοτανολόγους από όλο τον κόσμο, ακούγοντας απόψεις και προτάσεις. Ένας ειδικός υποστήριξε πως ανήκε στο γένος Commiphora – που περιλαμβάνει 200 είδη δέντρων που απαντώνται κυρίως στην Αφρική, τη Μαδαγασκάρη και την Αραβική Χερσόνησο.
Στη συνέχεια, η Σαλόν μοιράστηκε ένα δείγμα από το φύλλο με την συν-συγγραφέα της μελέτης Dr. Άντρια Γουίκς, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα βιολογίας του Πανεπιστημίου George Mason στο Fairfax της Βιρτζίνια, η οποία με τη σειρά της προχώρησε στην αλληλούχιση DNA, επιβεβαιώνοντας πως όντως ανήκε στην οικογένεια Commiphora. Πλην όμως, το δείγμα που είχε στα χέρια της δεν ταίριαζε με κανένα από τα ήδη γνωστά και καταγεγραμμένα είδη.
Με το μοναδικό γενετικό του αποτύπωμα, το άγνωστο είδος Commiphora πιθανότατα ήταν εξαφανισμένο και κάποτε ενδημικό στην περιοχή γύρω από την έρημο της Ιουδαίας, σύμφωνα με τη μελέτη.
Παρόλα αυτά, το δέντρο που πλέον μετρά πάνω από 14 χρόνια ζωής και 3 μέτρα ύψους, δεν έχει ανθίσει ούτε καρποφορήσει. Σύμφωνα με τη μελέτη, χωρίς αυτά τα εύκολα διακριτά χαρακτηριστικά, δεν είναι εφικτή η ταυτοποίησή του με πλήρη βεβαιότητα.
Βιβλικές καταβολές;
Βάσει ιστορικών στοιχείων, η Σαλόν πίστευε πως από το δέντρο αυτό ίσως προερχόταν το θρυλικό «Ιουδαϊκό Βάλσαμο» ή «Βάλσαμο της Γαλαάδ», μια αρωματική θεραπευτική ρητίνη, περιζήτητη τον καιρό εκείνο, που αναφερόταν και στις Γραφές.
«Το φυτέψαμε το 2010 (και) τώρα είναι 2024. Γιατί περιμέναμε τόσο για να δημοσιεύσουμε την έρευνα; Επειδή ήθελα να βεβαιωθώ ότι δεν ήταν το βαλσάμο της Ιουδαίας. Και πώς θα μπορούσα να το ξέρω οριστικά αυτό; Μυρίζοντας το», δήλωσε η Σαλόν.
Ωστόσο, το δέντρο, το οποίο συγγενεύει με το δέντρο της σμύρνας που φημίζεται για τη ρητίνη του, δεν ανέδιδε καμία μυρωδιά. Όταν το φυτό μεγάλωσε περισσότερο, σε ηλικία περίπου 3 ετών, η ομάδα πραγματοποίησε φυτοχημική ανάλυση στη ρητίνη, τα φύλλα και τα κλαδιά του για να ανιχνεύσει αρωματικές ενώσεις, όπως αυτές που βρίσκονται στο μύρο. Ωστόσο, δεν υπήρχαν, σύμφωνα με τη Σαλόν.
Αντ’αυτών, η ομάδα εντόπισε κάποιες ενώσεις γνωστές για την ιατρική τους χρήση, μεταξύ αυτών και των λεγόμενων «guggulterols» – που έχουν ταυτοποιηθεί από τη ρητίνη του συγγενικού είδους δέντρου Commiphora wightii πως διαθέτουν πιθανές αντικαρκινικές ιδιότητες, σημειώνεται στη μελέτη.
«Βάσει όλων αυτών, δεν πρόκειται για το βάλσαμο της Ιουδαίας, αλλά και κοντινό του “ξάδερφο” και ένα από τα μη αρωματικά είδη μύρου» σημειώνει η Σαλόν.
Λόγω της παρουσίας αυτών των θεραπευτικών ενώσεων, η Σαλόν και οι συνάδελφοί της κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το δέντρο μπορεί να ήταν η πηγή ενός φαρμακευτικού βάλσαμου, γνωστού ως tsori, το οποίο αναφέρεται επίσης σε ιστορικά κείμενα.
Πηγή: CNN
