Η διαστημική αμυντική κούρσα που θα αποτρέψει έναν ρεαλιστικό «Αρμαγεδδώνα», σώζοντας την ανθρωπότητα από τη μοίρα των δεινοσαύρων, βρίσκεται από χθες σε πλήρη εξέλιξη.
Ονομάζεται Ήρα (Hera) και είναι το διαστημικό σκάφος που εκτόξευσε χθες, Δευτέρα η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) μέσω του πυραύλου Falcon 9 της SpaceX, από το ακρωτήριο Κανάβεραλ.
Watch Falcon 9 launch the @ESA Hera mission to orbit https://t.co/ybYAaCwfab
— SpaceX (@SpaceX) October 7, 2024
Το Hera θα ταξιδεύει για πάνω από ένα χρόνο ώστε να φτάσει τον αστεροειδή Δίμορφο (Dimorphos) με απώτερο στόχο παράσχει σημαντικές πληροφορίες για μελλοντικές αποστολές εκτροπής αστεροειδών και τη διερεύνηση της γεωφυσικής των αστεροειδών, του σχηματισμού του ηλιακού συστήματος και των εξελικτικών διαδικασιών του.
Το εγχείρημα Dart
Ο Δίμορφος, δορυφόρος του (πολύ μεγαλύτερου, διαμέτρου 780 μέτρων) αστεροειδούς Διδύμου, έχει διάμετρο 160 μέτρων και βρίσκεται σε απόσταση περίπου 11 εκατομμυρίων χιλιομέτρων από τη Γη. Το 2022, διαστημόπλοιο Dart της NASA προσέκρουσε σκόπιμα πάνω του ώστε να εκτρέψει την πορεία του με τη δύναμη της κινητικής ενέργειας, σε μία αποστολή άνευ προηγουμένου που είχε σκοπό η ανθρωπότητα να μάθει πώς θα προστατευτεί από δυνητική μελλοντική υπαρξιακή απειλή γι’ αυτή.
Η πρόσκρουση αυτή, που εκτόξευσε τόνους βραχωδών υλικών στο Διάστημα, άλλαξε και την τροχιακή πορεία του Δίμορφου γύρω από τον Δίδυμο, μετατρέποντάς τη σε ελλειπτική από κυκλική, αλλά και τον χρόνο πλήρους τροχιάς – που πλέον διαρκεί 11 ώρες, 22 λεπτά και τρία δευτερόλεπτα, κατά 33 λεπτά και 15 δεύτερα λιγότερο απ’ ό,τι πριν από τη σύγκρουση.
Οι επιστήμονες κατάφεραν να αποδείξουν πως είναι εφικτή η εκτροπή πορείας ενός ουράνιου αντικειμένου για λόγους «πλανητικής άμυνας» και προστασίας της Γης. Ωστόσο, πλέον, φιλοδοξούν να μάθουν ποιες ήταν οι αλλαγές που προκλήθηκαν από την πρόσκρουση στον Δίμορφο. Έτσι, μόλις το Ήρα φθάσει τον αστεροειδή, στα τέλη του 2026, θα πραγματοποιήσει έρευνα επιτόπου για να προσδιορίσει τι ακριβώς συνέβη μετά την εκρηκτική πρόσκρουση του DART στον Δίμορφο και να χαρτογραφήσει τη δομή του.
Με τη χρήση των μικροδορυφόρων του και αισθητήρων, θα αξιολογήσει μια σειρά από μεταβολές, από τις ρωγμές στην επιφάνεια του αστεροειδούς έως τη σύνθεση της πλανητικής σκόνης που αιωρείται στο σημείο.
Σχέδιο πλανητικής άμυνας
Όλα αυτά αποτελούν μέρος της προετοιμασίας της ανθρωπότητας, έως το 2030, για την αντιμετώπιση ενός δυνητικά ολέθριου για τη ζωή αστεροειδούς – όπως του Τσιξουλούμπ (Chicxulub) που πριν από 66 εκατομμύρια χρόνια προσέκρουσε στη χερσόνησο Γιουκατάν του Μεξικού, προκαλώντας μία mega-έκρηξη 100 εκατομμυρίων μεγατόνων, έναν χειμώνα διαρκείας και τον αφανισμό των δεινοσαύρων ως είδους.
«Δεν είναι ένας αφηρημένος κίνδυνος με τον οποίο βρισκόμαστε αντιμέτωποι, αλλά μια πραγματικότητα» σημειώνει ο Ρολφ Ντένσινγκ της ESA, που διευθύνει τις επιχειρήσεις της διαστημικής υπηρεσίας και παρακολούθησε την εκτόξευση από το κέντρο του Ντάρμσταντ στη νότια Γερμανία. «Η Γη μας βομβαρδίζεται από αντικείμενα» προσθέτει.
Υπάρχουν περί τα 36.000 αντικείμενα με διάμετρο άνω των 100 μέτρων στη βάση δεδομένων αστεροειδών της ESA – εκ των οποίων τα 1.668 βρίσκονται στη λίστα της μη μηδενικής πιθανότητας πρόσκρουσης στη Γη. Κάποια από αυτά θεωρείται πως πρέπει να εξακολουθήσουν να παρακολουθούνται, αν και προσώρας κανένα δεν είναι σε θέση να αφανίσει είδη.
Αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να εφησυχάζουμε, λένε οι επιστήμονες.
Η απροσδόκητη άφιξη ενός μετεωρίτη πάνω από το Τσελιάμπινσκ της Ρωσίας το 2013 τραυμάτισε περίπου 1.000 άτομα. Ο μετεωρίτης είχε διάμετρο μόλις 18 μέτρα. Αν κάτι ελάχιστα μεγαλύτερο έπληττε το κέντρο του Παρισιού, του Λονδίνου ή του Βερολίνου, ο αντίκτυπος θα ήταν ολέθριος. Το Chicxulub είχε διάμετρο 10 – 15 χιλιόμετρα, εξού και η κοσμογονική καταστροφή που επέφερε στον πλανήτη.
Οι ειδικοί φιλοδοξούν πως το Ήρα, που πήρε το όνομά του από τη θεά του γάμου της ελληνικής μυθολογίας, θα είναι το πρώτο βήμα για να αποτρέψει έναν τέτοιο κίνδυνο.
Μέχρι σήμερα, ο μεγαλύτερος χρονικός ορίζοντας προειδοποίησης που είχαν στη διάθεσή τους οι επιστήμονες λόγω ενός αστεροειδούς, ήταν περίπου 10 ώρες, λέει ο Χόλγκερ Κραγκ, από την Υπηρεσία Διαστημικών Θραυσμάτων της ESA στο Ντάρμσταντ. Ο χρόνος αυτός ούτε κατά διάνοια δεν επαρκεί για την εκκένωση μιας πόλης, πόσο μάλλον τη χάραξη σχεδίου «αντεπίθεσης».
Μέχρι το 2030, στόχος των διαστημικών υπηρεσιών είναι να αυξηθεί η περίοδος προειδοποίησης σε τρεις εβδομάδες με την κατασκευή τριών ειδικών τηλεσκοπίων που θα μπορούν να σαρώνουν συνεχώς το σύμπαν για την κίνηση των ουράνιων αντικειμένων που πλησιάζουν επικίνδυνα τη Γη. Ένα από αυτά έχει ήδη χρηματοδοτηθεί και θα λειτουργήσει το επόμενο έτος στην Ιταλία, ένα δεύτερο στη Χιλή και ένα τρίτο στην Αυστραλία, δήλωσε ο Κραγκ.
Το παγκόσμιο αυτό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης θα μπορούσε τελικά να ενισχυθεί με δορυφόρους-παρατηρητές στο διάστημα, διευρύνοντας την περιοχή επιτήρησης και προσφέροντας πολύ μεγαλύτερο χρόνο προειδοποίησης για την προετοιμασία ενόψει μιας πραγματικής απειλής.
Το επόμενο βήμα
Ο επόμενος στόχος είναι η υλοποίηση μιας άλλης αποστολής με την ονομασία Rapid Apophis Mission for Space Safety (RAMSES).
Αν η RAMSES υπερκεράσει τα προσκόμματα χρηματοδότησής της και υλοποιηθεί (όταν ο αστεροειδής Άποφις, από τον Αιγύπτιο θεό του χάους, πλησιάζει τη Γη, το 2029), θα κληθεί να υπολογίσει πώς η βαρύτητα της Γης επηρεάζει την τροχιά του αστεροειδούς.
Παρότι ο Άποφις δεν αποτελεί ανησυχία αυτή τη στιγμή, θα μπορούσε να είναι κάτι που πρέπει να προσέξουμε στο μέλλον, δήλωσε ο Κραγκ, οπότε το να τον γνωρίσουμε τώρα είναι χρήσιμο για οποιαδήποτε μελλοντική αποστολή για την εκτροπή του.
Πηγή: Politico, NewScientist
