ΒΕΡΝΗ. Τέλος στη διένεξη γύρω από τη χρονολόγηση της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης προσπαθεί να δώσει νέα διεθνής επιστημονική μελέτη, υπό την αιγίδα του Ομοσπονδιακού Ινστιτούτου Δασολογίας της Ελβετίας. Η σημαντική έρευνα καταλήγει ότι η έκρηξη σημειώθηκε πριν από 3.600 χρόνια, μέσα στον 16ο αι. π.Χ. και όχι έναν αιώνα νωρίτερα, όπως υποστηρίζουν άλλοι ερευνητές. Η διάκριση, παρότι ακούγεται ασήμαντη στους αδαείς, έχει ιδιαίτερη αξία για τη χρονολόγηση και κατανόηση της ανάπτυξης των πολιτισμών της μεσογειακής λεκάνης.
Από τη δεκαετία του 1980, πολλές μελέτες υποστηρίζουν πως το ηφαίστειο της Σαντορίνης δεν εξερράγη τον 16ο αιώνα π.Χ., όπως όλοι πίστευαν μέχρι τότε, αλλά τον 17ο αιώνα. Αν η χρονολόγηση αυτή επιβεβαιωνόταν, η ιστορία των πολιτισμών της Ανατολικής Μεσογείου θα έπρεπε να γραφτεί εξαρχής. Πρόσφατα, μελέτη Δανών επιστημόνων εφάρμοσε τη μέθοδο της ραδιοχρονολόγησης με άνθρακα 14 σε τμήματα ελιάς από την εποχή της έκρηξης, για να αποφανθεί ότι αυτή συνέβη τον 17ο αιώνα πΧ.
Η μέθοδος της ραδιοχρονολόγησης, όμως, δεν προσφέρει αξιόπιστα αποτελέσματα, όπως έδειξε στην παρούσα έρευνά της, η ομάδα Ελβετών και άλλων επιστημόνων. Στη δημοσίευσή τους στην επιστημονική επιθεώρηση Antiquity, ο επικεφαλής της ομάδας, καθηγητής Πάολο Κερουμπίνι, έδειξε ότι η χρήση άνθρακα 14 για τη χρονολόγηση απολιθωμένων κλαδιών ελιάς, που βρίσκονταν κάτω από τις στάχτες του ηφαιστείου, δεν παράγει ακριβή αποτελέσματα.
«Η μελέτη τέτοιων κοματιών ξύλου έχει νόημα μόνο εάν μπορούμε να αποδείξουμε με βεβαιότητα ότι τα δέντρα αυτά ήταν εν ζωή τη στιγμή της έκρηξης. Στη μεσογειακή λεκάνη, όμως, πολλά ελαιόδεντρα διατηρούν τα νεκρά κλαδιά τους για δεκαετίες», εξηγεί ο δρ Κερουμπίνι. Η χρήση του άνθρακα 14 πρέπει να γίνει με ιδιαίτερη προσοχή, για να αποκλεισθούν ενδεχόμενα σφάλματα.
Οι αποκλίσεις αυτές, που σημειώνονται σε ακόμη μεγαλύτερο βαθμό στη μέθοδο της δενδροχρονολόγησης, της «ανάγνωσης» δηλαδή των δακτυλίων στους κορμούς των δέντρων, έπεισαν την ομάδα του δρος Κερουμπίνι να υιοθετήσει την εκτίμηση της έκρηξης του 16ου αιώνα.
Η αναξιοπιστία αυτή των δακτυλίων οφείλεται στην κλιματική ιδιαιτερότητα της Νότιας Μεσογείου, με τους ήπιους χειμώνες και τα θερμά καλοκαίρια, που παράγουν παραπλανητικούς «ψευδο-δακτύλιους» στους κορμούς των ελαιόδεντρων. Τη σύγχυση που προκαλούν οι ψευδο-δακτύλιοι διαπίστωσε ο ίδιος ο δρ Κερουμπίνι, εξασφαλίζοντας αποκλίνουσες εκτιμήσεις από δέκα ειδικούς, στους οποίους παρουσίασε τα ίδια δείγματα κορμών.
