Για πρώτη φορά στην Ιστορία οι επιστήμονες κατάφεραν να κατασκευάσουν αυτό που ονομάσαν «Αλτσχάιμερ στο πιάτο» ή, καλύτερα, στο «τρυβλίο Πέτρι». Στην ουσία οι ερευνητές δημιούργησαν εργαστηριακά εγκεφαλικά κύτταρα που φέρουν τις χαρακτηριστικές δομές της εκφυλιστικής νόσου του εγκεφάλου επιλύοντας ένα θεμελιώδες πρόβλημα της έρευνας στον τομέα, που είναι η μελέτη της νόσου και η πειραματική εφαρμογή των φαρμάκων που στοχεύουν στη θεραπεία της. Μέχρι σήμερα το καλύτερο επί του οποίου μπορούσαν να ελπίζουν ότι θα μελετήσουν οι ερευνητές ήταν πειραματόζωα τα οποία είχαν εμφανίσει μια ατελή μορφή της νόσου.
Κλειδί της επιτυχίας της τελευταίας έρευνας, εξηγεί ο συντονιστής της έρευνας Ρούντολφ Ε. Τάνζι του Γενικού Νοσοκομείου της Βοστώνης, ήταν η πρόταση του ερευνητή Ντου Γέον Κιμ να αναπτυχθούν ανθρώπινα εγκεφαλικά κύτταρα σε γέλη όπου και θα σχημάτιζαν κυκλώματα όπως ο πραγματικός εγκέφαλος. Οι επιστήμονες τοποθέτησαν στους νευρώνες τα γονίδια που ευθύνονται για την εμφάνιση της νόσου Αλτσχάιμερ. Ετσι εντός μερικών ημερών είδαν να δημιουργούνται στο εργαστηριακό δισκάριο οι πλάκες αμυλοειδούς και τα χαρακτηριστικά «κουβάρια» που αποτελούν και τις υπογραφές της νόσου.
Προφανώς το εργαστηριακό δισκάριο πόρρω απέχει από το να είναι προσομοίωση του εγκεφάλου, αφού λείπουν διάφορα συστατικά στοιχεία που συμβάλλουν στην εμφάνιση της νόσου, όπως ανοσοκύτταρα, αλλά αποτελεί μια σημαντική πρόοδο στο πεδίο της έρευνας για την ασθένεια. Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature. Ο δρ Τάνζι πρόκειται τώρα να ξεκινήσει ένα φιλόδοξο πρόγραμμα για τη δοκιμή 1.200 φαρμάκων κατά του Αλτσχάιμερ, τα οποία ήδη βρίσκονται στην αγορά, και πέντε χιλιάδων πειραματικών σκευασμάτων που έχουν ήδη ολοκληρώσει την πρώτη φάση έρευνας.
Κάτι τέτοιο δεν ήταν δυνατό να συμβεί με τα πειραματόζωα. Ηδη το σύστημα χρησιμοποιήθηκε ικανοποιητικά για την έρευνα φαρμάκων που στοχεύουν στο να προλάβουν τη δημιουργία πλακών αμυλοειδούς και διαπιστώθηκε ότι είναι πράγματι αποτελεσματικά. Κάποια από αυτά τα φάρμακα βρίσκονται στο στάδιο της κλινικής μελέτης αλλά είναι άγνωστο αν θα είναι αποτελεσματικά για τον άνθρωπο.
Επίσης διαπιστώθηκε ότι απαιτείται ένα ένζυμο προκειμένου, μετά τον σχηματισμό των πλακών αμυλοειδούς, να σχηματιστούν τα λεγόμενα «κουβάρια». Οταν παρεμποδίστηκε η δημιουργία του ενζύμου, σχηματίστηκαν πλάκες αλλά όχι «κουβάρια». Το ένζυμο αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει τον στόχο κάποιων φαρμάκων.
Ο δρ Γκάντι, ανάμεσα στα άλλα, θέλει να χρησιμοποιήσει το σύστημα προκειμένου να μελετήσει την επίδραση γονιδίων που δημιουργούν προδιάθεση για την εμφάνιση της εκφυλιστικής νόσου του εγκεφάλου και ιδιαίτερα την επίδραση του ισχυρότερου όλων, του ApoE4, το οποίο συμβάλλει στην εμφάνιση του 50% των περιπτώσεων Αλτσχάιμερ. Επί του παρόντος, κανείς δεν γνωρίζει πώς ή γιατί το εν λόγω γονίδιο συνδέεται με την ασθένεια.
