Κάτι φαίνεται να αλλάζει στη διεθνή οικονομία. Μέσα στους τελευταίους οκτώ μήνες, τέσσερις γυναίκες έχουν εισδύσει στο «άβατο» των ανώτερων βαθμίδων του τραπεζικού τομέα. Αραγε οι διορισμοί τους αντανακλούν μια πραγματική ανάγκη της αγοράς για περισσότερους ηγέτες με «γυναικεία» χαρακτηριστικά – όπως η υπομονή, η μεθοδικότητα, η συναισθηματική ευφυΐα; Για ηγέτες που στις ριψοκίνδυνες πολιτικές του παρελθόντος θα αντιπροτείνουν, ίσως, πιο συντηρητικές στρατηγικές; Ή μήπως οι συγκεκριμένες γυναίκες αναδείχθηκαν λόγω ποσόστωσης;
Στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας
Στην κούρσα της διαδοχής του Σεργκέι Ιγκνάτιεφ στην κεφαλή της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας, πολλοί είχαν ποντάρει στον δεύτερο τη τάξει Αλεξέι Ουλγιουκάγεφ. Δεν θα έπρεπε όμως να εκπλαγούν από την τελική επικράτηση της Ελβίρα Ναμπιουλίνα, η οποία αφού διετέλεσε υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης (2007-2012) και κατόπιν οικονομική σύμβουλος του Βλαντιμίρ Πούτιν (2012-2013), απολαμβάνει την εύνοια του Ρώσου προέδρου.
Αν και έχουν εκφραστεί φόβοι ότι η 50χρονη οικονομολόγος θα είναι υπερβολικά εξαρτημένη από τον Πούτιν, άνθρωποι του χώρου διαβεβαιώνουν ότι πρόκειται για μια γυναίκα με γνώση του αντικειμένου της, με ηγετικές και διαπραγματευτικές ικανότητες – για μια «σοβαρή και ευφυή» επαγγελματία, σύμφωνα με τον Μάρτιν Γκίλμαν της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών της Μόσχας. Είναι πάντως γεγονός ότι η νέα πρόεδρος της ΚΤ της Ρωσίας έχει δώσει δείγματα ετοιμότητας σε εποχές κρίσης. Στη σοβαρή υποτίμηση του εθνικού νομίσματος (ρούβλι) το 1998, για παράδειγμα, ως αναπληρώτρια υπουργός Οικονομικών είχε προωθήσει μεταρρυθμίσεις που συνέβαλαν στην ταχεία ανάκαμψη της ρωσικής οικονομίας. Σήμερα, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις που καλείται να αντιμετωπίσει είναι η μείωση του πληθωρισμού από το 7% στο 3-4%.
Στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό της ΕΚΤ
Η επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, Κριστίν Λαγκάρντ, ίσως χάσει σύντομα τον τίτλο της πιο επιδραστικής Γαλλίδας, όπως εκτιμά ο Χάουαρντ Ντέιβις, πρώην διευθυντής του London School of Economics. Γιατί από την αρχή του 2014 μια συμπατριώτισσά της, η Ντανιέλ Νουί, διοικεί ένα νεοσύστατο ισχυρό όργανο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ): o λόγος για τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό, ο οποίος θα εποπτεύει 6.000 ευρωπαϊκές τράπεζες με την εξουσία να διατάξει ακόμη και το κλείσιμο κάποιας από αυτές, αν το κρίνει απαραίτητο. Εχει προγραμματιστεί να τεθεί σε λειτουργία τον προσεχή Νοέμβριο – δηλαδή η Νουί έχει το τιτάνιο καθήκον να τον στήσει από το μηδέν και να τον επανδρώσει με χίλια στελέχη μέσα σε μερικούς μόλις μήνες.
Θα τα καταφέρει; Αυτό δείχνει το βιογραφικό της, δεδομένου ότι η 63χρονη οικονομολόγος άρχισε την καριέρα της από την Κεντρική Τράπεζα της Γαλλίας μόλις στα 24 χρόνια της, και μάλιστα σε μια εποχή (1974) που οι γυναίκες τραπεζίτες αντιμετωπίζονταν σαν εξωτικά φρούτα, ενώ το 1998 ανέλαβε γενική γραμματέας της Επιτροπής Τραπεζικής Εποπτείας της Βασιλείας. Αυτό φαίνεται να πιστεύουν και ειδικοί όπως ο Ντέιβις, ο οποίος την περιγράφει ως μια «καταρτισμένη και ικανή επόπτρια, εξοπλισμένη με ένα δεινό μείγμα αποφασιστικότητας και γοητείας».
Στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ
Με το στίγμα ενός παλιού λάθους άρχισε τη θητεία της την 1η Φεβρουαρίου η Τζάνετ Γέλεν, η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) στην ιστορία του ιδρύματος: το 2005 είχε υποτιμήσει τη φούσκα των στεγαστικών δανείων, παρομοιάζοντάς την με ένα «σαμαράκι στον δρόμο», το οποίο η αμερικανική οικονομία θα κατάφερνε να περάσει απορροφώντας τον κραδασμό.
Το παλιό λάθος, ωστόσο, δεν στάθηκε αρκετό για να κηλιδώσει την αξιοσέβαστη φήμη που έχει χτίσει, κατά τα άλλα, η 66χρονη Αμερικανίδα στους κυβερνητικούς και ακαδημαϊκούς κύκλους (ένας από τους τίτλους της είναι επίτιμη καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνια). Δηλωμένη οπαδός του κεϊνσιανισμού και παλιά μαθήτρια του νομπελίστα οικονομολόγου Τζέιμς Τόμπιν, ο οποίος υποστήριζε ότι πρώτη προτεραιότητα της οικονομίας είναι η βελτίωση της ζωής των ανθρώπων, η Γέλεν δηλώνει ανά τακτά διαστήματα ότι η προηγούμενη πενταετία της ανεργίας και της βραδείας ανάπτυξης δεν είναι γι’ αυτήν απλές στατιστικές.
Η Γέλεν αναμένεται λοιπόν να συνεχίσει την πολιτική του προκατόχου της, Μπεν Μπερνάνκι, με κεντρικό άξονα την τόνωση της απασχόλησης. Αναμένεται επίσης, σύμφωνα με το περιοδικό Time, να καλλιεργήσει κλίμα ομοφωνίας στις ανώτερες βαθμίδες της Fed, με όπλο της το διοικητικό χάρισμα που ένας συνάδελφός της στο Μπέρκλεϊ περιγράφει γλαφυρά ως «σιδερένια πυγμή σε βελούδινο γάντι».
Στο Δ.Σ. της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
Λίγο πριν αναλάβει καθήκοντα η Γέλεν, στα μέσα Ιανουαρίου, μια ακόμη τραπεζίτης ενώθηκε με το «γυναικείο κύμα». Η 49χρονη Γερμανίδα Σαμπίνε Λαουτενσλέγκερ, αντιπρόεδρος μέχρι πρότινος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας (Μπούντεσμπανκ), εκλέχθηκε με συντριπτική πλειοψηφία (443 έναντι 47 ψήφων) στο διοικητικό συμβούλιο της ΕΚΤ, στη θέση που άφησε ο ομοεθνής της Γεργκ Ασμουσεν, για να αναλάβει υφυπουργός Εργασίας στη νέα κυβέρνηση της Μέρκελ.
Ως εξαιρετική επόπτρια εμφανίζεται η Λαουτενσλέγκερ στα ΜΜΕ, αλλά η εκλογή της χαιρετίζεται επιπλέον ως ένα σημαντικό βήμα προς την επανόρθωση της φυλετικής ανισότητας. «Είναι μόλις η τρίτη γυναίκα που θα υπηρετήσει στο εξαμελές συμβούλιο της ΕΚΤ από την ίδρυσή της το 1998», έχει σχολιάσει η Σάρον Μπόουλς, επικεφαλής της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, και προσθέτει: «Εχουμε ακόμη πολύ δρόμο μέχρι να κατακτήσουμε τη φυλετική ισότητα στον τραπεζικό τομέα».
Για να απαντήσουμε λοιπόν στην αρχική ερώτηση, οι πιο πάνω διορισμοί όντως απηχούν, εν μέρει, τη δυσαρέσκεια για την ισχνή εκπροσώπηση των γυναικών στα ανώτερα κλιμάκια των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων. Σε κάθε περίπτωση όμως, και οι τέσσερις κυρίες μοιάζουν έτοιμες να ανταποκριθούν στους νέους ρόλους τους. ✦
