Ο καθένας διαβάζοντας ένα έργο μπορεί εύκολα να ανασυνθέσει τις εικόνες που περιγράφονται στις σελίδες του. Δεν έχω λόγο να τις αναπαράγω κι εγώ σκηνικά», αναφέρει η σκηνοθέτις και σκηνογράφος Έφη Μπίρμπα. Απόφοιτη της Σχολής Καλών Τεχνών, διατηρεί αποστάσεις από τις στερεοτυπικές αντιλήψεις για το ανέβασμα ενός έργου. Ο Σωσίας, που σκηνοθέτησε πέρυσι στις Ροές, εκκινούσε από το έργο του Ντοστογιέφσκι, εστίαζε ωστόσο σε συγκεκριμένα επεισόδια της ζωής του ήρωα, αποφεύγοντας τη γραμμική αφήγηση. «Δεν είναι εύκολο να συγκινηθώ με έτοιμα κείμενα και να δημιουργήσω. Χρειάζομαι αφορμές τις οποίες αναζητώ μέσα από συνομιλίες, χειρονομίες, συναισθήματα».
Από την παράσταση «Τα ωραία χέρια μας».
Φέτος, στο πλαίσιο του δικτύου Rēs Ratio Network, που ίδρυσε με το σύζυγό της, ηθοποιό Άρη Σερβετάλη, τη Μιχαήλα Πλιαπλιά και τον Νίκο Ηλία, σκηνοθετεί Τα ωραία χέρια μας, του Ευθύμη Φιλίππου. «Το κείμενο διαμορφώνεται στις πρόβες, ο Ευθύμης τις παρακολουθεί, συζητάμε, γράφει. Έχω πάντα ως αφετηρία ένα υλικό, αλλά το τελικό αποτέλεσμα είναι αυτονομημένο, έχει δική του υπόσταση». Η ιδέα για την παράσταση προέκυψε έπειτα από ένα επιθανάτιο δείπνο συγγενή της. Δεν υπάρχει πλοκή και το έργο οργανώνεται σε δυναμικές εικόνες που στοχεύουν στις αισθήσεις. Κάθε εικόνα υπηρετεί ένα στοιχείο του τριμερούς πάνω στο οποίο στηρίζεται το δρώμενο: έξοδο από μια κατάσταση, πέρασμα και είσοδο σε μια άλλη.
«Ασχολούμαστε με τον πυρήνα της τελετουργίας, που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ταφικής παράδοσης της χώρας μας. Ωστόσο εμβαθύνουμε στην ηθική σχέση που αναπτύσσουμε όλοι μας, με όσα μπορεί να σημαίνει ο όρος. Ερευνούμε τι είναι τελετουργία για τον καθένα. Ο τρόπος που οδεύουμε προς ένα νεκροταφείο, το πώς στεκόμαστε πάνω από το μνήμα, το πώς απομακρυνόμαστε από ένα ταφικό μνημείο, ακόμη και ο δρόμος μέσα από τον οποίο διαχειριζόμαστε τη θλίψη είναι βαθιά τελετουργικός». Οι συμπεριφορές αυτές δεν εκπορεύονται από κοινωνικές επιταγές ή θρησκευτικές πεποιθήσεις, είναι γνώσεις αποθηκευμένες στο DNA μας. «Εγώ ξέρω ότι το έχω από το μηδέν μου, δεν χρειάστηκε να ανασύρω καμία εικόνα από το παρελθόν. Υπάρχει ένας μηχανισμός που λειτουργεί έξω από τη μνήμη». Παράλληλα με τη δική της παράσταση δημιούργησε τα σκηνικά για την τελευταία παράσταση των Blitz, 6 a.m. How to disappear completely. «Το έργο των Blitz μιλούσε για τον ενθουσιασμό με τη σημασία που ορίζει η ρίζα της λέξης. Υπό αυτή την έννοια είναι σαν να μπήκε μια πινέζα στο χάρτη. Σαν να χαρτογραφήθηκε πιο σωστά μια περιοχή».
—Τα ωραία χέρια μας, Θέατρο Ροές, από 05/12, www.theatroroes.gr
Photo: Δέσποινα Σπύρου
