Cloud computing: «Να με παίρνανε τα σύννεφα…»
Toυ Ανδρεα Δρυμιωτη*
Τους στίχους του παλιού τραγουδιού θυμάμαι κάθε φορά που γίνεται
κουβέντα για το «Σύννεφο» (Cloud) στην πληροφορική. Είναι βέβαιο
ότι σε λίγο καιρό το Σύννεφο θα είναι μέρος της καθημερινότητάς
μας, όπως το Ιnternet, το facebook, το twitter και άλλα. Ηδη πολλές
υπηρεσίες παρέχονται στους συνδρομητές τους μέσω του Cloud.
Για να δούμε ένα πρακτικό παράδειγμα, όσοι χρησιμοποιούν το iTunes
μπορούν να έχουν τις φωτογραφίες τους και τη μουσική τους
αποθηκευμένες στο Σύννεφο, ώστε να είναι διαθέσιμες σε οποιαδήποτε
συσκευή διαθέτουν και οπουδήποτε βρίσκονται, αρκεί να έχουν σύνδεση
στο Ιnternet. Αυτή η υπηρεσία είναι ίσως η σημαντικότερη εξέλιξη
στην πληροφορική τα τελευταία χρόνια.
Οι επιπτώσεις που θα έχει στον τρόπο που λειτουργούν οι δημόσιες
υπηρεσίες, οι επιχειρήσεις αλλά και οι ιδιώτες είναι δύσκολο να
εκτιμηθούν προκαταβολικά. Πάντως, τα χρήματα που επενδύονται σήμερα
στη δημιουργία υπηρεσιών και υποδομών Cloud είναι πραγματικά
ασύλληπτα και όλα τα μεγάλα ονόματα της πληροφορικής συναγωνίζονται
στην κούρσα αυτή.
Εκτιμάται ότι καθημερινά δημιουργούνται 2,5 τετράκις εκατ. bytes
και ότι το 90% του παγκόσμιου αποθέματος δεδομένων έχει ηλικία
μικρότερη των δύο χρόνων. Το άμεσο συμπέρασμα είναι ότι το
μεγαλύτερο μέρος από όλα αυτά τα δεδομένα δεν μπορεί να
αποθηκεύεται σε προσωπικούς υπολογιστές αλλά σε θηριώδη κέντρα
δεδομένων.
Παράλληλα, η έμφαση έφυγε από τις υποδομές και μετακινήθηκε προς
τις εφαρμογές. Για να το πούμε απλοϊκά, η ιδέα είναι να έχουμε την
πληροφορική σαν το νερό της βρύσης. Ανοίγουμε τη βρύση και
παίρνουμε όσο νερό θέλουμε, χωρίς να μας ενδιαφέρει ούτε πού είναι
αποθηκευμένο ούτε πώς παράγεται. Το ίδιο είναι και το ηλεκτρικό
ρεύμα. Πληρώνουμε όσο καταναλώνουμε χωρίς να μας απασχολεί καθόλου
η παραγωγή του. Κάπως έτσι είναι το Cloud στην πληροφορική.
Εδώ και καιρό ήθελα να γράψω για το Cloud. Την αφορμή μού την έδωσε
μια πρόσφατη ερώτηση στη Βουλή σχετικά με τη Δι@ύγεια. Σε ερώτηση
του βουλευτή Μ. Σενετάκη, σχετικά με τα προβλήματα και τη
δυσλειτουργία του συστήματος, ο υπουργός Αντ. Μανιτάκης απάντησε
ότι «γίνονται συνεχώς αναβαθμίσεις, αλλά ήδη έχει ξεκινήσει
διαγωνιστική διαδικασία για τη συνολική αναβάθμιση της εφαρμογής σε
υποδομές και λειτουργικότητα»!
Πριν πάμε στον σχολιασμό της απόφασης του υπουργού, αξίζει να
θυμηθούμε τι είναι η Δι@ύγεια. Είναι, πράγματι, ένα χρήσιμο
εργαλείο για τη διαφάνεια των αποφάσεων της Δημόσιας Διοίκησης.
Εκεί υποτίθεται ότι αναρτώνται όλες οι αποφάσεις και παίρνουν έναν
μοναδικό κωδικό, ο οποίος είναι απαραίτητος προκειμένου να γίνει η
σχετική εκταμίευση των ποσών. Και άλλες χώρες έχουν παρόμοια
συστήματα, αλλά έχουν βάλει κάποιο όριο σχετικά με τα ποσά. Στην
Αγγλία, για παράδειγμα, νομίζω ότι αναρτώνται οι αποφάσεις πάνω από
20.000 λίρες.
Δυστυχώς στην Ελλάδα, όπου μας χαρακτηρίζει η υπερβολή, αναρτώνται
όλες οι αποφάσεις έστω και αν αφορούν μερικά ευρώ. Ετσι το σύστημα
γεμίζει συνεχώς από αποφάσεις (ακόμα και για πολύ μικρά ποσά) και
γίνεται συνεχώς πιο δυσκίνητο αλλά και δυσκολότερο στην αναζήτηση.
Αυτό ήταν το πρώτο λάθος στον σχεδιασμό. Το μεγαλύτερο όμως λάθος
αφορά την υλοποίηση του έργου. Οταν σχεδιάζεις ένα σύστημα,
προσπαθείς τουλάχιστον να έχεις μια όσο το δυνατόν καλύτερη
προσέγγιση στα μεγέθη που θα επηρεάσουν τη λειτουργία και την
απόδοσή του. Σε ένα νέο σύστημα, όπου δεν υπάρχει προηγούμενη
εμπειρία, όλα αυτά είναι άγνωστα και έτσι δεν είναι καθόλου εύκολο
να εκτιμήσει κανείς τις απαραίτητες υποδομές. Γι’ αυτό και πρέπει
να αναζητηθούν άλλες προσεγγίσεις.
Η Δι@ύγεια είναι η κατ’ εξοχήν εφαρμογή για το Cloud. Ολες οι
αποθηκευμένες πληροφορίες δεν είναι εμπιστευτικές και ανήκουν σε
όλους (public domain), άρα δεν τίθεται θέμα διαρροής. Τι μας
νοιάζει αν οι σκληροί δίσκοι που αποθηκεύουν τα δεδομένα είναι στο
υπουργείο ή σε κάποιο data center στην Αριζόνα ή στη Σκωτία; Ο
απαιτούμενος χώρος για την αποθήκευση των πληροφοριών συνεχώς
μεγαλώνει και φυσικά είναι συμφερότερο να πληρώνει κάνεις ανάλογα
με τη χωρητικότητα που χρησιμοποιεί παρά να κάνει επενδύσεις
προκαταβολικά για να αντιμετωπίσει τον αυξανόμενο όγκο, ο οποίος
μάλιστα δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί.
Ακόμα, η πρόσβαση σε πληροφορίες αποθηκευμένες στο Cloud γίνεται με
την ταχύτητα που διαθέτει ο χρήστης και δεν εξαρτάται από τις
υποδομές που διαθέτει το υπουργείο, που φυσικά δεν μπορεί να είναι
απεριόριστες. Το πιο σημαντικό πλεονέκτημα αφορά την ακεραιότητα
και διαθεσιμότητα των πληροφοριών. Ολα αυτά τα φροντίζει το Cloud
χωρίς τη δική μας παρέμβαση. Δηλαδή, μηδενική ανθρώπινη απασχόληση
για τη δημιουργία και διαχείριση αντιγράφων ασφαλείας.
Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους το Σύννεφο έχει μπει για καλά
τόσο στον επιχειρηματικό κόσμο όσο και στις δημόσιες υπηρεσίες
άλλων χωρών. Μετατρέπει το σταθερό κόστος σε μεταβλητό κόστος και
μειώνει σημαντικά το εξειδικευμένο προσωπικό που απασχολείται στα
θέματα αυτά.
Στην περίπτωση της Δι@ύγειας, ούτε που εξετάστηκε η δυνατότητα
αυτή. Σύμφωνα με την απάντηση του υπουργού, προχωρούμε σε
διαγωνισμό για την «αναβάθμιση σε υποδομές και λειτουργικότητα», οι
οποίες είναι βέβαιο ότι σε λίγο καιρό θα θέλουν και πάλι αναβάθμιση
κ.ο.κ. Δεν πέρασαν ούτε δύο χρόνια από την έναρξη της λειτουργίας
της Δι@ύγειας και θέλουμε αναβάθμιση των υποδομών. Βλέπουμε,
δηλαδή, να συνεχίζουμε την ίδια αποτυχημένη συνταγή που είχαμε στο
παρελθόν, ανεξάρτητα από τις δυνατότητες της σημερινής τεχνολογίας.
Θέλουμε προμήθεια εξοπλισμού, λογισμικού και φυσικά και του
απαραίτητου προσωπικού για να τα διαχειρίζεται.
Τα ίδια ισχύουν για τους εκατοντάδες (η μήπως χιλιάδες) ιστότοπους
(sites) του ευρύτερου Δημόσιου. Οι πληροφορίες που παρέχουν είναι
όλες διαθέσιμες στο κοινό και συνεπώς δεν υπάρχει θέμα
εμπιστευτικότητας. Αν όλοι αυτοί οι διακομιστές (servers) που έχουν
στηθεί για να υλοποιήσουν τους ιστότοπους αυτούς καταργηθούν και
υποκατασταθούν από αντίστοιχες υπηρεσίες Cloud, το Δημόσιο θα έχει
τεράστια οικονομία σε ενέργεια, προσωπικό και εξοπλισμό, αλλά, το
κυριότερο, θα παρέχει καλύτερες υπηρεσίες.Το ζήτημα είναι αν
θέλουμε πράγματι να έχουμε πιο αποτελεσματική πληροφορική στο
Δημόσιο. Ειδικότερα, όταν οι νέοι τρόποι λειτουργίας περιορίζουν το
προσωπικό, δεν είναι δυνατό να αφήνουμε την απόφαση αυτή στους
ίδιους τους εργαζόμενους στην πληροφορική, οι οποίοι φυσιολογικά
ουδέποτε θα προτείνουν κάτι που θα μειώνει την εξάρτηση του
Δημοσίου από τις δικές τους υπηρεσίες. Γι’ αυτό και τέτοιου είδους
αποφάσεις στρατηγικής πρέπει να παίρνονται πολύ υψηλά και να
επιβάλλονται. Οταν οι υπηρεσίες παρέχονται από το Σύννεφο, δεν
είναι εύκολο σε καμία ομάδα να κατεβάζει τον διακόπτη κατά το
δοκούν.
* Ο κ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ
