Διαδικτύου
Του Τάσου Οικονόμου
Την ώρα που αρκετές ηλεκτρονικές επιχειρήσεις προσπαθούν να
περιχαρακώσουν στις “αυλές τους” τους χρήστες και να δημιουργήσουν
πανίσχυρα ολιγοπώλια κι ενώ τα προσωπικά δεδομένα βρίσκονται υπό
«πολιορκία» το Φόρουμ για τον Ψηφιακό Διαφωτισμό της Ευρώπης
επιχειρεί να κινηθεί αντίρροπα και να δημιουργήσει το προστατευτικό
πλαίσιο του ατόμου στο Διαδίκτυο . Εμπνευστής αυτής της προσπάθειας
είναι ο Τιμ Μπέρνερ Λι, ο αποκαλούμενος και «πατέρας του Ίντερνετ»,
ενώ θα μετέχουν και τα κορυφαία στελέχη της επιστημονικής ομάδας
που οδηγεί τις εξελίξεις στην Επιστήμη του Ιστού. Το Φόρουμ έχει ως
έδρα το Λουξεμβούργο και οι αρμοδιότητές του θα είναι γνωμοδοτικές.
Εντούτοις, θα λειτουργεί σε στενή συνεργασία με την Ε.Ε.,
συμμετέχοντας στην ανάπτυξη και υιοθέτηση θέσεων σε θέματα που,
πλέον, γίνονται θεμελιώδη για την καθημερινότητα όλο και
περισσότερο ανθρώπων: ολιγοπώλιο του νέφους, μη ουδετερότητα των
παρόχων, προστασία προσωπικών δεδομένων αλλά και διαχείρισή τους
από τρίτους. Για τα πρώτα 4 χρόνια του Φόρουμ, στην προεδρεία του
θα βρίσκεται ο Γιώργος Μητακίδης, ο οποίος διετέλεσε και επικεφαλής
του Συμβουλίου RISEPTIS (Research and Innovation for Security,
Privacy and Trustworthiness in the Information Society) .
Μιλώντας στην «Κ», ο κ. Μητακίδης εξηγεί πώς κατέληξαν να
ενσωματώσουν την έννοια του Διαφωτισμού στο Φόρουμ, και κατ’
επέκταση, στο μέλλον του Διαδικτύου: «Αυτό που προκάλεσε το κίνημα
του Διαφωτισμού τον 16ο αιώνα ήταν η βιομηχανική επανάσταση. Η
τεχνολογική εξέλιξη πέρασε στην καθημερινότητα και μετέβαλε
ολοκληρωτικά τον τρόπο ζωής. Ξεκίνησε το ρεύμα προς τις πόλεις,
όπου βρίσκονταν τα μεγάλα εργοστάσια. Ο κόσμος μαζευόταν σε αυτές
και μαζί δημιουργήθηκε η ανάγκη για μαζική εκπαίδευση. Υπήρξαν πάρα
πολλές αλλαγές. Το κίνημα του Διαφωτισμού είπε «ας ρίξουμε φως να
καταλάβουμε τι γίνεται», ποια είναι η θέση του ατόμου στη νέα
κοινωνία, ποιες είναι οι δυνητικές επιπτώσεις, πού χρειάζεται
χαλιναγώγηση και πού επιτάχυνση. Παρόμοιες είναι οι συνθήκες
σήμερα. Τώρα βγαίνουμε από το Μεσαίωνα σε ότι αφορά τις ψηφιακές
τεχνολογίες, αν θέλεις. Διανύουμε τα πρώτα στάδια της ψηφιακής
επανάστασης. Αυτό που θέλουμε στο Φόρουμ του Ψηφιακού Διαφωτισμού
είναι να καταλάβουν όλοι τι γίνεται κι όχι μερικοί. Θέλουμε να
βάλουμε τα πράγματα καθαρά στο τραπέζι και να τα εξετάσουμε».
Ο κ. Μητακίδης, συμμετέχοντας ενεργά σε όλες τις εξελικτικές
φάσεις του Ίντερνετ και του Παγκόσμιου Ιστού, κυρίως μέσα στους
κόλπους της Ε.Ε., μιλώντας για τους λόγους που οδήγησαν στη
δημιουργία του Φόρουμ, αναφέρει: «Η σκέψη πίσω από τη δημιουργία
του Φόρουμ για τον Ψηφιακό Διαφωτισμό ήταν ότι τα θέματα που
καλείται να αντιμετωπίσει δεν λύνονται μία κι έξω και δεν
αποδέχονται στατική ανάλυση. Μπλέκονται ζητήματα ιδιωτικότητας με
θέματα ασφάλειας, τάσεων δημιουργίας ολιγοπωλίων. Χαρακτηριστικό
παράδειγμα είναι ο κίνδυνος ολιγοπωλίου του Cloud Computing. Μπορεί
να καταλήξουμε σε 5 μεγάλες εταιρίες, όπως οι παγκόσμιοι πάροχοι
και αυτό σηματοδοτεί κάποια πράγματα για την έλλειψη ελέγχου υπέρ
του ατόμου σε κάτι που δεν είναι, απλώς συμπληρωματικό, για την
καθημερινότητα. Αν μιλούσαμε για ολιγοπώλιο σε κάτι περιθωριακό, θα
έλεγες και τι έγινε; Μιλάμε, όμως, για κάτι θεμελιώδες. Δεν θα ήταν
επιθυμητή μία τέτοια εξέλιξη. Το άλλο ζήτημα είναι η απαιτούμενη
ουδετερότητα. Ήδη έχουμε κρούσματα όπου πάροχοι υπηρεσιών
Διαδικτύου πριμοδοτούν τα δικά τους προϊόντα, τις εκπομπές που
ανήκουν, ενδεχομένως στον επιχειρηματικό τους όμιλο, ή κάποιου
άλλου είδους περιεχόμενο».
«Το άλλο είναι η οικουμενικότητα του web. Η βασική ιδέα του Τιμ
Μπέρνερς Λι, ότι το Διαδίκτυο πρέπει να είναι πάντα προσβάσιμο από
όλους, είναι το «φωτεινό άστρο» που δείχνει την κατεύθυνση. Αυτό,
όμως, έχει αρχίσει να καταστρατηγείται και δημιουργούνται, αυτό που
ονομάζεται «περιφραγμένες αυλές», όπως είναι το Facebook. Για
παράδειγμα, αν θες να μεταφέρεις τα στοιχεία σου από το Facebook σε
κάποιο άλλο κοινωνικό δίκτυο, δεν μπορείς. Παρόμοια ασυμβατότητα
υπάρχει και στη φιλοσοφία του iTunes. Αν αγοράσεις κάποιο τραγούδι,
μία μεγάλη επιτυχία της εποχής, μεταφέρεσαι σε «μάντρα», δεν είναι
πια στο web. Υπάρχει, λοιπόν, η τάση από διάφορες εταιρείες να
δημιουργούν περιφραγμένες αυλές. Πέρα του ζητήματος της
ιδιωτικότητας, αυτό αποτελεί προσβολή του δικαιώματος της ελεύθερης
πρόσβασης, αλλά και παραβίαση των προσωπικών δεδομένων. Οι απειλές
είναι κοινής προελεύσεως και είναι εξελίξεις που δυνητικά
επηρεάζουν το ρόλο των ατόμων στην κοινωνία και τη σχέση τους με
τις κυβερνήσεις».
Ο κ. Μητακίδης χαρτογραφώντας τις επιθυμίες και τις ιδεολογικές
επιδιώξεις του Φόρουμ, αναφέρει: «Στόχος μας είναι ένα Διαδίκτυο
ανοικτό, φωτεινό και με σεβασμό προς τα ατομικά δικαιώματα, με
δυνατότητα των πολιτών να προστατέψουν αυτά που θέλουν, όταν το
επιθυμούν. Για παράδειγμα, οι έφηβοι δεν αισθάνονται ότι έχουν
ανάγκη προάσπισης ιδιωτικότητας. Όπως και οι υπερήλικες. Ενδιάμεσα,
όμως, αλλάζουν τα πράγματα. Υπάρχουν κλασικά παραδείγματα. Πρέπει
να υπάρχει η ανάγκη για προστασία, όταν τη θέλεις. Απλώς δεν
πιστεύουμε σε αυτά που είπε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Google, Έρικ
Σμιντ, ότι αν κάνεις κάτι που δεν θες να το ξέρουν οι άλλοι, ίσως
δεν θα έπρεπε να το κάνεις. Το θέμα είναι να μπορεί ο καθένας να
ορίσει την ιδιωτικότητά του και να την προστατεύσει κατάλληλα.
Μπορεί αυτό να ποικίλλει από μια ηλικιακή ομάδα σε άλλη, από μια
κοινωνία σε άλλη, το θέμα, όμως, είναι να μην ισοπεδωθούμε και
ξαφνικά να βρεθούμε όλοι ομοιόμορφα και μη αντιστρέψιμα φακελωμένοι
ψηφιακά».
