Η αυτοέκδοση ήταν για πολλά χρόνια μία κατεξοχήν ρωσική
«εξειδίκευση» : επί Σοβιετικής ‘Ενωσης, το φαινόμενο του
«samizdat», ήταν ο μόνος τρόπος για να μπορέσουν πολλοί συγγραφείς
να «ακουστούν» σε ένα περιβάλλον στο οποίο κυριαρχούσε η κρατική
μηχανή προπαγάνδας.
Η αυτοέκδοση ήταν ένας από τους λίγους τρόπους (μαζί με την
κυκλοφορία φημών από στόμα σε στόμα, καθώς και τα ραδιοφωνικά
προγράμματα της ρωσικής υπηρεσίας του BBC) για να «παρακαμφθεί» η
σοβιετική λογοκρισία.
Ωστόσο, η Σοβιετική Ένωση κάποια στιγμή έπεσε και για μία
δεκαετία περίπου υπήρχε σχεδόν απόλυτη ελευθερία στα ΜΜΕ- μέχρι
κάποια στιγμή η κρατική μηχανή να αρχίσει να θέτει ξανά υπό έλεγχο
τα μέσα ενημέρωσης, στις αρχές της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα.
Όμως αυτή τη φορά τα μέσα αντίδρασης είναι περισσότερα: ήταν πολλοί
οι Ρώσοι οι οποίοι στράφηκαν στη σύγχρονη κουλτούρα του
blogging.
«Το samizdat είναι τμήμα της ρωσικής κοινωνίας» λέει η Ανελί βαν
ντεν Μπελτ, διευθύνουσα σύμβουλης της εταιρείας online media Sup. Η
εταιρεία κατέχει το LiveJournal, το κυριλλικό τμήμα του οποίου έχει
περίπου πέντε εκατομμύρια λογαριασμούς, κάτι που το κάνει έναν από
τους «βασιλείς» του ρωσικού Ίντερνετ (runet).
«Υπάρχουν πάνω από 40 εκατομμύρια blogs στο Runet, αλλά μόνο το
7-10% αυτών είναι ενεργά- δηλαδή ανανεώνονται τουλάχιστον μία φορά
το μήνα» είπε ο Ντμίτρι Τσίστοφ, επικεφαλής αναλυτής της Ρωσικής
Ένωσης Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών.
Σε παγκόσμιο επίπεδο, τα blogs χάνουν σιγά σιγά τη «μάχη» με τα
κοινωνικά δίκτυα, αλλά στη Ρωσία «κρατούν» ακόμα γερά. Ο Μιχαήλ
Γκεϊσέρικ, διευθυντής του τμήματος social media της Grape
Advertising Agency, λέει ότι η βασική διαφορά μεταξύ της ρωσικής
και της δυτικής «μπλογκόσφαιρας» είναι το γεγονός ότι η ρωσική
είναι «πολύ πολιτικοποιημένη».
«Βασικά, πρόκειται για το πιο ενεργό τμήμα της μπλογκόσφαιρας
παγκοσμίως» λέει σχετικά.
Ο Γκεϊσέρικ υπολογίζει το κοινό των ρωσικών blogs σε 15
εκατομμύρια ανθρώπους, κάτι που το κάνει μικρότερο από το
αντίστοιχο των κοινωνικών δικτύων (30 εκατομμύρια) και το κοινό της
ρωσικής αγοράς online διαφημίσεων, «που είναι σχεδόν ίσο με το
σύνολο των χρηστών του Runet».
Κατά την βαν ντεν Μπελτ, η εταιρεία της, στις ιστοσελίδες της
οποίας εργάζονται πολλοί επαγγελματίες δημοσιογράφοι, έχει κυρίως
«διαφημιστικό επιχειρηματικό μοντέλο». Γενικότερα, αυτό είναι το
μοντέλο το οποίο χρησιμοποιείται από τις περισσότερες εταιρείες
online media.
Κατά τον Τσίστοφ, η διαφήμιση θα μπορούσε να γίνει πιο
αποτελεσματική στην περίπτωση των blogs, καθώς οι χρήστες τους
διαφέρουν από τους επισκέπτες ειδησεογραφικών ιστοσελίδων.
«Σε ένα ειδησεογραφικό site, οι επισκέπτες συνήθως διαβάζουν ένα
κείμενο και φεύγουν από τη σελίδα, ενώ σε ένα blog θα μείνουν
περισσότερο, καθώς είναι πολύ πιθανό να συμμετέχουν σε μία
συζήτηση» είπε σχετικά, συμπληρώνοντας πως «μπορείς να τους δείξεις
όχι απλά ένα τυπικό διαφημιστικό banner, αλλά ένα video banner, όχι
απλό διαφημιστικό κείμενο, αλλά ένα χιουμοριστικό ή που να περιέχει
αργκό».
Πέραν της διαφήμισης, μία ακόμη πηγή εσόδων για τις εταιρείες
κοινωνικών δικτύων στη Ρωσία είναι η παροχή συγκεκριμένων επιπλέον
υπηρεσιών στους χρήστες. «Αυτό είναι που ξεχωρίζει τα social media
με τα τεράστια κοινά τους από τα υπόλοιπα sites του ρωσικού
Ίντερνετ (όσον αφορά το θέμα του οικονομικού κέρδους)» είπε σχετικά
ο Γκεϊσέρικ.
Από πλευράς του, ο Τσίστοφ επισημαίνει πως, αντίθετα με τις
αντίστοιχες ρωσικές, πολλές από τις δυτικές «υπηρεσίες» blogging
(Tumbler, Posterous, WordPress) διατηρούν μία πολύ επιφυλακτική
στάση απέναντι στη διαφήμιση, προτιμώντας να κερδίζουν χρήματα
πουλώντας επιπλέον υπηρεσίες, όπως λογαριασμούς premium, blog
themes και πρότυπα (templates).
Όλη ιστορία έχει να κάνει με το περιεχόμενο ενός blog. «Τα πάντα
κινούνται γύρω από το περιεχόμενο» λέει σχετικά η βαν ντεν Μπελτ.
Σε πολλές περιπτώσεις, διάσημες φιγούρες της πολιτικής σκηνής έχουν
λογαριασμούς, όπως στην περίπτωση του Ρώσου προέδρου Ντμίτρι
Μεντβέντεφ και του πολεμίου της διαφθοράς Αλεξέι Ναβάλνι, που έχουν
λογαριασμούς στο LiveJournal.
«Οι πιο ενεργοί και δημοφιλείς bloggers είναι σχεδόν ΜΜΕ τώρα»
είπε χαρακτηριστικά ο Γκεϊσέρικ, συμπληρώνοντας πως «εταιρείες που
επιθυμούν να εισέλθουν στη ρωσική αγορά social media θα έπρεπε να
γνωρίζουν πως το μυστικό της επιτυχίας είναι να ‘πιάσουν’ τους
κυρίαρχους του blogging, και αυτό είναι κάτι που το Facebook αυτή
τη στιγμή κάνει σωστά».
www.kathimerini.gr με πληροφορίες από BBC
