Με «κυβερνοαντίποινα» απαντά το Ιράν στους αντιπάλους του
Δύο χρόνια μετά την αποκάλυψη του ιού Stuxnet, ο οποίος είχε στόχο
το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το καθεστώς της Τεχεράνης στρέφεται
ολοένα και περισσότερο στον κυβερνοπόλεμο.
Του Κώστα Δεληγιάννη
Παρόλο που προς το παρόν φαίνεται να έχει απομακρυνθεί η
πιθανότητα μιας αεροπορικής επιδρομής του Ισραήλ στις ιρανικές
πυρηνικές εγκαταστάσεις, η κυβέρνηση της Τεχεράνης βρίσκεται υπό
έντονη διπλωματική πίεση από το εξωτερικό και με πολλά οικονομικά
προβλήματα. Καθώς δεν επιδιώκει να έρθει σε ανοιχτή αντιπαράθεση με
τους εχθρούς της, ο κυβερνοπόλεμος φαίνεται να αποτελεί έναν εύκολο
τρόπο για να «απαντήσει» σε αυτή την πίεση, χωρίς να ρισκάρει.
Έτσι, σύμφωνα με δηλώσεις ειδικών στο δημοσιογραφικό Reuters,
εμπλέκεται σε μία σειρά από κυβερνοεπιθέσεις που πραγματοποιήθηκαν
φέτος. Στις πιο σημαντικές φαίνεται να συγκαταλέγεται η επίθεση στα
σάιτ μεγάλων αμερικανικών τραπεζών, όπως των Citigroup και Bank of
America, όπως και αυτή στην πετρελαϊκή εταιρεία Aramco στη Σαουδική
Αραβία, η οποία είχε σαν αποτέλεσμα την αχρήστευση 30.000
υπολογιστών.
Τα συγκεκριμένα περιστατικά, σύμφωνα με τους ειδικούς, δείχνουν ότι
η Τεχεράνη βελτιώνει διαρκώς την τεχνογνωσία της. Παρόλο που ακόμη
και σήμερα οι δυνατότητές της δεν μπορούν να συγκριθούν με αυτές
των ΗΠΑ, του Ισραήλ, της Κίνας ή ακόμη και της Ρωσίας, κάθε νέα
επίθεση ήταν πιο εξελιγμένη και πιο αποτελεσματική από την
προηγούμενη. «Ξέραμε εδώ και καιρό πως το Ιράν προετοιμαζόταν να
επιστρατεύσει τέτοιες τεχνικές, ξαφνιστήκαμε όμως από το πόσο
γρήγορα βελτιώθηκε», λέει στο πρακτορείο ο James Lewis, πρώην
αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών ο οποίος τώρα
εργάζεται ως ειδικός σε θέματα κυβερνοχώρου στο Κέντρο Στρατηγικών
και Διεθνών Σπουδών, ένα από τα μεγαλύτερα think-tank στις ΗΠΑ.
«Τόσο το Ιράν όσο και οι αντίπαλοί του δεν θέλουν να φτάσουν σε μία
ανοικτή ρήξη. Γι’ αυτό τον λόγο προχώρησαν όλοι προς αυτή την
κατεύθυνση».
Στα ΜΜΕ του Ιράν, πάντως, αρκετοί αξιωματούχοι έχουν αρνηθεί ότι το
καθεστώς είχε καμία ανάμιξη στις κυβερνοεπιθέσεις στις τράπεζες.
Αντίθετα, υποστήριξαν πως έχουν αυξηθεί οι επιθέσεις εναντίον του
Ιράν από ξένες χώρες, πλήττοντας πετρελαϊκές εγκαταστάσεις,
εταιρείες τηλεπικοινωνιών και άλλες υποδομές. Το πιο χαρακτηριστικό
παράδειγμα, βέβαια, ήταν ο Stuxnet, ο οποίος ήταν ο πιο επικίνδυνος
και εξελιγμένος ιός όταν ανακαλύφθηκε. Παρόλο που κανένα κράτος δεν
παραδέχθηκε ποτέ ότι ανέπτυξε τον ιό, η γενική πεποίθηση είναι πως
προήλθε από τις ΗΠΑ και το Ισραήλ. «Ο Stuxnet ήταν αποτελεσματικός,
χωρίς όμως να καταφέρει κάποιο καίριο πλήγμα», λέει στο Reuters o
Ilan Berman, πρώη σύμβουλος της CIA και του αμερικανικού
Πενταγώνου. «Αυτό που έκανε, ωστόσο, ήταν να ανοίξει ένα νέο πεδίο
αντιπαράθεσης».
Οι πρώτες προσπάθειες του Ιράν να προχωρήσει σε «κυβερνοαντίποινα»
χρονολογούνται από το 2009, με σκοπό να πλήξει όχι μόνο τις ΗΠΑ και
το Ισραήλ, αλλά και μοναρχικά καθεστώτα στον περιοχή του Κόλπου,
όπως η Σαουδική Αραβία και το Κατάρ. Δεν είναι πάντως εύκολο να
εξακριβωθεί ποιοι υλοποιούν αυτές τις επιθέσεις. «Πιθανότατα
προέρχονται από ομάδες χάκερ που είτε ανήκουν στους Φρουρούς της
Επανάστασης είτε υποστηρίζονται από αυτούς. Δεν είναι απίθανο
επίσης το Ιράν να αγοράζει τέτοια προγράμματα, ή ακόμη και να
προσλαμβάνει χάκερ, από τη «μαύρη» αγορά», σημειώνει ο Berman.
«Απλώς δεν ξέρουμε».
Από την άλλη πλευρά, σε ομιλία του για θέματα κυβερνοασφάλειας την
περασμένη εβδομάδα, ο υπουργός του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας
περιέγραψε την επίθεση στην Aramco σαν την πιο καταστροφική που
έχει ποτέ δεχθεί μια ιδιωτική εταιρεία. Παρόλο πυο δεν κατονόμασε
το Ιράν, ο τόνος της ομιλίας, πάντως, φάνηκε σε πολλούς ειδικούς να
προειδοποιεί την Τεχεράνη πως, αν συνεχιστούν οι επιθέσεις, θα
υπάρξουν συνέπειες.
Το γεγονός ότι ο κυβερνοπόλεμος διεξάγεται σιωπηλά, χωρίς να
χρειάζεται να παραδεχθεί οποιαδήποτε χώρα την εμπλοκή της, σημαίνει
ότι δεν υπάρχει καμία γνώση, και βέβαια έλεγχος, για τον τρόπο που
διεξάγεται. «Αυτή τη στιγμή φαίνεται πως τα κράτη δεν έχουν καμία
λογική αυτοπεριορισμού», σημειώνει ο Alexander Klimburg, ειδικός σε
θέματα κυβερονασφάλειας από το αυστριακό Ιντσιτούτο Διεθνών
Σχέσεων. «Αυτό είναι επικίνδυνο, καθώς είναι πολύ πιθανό να
οδηγήσει σε έναν γενικευμένο ακήρυκτο κυβερνοπόλεμο, που θα είναι
αόρατος ο ίδιος, αλλά πολύ ορατά και συνεχή τα αποτελέσματά
του».
