Η επίθεση της Χαμάς επιβεβαίωσε τους χειρότερους εφιάλτες των Ισραηλινών. Παρά τα τείχη ασφαλείας που έχουν χτίσει γύρω τους και την κατάσταση αρχαίας Σπάρτης που έχουν μάθει να ζουν ως καθημερινότητα, μοιραία λάθη μπορεί να γίνουν. Ο πιο βασικός λόγος γι’ αυτή την κατάληξη φαίνεται ότι είναι η τεράστια εσωτερική κοινωνική αναστάτωση που βίωνε το Ισραήλ τους τελευταίους μήνες. Αυτή επηρέασε την πιο αποτελεσματική μυστική υπηρεσία στον κόσμο κι έναν από τους ισχυρότερους στρατούς… Ας κρατήσουμε κι εμείς αυτό το μάθημα: οι θεσμοί ενός δημοκρατικού κράτους είναι ισχυροί όταν η κοινωνία του είναι ενωμένη.
Το πιο σημαντικό για το Ισραήλ είναι ότι η γειτονιά του ξαναγίνεται αφιλόξενη ή και εχθρική. Μοναδική διέξοδος ασφαλείας είναι ο διάδρομος που προσφέρουν Κύπρος και Ελλάδα προς την Ευρώπη. Πρόκειται για μια αντίληψη που ξεκίνησε μόλις τον Αύγουστο του 2010, όταν επισκέφθηκε ο Νετανιάχου την Αθήνα. Εκτοτε, διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις έχουν επιβεβαιώσει στην πράξη ότι η προώθηση άριστων σχέσεων με το Ισραήλ αποτελεί εθνική μας στρατηγική. Χρειάζεται όμως να γίνει στρατηγική και από πλευράς του Ισραήλ, στοιχείο που δεν ήταν δεδομένο μέχρι πριν από λίγες ημέρες. Μια στρατηγική σχέση μεταξύ δύο κρατών παραμένει απόλυτη προτεραιότητα και δεν υποβαθμίζεται από τυχόν βελτίωση των σχέσεων με άλλα ανταγωνιστικά κράτη.
Μια σίγουρη οδός για την εμβάθυνση των ελληνοϊσραηλινών σχέσεων είναι η συνεργασία σε κοινά αμυντικά έργα. Ιδέες υπάρχουν. Επί παραδείγματι, παραμένει πάνω στο τραπέζι η πιθανότητα δημιουργίας συστήματος ραντάρ που θα ελέγχει την ανατολική Μεσόγειο από την Κρήτη έως το Ισραήλ. Είχε συζητηθεί τον Μάρτιο του 2019 στο Τελ Αβίβ. Επίσης, η επίθεση της Χαμάς οδήγησε σε πρακτική αχρήστευση των ισραηλινών αντιαεροπορικών συστημάτων από τον κορεσμό που προκάλεσαν εκατοντάδες φθηνά εναέρια μέσα που κατέκλυσαν τον ουρανό. Κοινό συμφέρον των δύο χωρών είναι να αναζητήσουν μέσα από κοινή επιστημονική έρευνα φθηνές και αξιόπιστες λύσεις για τέτοιες περιπτώσεις.
Τι άλλο θα σημάνουν όλα αυτά για τον Ελληνισμό σε Ελλάδα και Κύπρο; Σε πρώτο στάδιο θα πρέπει να αναμένουμε ότι θα ενισχυθεί το ενδιαφέρον δημιουργίας δικτύων ενέργειας και οπτικών ινών μεταξύ Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ. Ηδη το καλώδιο μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας «Euro-Asia interconnector» θα φθάσει στη Μεγαλόνησο. Η διασύνδεση με το Ισραήλ θα είναι το επόμενο βήμα. Επίσης, οι εξελίξεις κλείνουν την πιθανότητα δημιουργίας αγωγού φυσικού αερίου Ισραήλ – Τουρκίας, που είχε συζητηθεί τον τελευταίο καιρό. Αντιθέτως, θα ξανασυζητηθεί ο περίφημος αγωγός EastMed, παρά τις φιλόδοξες οικονομικές και τεχνικές προδιαγραφές του. Επίσης μπορεί να ξαναέρθει στην επιφάνεια η πιθανότητα δημιουργίας εργοστασίου ηλεκτρικής ενέργειας στο Βασιλικό της Κύπρου που θα λειτουργεί με ισραηλινό φυσικό αέριο και θα εξάγει το ρεύμα.
Αντιθέτως προς τις ελληνοϊσραηλινές σχέσεις, η Τουρκία επιβεβαιώνει ότι έχει πάρει οριστικά διαζύγιο με το Ισραήλ. Ολη την προηγούμενη δεκαετία η ηγεσία της Χαμάς λειτουργούσε με ασφάλεια από τουρκικά εδάφη. Τον ξένο Τύπο κατακλύζουν πληροφορίες για τον ρόλο του τότε επικεφαλής των τουρκικών μυστικών υπηρεσιών Χακάν Φιντάν (νυν υπουργού Εξωτερικών) σε επιχειρήσεις για την ενίσχυση της Χαμάς. Μιλούν ακόμη και για πρόσφατες προσπάθειες εισαγωγής στη Γάζα υλικών για δημιουργία ρουκετών. Βεβαίως τα πράγματα στη Μέση Ανατολή δεν είναι άσπρο μαύρο. Με κατάλληλες προσαρμογές συμπεριφοράς του Ερντογάν, η Δύση θα είναι διατεθειμένη να βγάλει την Τουρκία από το κάδρο της Χαμάς. Ακόμη και σε μια τέτοια περίπτωση ο Ερντογάν έχει επιλέξει πλευρά. Τη λάθος πλευρά…
Το πιο σημαντικό για Ελλάδα και Κύπρο είναι ότι παρά την άμεση (και ανησυχητική) γειτνίασή μας με αυτόν τον κόσμο, εξακολουθούμε να ορίζουμε τα σύνορα της ζώνης της ειρήνης. Ανατολικά ημών τα κράτη και οι λαοί κυλούν στην άβυσσο της ζώνης του πολέμου. Αυτή την κατάσταση ειρήνης και ασφάλειας πρέπει να τονίζουμε αλλά και να διαφυλάξουμε. Προς το παρόν είναι άγνωστο εάν θα υπάρξει αύξηση των μεταναστευτικών ροών. Θα εξαρτηθεί από την έκταση που θα πάρουν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις επί του εδάφους. Πιο πιθανό είναι τρομοκρατικές οργανώσεις να προσπαθήσουν να μεταφέρουν τον ζόφο των ιδεολογιών και των επιλογών τους στα δικά μας εδάφη. Ας θυμηθούμε το τρομοκρατικό συμβάν στο τουριστικό πλοίο City of Poros το 1988 με επτά νεκρούς. Θα χρειαστεί στενή συνεργασία με συμμαχικές μυστικές υπηρεσίες για να αποτρέψουμε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
* Ο κ. Αγγελος Μ. Συρίγος είναι αν. καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο – βουλευτής Ν.Δ. Α΄ Αθηνών.
