Η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για τις συντάξεις (Pensions at a Glance 2023) μετά την πανδημία της COVID-19 επισημαίνει πως η προσοχή των κέντρων αποφάσεων έχει στραφεί ξανά στη διαχείριση των επιπτώσεων της γήρανσης του πληθυσμού στα συνταξιοδοτικά συστήματα. Η έκθεση επικεντρώνεται στις μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει στις διάφορες χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ ώστε να διατηρηθούν μελλοντικά τα δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα, κυρίως, μακροπρόθεσμα οικονομικά βιώσιμα.
Σε αυτή την κατεύθυνση η πλειοψηφία των χωρών του ΟΟΣΑ προχώρησε σε μεταρρυθμίσεις, ο βασικός άξονας των οποίων ήταν: α) η εισαγωγή συμπληρωματικών ιδιωτικών κεφαλαιοποιητικών ταμείων, β) η σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής ώστε να συνεχίζεται η καταβολή των εισφορών για περισσότερα έτη και να μειώνεται το χρονικό διάστημα καταβολής των συντάξεων και γ) η ενθάρρυνση της παραμονής των συνταξιούχων στην εργασία, δηλαδή η επιμήκυνση του εργασιακού βίου.
Στην τελευταία περίπτωση γίνεται ειδική μνεία ώστε να εφαρμοστούν πολιτικές προκειμένου διάφορες επαγγελματικές κατηγορίες που συνταξιοδοτούνται σχετικά νωρίς (όπως οι εργαζόμενοι στα σώματα ασφαλείας και εργαζόμενοι σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα) να παραμείνουν στην αγορά εργασίας και μετά τη συνταξιοδότησή τους. Δηλαδή να υπάρξουν πολιτικές για την επιμήκυνση του εργασιακού τους βίου μέσω αλλαγής του επαγγελματικού τους προσανατολισμού με προγράμματα επανεκπαίδευσης.
Επίσης, στην έκθεση επισημαίνεται ότι κατά μέσον όρο στις χώρες του ΟΟΣΑ το έτος 2022 υπήρχαν 31 άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών για κάθε 100 άτομα σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών), όταν το 1990 ήταν 20 άτομα και 16 άτομα πριν από εξήντα έτη (1960), ενώ προβλέπεται ότι μέχρι το 2050 ο αριθμός αυτός θα αυξηθεί στα 54 άτομα. Στην Ελλάδα το 2022, τα άτομα ηλικίας άνω των 65 ετών ήταν 39 για κάθε 100 άτομα σε ηλικία εργασίας (20-64 ετών) και το 2070 θα αυξηθεί στα 66 άτομα.
Στην κατεύθυνση αυτή αρκετές χώρες (Ισραήλ, Σλοβακία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία κ.ά.) προχώρησαν στη σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής και προστέθηκαν στις Δανία, Εσθονία, Φινλανδία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία και Ελλάδα που ήδη είχαν εφαρμόσει στα δικά τους δημόσια συνταξιοδοτικά συστήματα τη σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής.
Eτσι, ο μέσος όρος της πραγματικής μέσης ηλικίας συνταξιοδότησης στις χώρες του ΟΟΣΑ από 64 έτη που είναι το 2022 θα αυξηθεί στα 67 μέχρι το 2060. Συγκεκριμένα, για την Ελλάδα προβλέπεται ότι το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης θα αυξηθεί κατά τέσσερα έτη από τα 67 στα 71 έτη μέχρι το 2060.
* Ο κ. Βασίλης Μπέτσης είναι αναλογιστής, δρ Παντείου Πανεπιστημίου.
