Το μεγαλύτερο μυστήριο του κορωνοϊού είναι η ικανότητά του να προκαλεί «μακρά COVID». Οι πάσχοντες ταλαιπωρούνται επί μήνες μετά τη λοίμωξη από συμπτώματα όπως κόπωση, έλλειψη διανοητικής διαύγειας και δυσκολία στην αναπνοή, ικανά να τους καταστρέψουν την καθημερινότητα. Τα αίτια που προκαλούν τα μακροχρόνια συμπτώματα της COVID-19 παραμένουν άγνωστα. Πρόσφατες μελέτες, ωστόσο, ρίχνουν φως στον τρόπο που το παράξενο σύνδρομο επενεργεί στον οργανισμό.
Οι ερμηνείες για την εμφάνιση της «μακράς COVID»: Κατ’ αρχάς αποσυντονίζει το ανοσοποιητικό σύστημα πυροδοτώντας συμπτώματα σε διάφορα όργανα. Μετά την οξεία φάση της λοίμωξης από κορωνοϊό, τμήματα του γενετικού υλικού του παραμένουν σε ιστούς, όπως τα έντερα, οι λεμφαδένες κ.ά. Μελέτες που εκπονούνται σήμερα προσπαθούν να διαπιστώσουν αν αυτές οι «μικροδεξαμενές ιού» προκαλούν φλεγμονές στους περιβάλλοντες ιστούς που θα δικαιολογούσαν τα διαφορετικά συμπτώματα. Διαπιστώθηκε, επίσης, ότι η COVID-19 ενδέχεται να πυροδοτήσει μια μακροχρόνια, καταστροφική αυτοάνοση αντίδραση. Μελέτες ανίχνευσαν εξαιρετικά υψηλές συγκεντρώσεις αυτοαντισωμάτων στους αρρώστους. Αυτά τα αυτοαντισώματα επιτίθενται στους ιστούς πολλούς μήνες μετά την οξεία φάση της λοίμωξης.
Ενα τρίτο ενδεχόμενο που ερευνάται είναι κατά πόσον η αρχική λοίμωξη με κορωνοϊό πυροδοτεί χρόνια φλεγμονή, η οποία θεωρητικά θα μπορούσε να «επανενεργοποιήσει» ιούς στους οποίους είχε εκτεθεί ο ασθενής στο πέρασμα των ετών και παρέμεναν σε λανθάνουσα κατάσταση. Σύμφωνα με μία μελέτη, ο ιός Επσταϊν Μπαρ, από τον οποίο μολύνεται η πλειονότητα των ανθρώπων σε νεαρή ηλικία, αποτελεί δείκτη πρόβλεψης της εμφάνισης «μακράς COVID».
Kάθε ασθενής χρειάζεται διαφορετική θεραπευτική προσέγγιση, επισημαίνουν ειδικοί.
Το ανοσοποιητικό σύστημα είναι τόσο περίπλοκο που πιθανώς να συνυπάρχουν και οι τρεις προαναφερθέντες παράγοντες στην εμφάνιση της «μακράς COVID». Μάλιστα, καθώς οι ασθενείς εμφανίζουν διαφορετικά συμπτώματα, τίποτα δεν αποκλείει να έχουν και διαφορετική δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού τους συστήματος. Η καθηγήτρια Ανοσολογίας του Πανεπιστημίου Γέιλ, δρ Ακίκο Ιουασάκι, υπογραμμίζει ότι η αναγνώριση των προβλημάτων που προκαλούν την εκδήλωση «μακράς COVID» σε κάθε άρρωστο έχει κομβική σημασία στην αντιμετώπισή της. Ενας ασθενής με αυτοαντισώματα θα ωφεληθεί από τη χορήγηση ανοσοκατασταλτικών σκευασμάτων, ενώ ένας με ιικά υπολείμματα θα βοηθηθεί από αντιιικά σκευάσματα.
Ανάμεσα στα πολλά συμπτώματα της «μακράς COVID» που εξετάζουν με ενδιαφέρον οι ερευνητές είναι η ελλειμματική διανοητική λειτουργία, όπως η μειωμένη δυνατότητα προσοχής, τα προβλήματα μνήμης και νευρολογικά συμπτώματα. Αν και παραμένει άγνωστο αν ο ιός μπορεί να προσβάλει τον εγκέφαλο, ακόμα και η ήπια COVID προκαλεί σοβαρή φλεγμονή του. Ενδεχομένως να πυροδοτεί υπερδραστηριοποίηση των μικρογλοιακών κυττάρων κατά τρόπο ανάλογο με αυτόν που προκαλεί διανοητικά ελλείμματα κατά τη γήρανση και σε κάποια νευροεκφυλιστικά νοσήματα. Μια άλλη έρευνα έδειξε ότι ο εγκέφαλος επηρεάζεται από τη «μακρά COVID» επειδή περιορίζεται δραματικά η ροή του αίματος στο όργανο.
Αλλο συχνό σύμπτωμα της «μακράς COVID» είναι το λαχάνιασμα που επιμένει, αν και οι απεικονιστικές εξετάσεις των πνευμόνων, όπως και η λειτουργία τους, είναι συνήθως φυσιολογικές. Με εξειδικευμένες εξετάσεις μαγνητικής τομογραφίας, Βρετανοί επιστήμονες διαπίστωσαν ίχνη βλαβών στους πνεύμονες ατόμων που είχαν νοσήσει ήπια από COVID-19 και δεν χρειάστηκαν νοσηλεία. Η πρόσληψη οξυγόνου στους περισσότερους ήταν λιγότερο ικανοποιητική συγκριτικά με των υγιών, αν και οι πνεύμονές τους εμφανίζονταν απολύτως φυσιολογικοί. Αλλες ερμηνείες της αναπνευστικής δυσκολίας στη «μακρά COVID» μπορεί να είναι η ύπαρξη μικροθρόμβων στους πνεύμονες ή η πάχυνση του φράγματος αίματος – αέρα, μιας πολύ λεπτής μεμβράνης που ρυθμίζει την πρόσληψη οξυγόνου.
Οι συνέπειες στα παιδιά
Ιδιαίτερα βαριές είναι οι συνέπειες της «μακράς COVID» σε παιδιά και εφήβους. Μελέτη των αμερικανικών Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας έδειξε ότι μακροχρόνια εκδήλωση συμπτωμάτων COVID-19 μπορεί να παρουσιάσει το 11%-15% των ανηλίκων που προσβάλλονται από κορωνοϊό. Σύμφωνα μάλιστα με τους ειδικούς, ακόμα και τα παιδιά που πέρασαν ασυμπτωματικά τη λοίμωξη ενδέχεται να ταλαιπωρούνται επί μήνες. Ο δρ Αβίντρα Ναθ, επικεφαλής του τμήματος λοιμώξεων του νευρικού συστήματος στο Εθνικό Ινστιτούτο Νευρολογικών Νοσημάτων και Εγκεφαλικών, υπογραμμίζει ότι οι συνέπειες της «μακράς COVID» στους ανηλίκους μπορεί να αποδειχθούν δραματικές. «Τα παιδιά βρίσκονται στο στάδιο της ζωής που διαμορφώνονται. Από τη στιγμή που δεν μπορούν λόγω κόπωσης και άλλων συμπτωμάτων να παρακολουθήσουν τους συνομηλίκους τους, είναι δύσκολο να ανακάμψουν διότι χάνουν την αυτοπεποίθησή τους. Δυστυχώς μπαίνουν σε μια καθοδική περιδίνηση». Αυτός, άλλωστε, είναι ένας από τους λόγους που οι ειδικοί απευθύνουν έκκληση στους γονείς να εμβολιάσουν τα παιδιά τους.
