Για ακόμη μία φορά η Ευρώπη κατατρύχεται από τον εφιάλτη του μεταναστευτικού προβλήματος –όχι ότι εξέλιπε ποτέ– και εκ παραλλήλου το όλο θέμα αναδεικνύεται σε μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της κυβερνήσεως του Κυριάκου Μητσοτάκη. Είναι σαφές βεβαίως ότι η διαχείριση του μεταναστευτικού, από εμφανίσεώς του, προκάλεσε εντονότατη κομματική αντιπαράθεση – δίκαιη ή άδικη, κατά περίπτωση. Αλλά κοινός τόπος όλων των παρατάξεων που άσκησαν την εξουσία υπήρξε πως το πρόβλημα ήταν ευρωπαϊκό και ως εκ τούτου αδύνατον να αντιμετωπισθεί με ίδια μέσα από οιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση.
Μόνον που η Ε.Ε. δεν είναι εκ των πραγμάτων ικανή να αναλάβει δράση επί θεμάτων γεωστρατηγικής διαστάσεως. Μία από τις παθογένειες της Ενώσεως –σαφώς η μεγαλύτερη– είναι η αδυναμία αντιδράσεως στα νέα δεδομένα που προκύπτουν σε διεθνές επίπεδο. Με άλλα λόγια, αντί οι ανατροπές που συντελούνται να εκλαμβάνονται ως ευκαιρία δημιουργικής διειδύσεως, αντιμετωπίζονται αρχικώς με αμηχανία και, έπειτα από μακρά περίοδο ενδοσκοπήσεως, αρχίζει να κινείται το ευρωπαϊκό σύστημα, όταν έχει επέλθει πλέον μια σχετική σταθεροποίηση.
Εως την κατάρρευση των κομμουνιστικών καθεστώτων το 1989 στην Ανατολική Ευρώπη και στην ΕΣΣΔ, η Ευρώπη έπασχε από «το σύνδρομο της τροφού», με τις ΗΠΑ να εγγυώνται την ασφάλειά της έναντι της σοβιετικής απειλής και αξιοποιώντας το νέο περιβάλλον που είχε δημιουργηθεί, εδραίωνε διαρκώς τη θέση της και στη διεθνή σκηνή.
Σε μια άφρονα απόπειρα προώρου πολιτικής «ενηλικιώσεως», η Ενωση, με προεξάρχουσα τη Γαλλία του Νικολά Σαρκοζί, εισέβαλε τον Μάρτιο του 2011 στη Λιβύη. Και ο μεν δικτάτωρ αυτής της χώρας Μουαμάρ Καντάφι ανετράπη, αλλά άνοιξαν οι πύλες μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Το ιδεολόγημα της Αραβικής Ανοίξεως, που πυροδότησε η επίθεση στη Λιβύη, διεσπάρη στη Μεσόγειο, και από το 2012 προσέλαβε μορφή ανηλεούς εμφύλιου πολέμου στη Συρία, με τη Γαλλία του Φρανσουά Ολάντ αυτήν τη φορά να πρωτοστατεί. Και άνοιξαν οι πύλες μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη και τη φορά αυτή διά της Ελλάδος, εν μέσω της μεγαλυτέρας οικονομικής κρίσεως που πέρασε η χώρα από το τέλος του πολέμου.
Το πρόβλημα που απειλεί την Ενωση και κυριότατα τη χώρα μας είναι αποτέλεσμα πρωτοβουλίας των Ευρωπαίων ηγετών και όχι των Αμερικανών, που έσπευσαν να συνδράμουν τους συμμάχους τους όταν εντέλει οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο. Ενδεχομένως η κατάσταση να ήταν διαφορετική εάν, με την άνοδο της Αγκελα Μέρκελ στην εξουσία το 2005 στη Γερμανία και του Νικολά Σαρκοζί δύο χρόνια αργότερα στη Γαλλία, για λόγους διαφορετικούς, οι ηγέτες των δύο μεγαλυτέρων κρατών της Ενώσεως δεν καθιστούσαν σαφή την πρόθεσή τους να αποκλείσουν την πλήρη ενσωμάτωση της Τουρκίας στην ενωμένη Ευρώπη.
Το μόνο που επέτυχαν ήταν να εφοδιάσουν την Τουρκία με το «προσφυγικό όπλο» και να εξανίστανται διότι η Αγκυρα έσπευσε να καλύψει το κενό που δημιουργείται με την απόφαση του προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τους Αμερικανούς από τη βόρεια Συρία. Και, φυσικά, σκόπιμα παραβλέπουν ότι οι ίδιοι αρνήθηκαν να στείλουν επιτόπου στρατιωτικές δυνάμεις. Αυτή είναι εν ολίγοις η κατάσταση.
